علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی روز جمعه در یک سخنرانی که به مناسبت سالگرد در گذشت آیتالله خمینی رهبر انقلاب اسلامی ایراد کرد، با طرح جبران خطا ی شورای نگهبان برای برخی کاندیداها فضای انتخاباتی را بار دیگر دچار ابهام جدیدی کرد .وی در سخنانش گفت جمهوری و اسلامی را مهمترین دستاورد انقلاب اسلامی و خواستهی آیتالله خمینی دانست و اظهار داشت هر کدام از این دو محور که از انقلاب اسلامی حذف شوند، در واقع هدف انقلاب اسلامی ناتمام مانده است.
وی ضمن تاکید بر جمهوریت نظام و اولویت داشتن حق مردم بر تعیین سرنوشت خود که در جمهوری اسلامی حاکم است، در عین حال تاکید کرد، استفاده از انتخابت و شرکت مردم در انتخابات، فعلا گزینهی حضور مردم است و میتواند در آینده تغییر کند.
بسیاری از تحلیلگران این اظهارات را مقدمهای برای تلاشهای حکومت جمهوری اسلامی برای حذف صندوق رای و جایگزینی بیعت به جای انتخابات میدانند که معتقدند با انتخابات فرمایشی اخیر، این مقدمه در حال فراهم شدن است.
وی در ادامهی اظهاراتش به انتخابات اشاره کرد و با اشاره به رد صلاحیتها توسط شورای نگهبان، اظهار داشت در احراز صلاحیتها، در حق برخی افراد جفا شده است و شورای نگهبان بر اساس گزارشهای غلطی که دریافت کرده است، در حق برخی کاندیداها و خانوادههای آنها جفاهایی مرتکب شده است. وی از دستگاههای مسئول خواست نسبت به این اقدام بازنگری کند و نسبت به جبران اشتباه خود اقدام کند.
اظهارت صریح علی خامنهای در خصوص دلجویی و جبران اشتباه توسط نهادهای تصمیم گیرنده دربارهی رد صلاحیتها، و اشارهی صریح وی به پروندهی لاریجانی، گمانهزنیهایی در خصوص بازگشت لاریجانی به صحنهی انتخابات ایجاد کرده است.
گرچه بسیاری اقدام رهبر را که بسیار دیر هنگام است را بازی همیشگی سیاسی او عنوان میکند که در تلاش است تا خود را از اتفاقاتی که زیر نظر او میآفتد، مبرا نشان دهد و نهادهای تحت امر خود را مستقل از خود معرفی کند.
به گفتهی تحلیلگران، هنوز مشخص نیست که این سخنان به بازگشت لاریجانی منجر شود . قرار است شورای نگهبان امروز عصر تشکیل جلسه بدهد و یکی از اعضای ستاد لاریجانی گفت ما منتظر فعال کردن ستادهای علی لاریجانی هستیم . در صورت بازگشت احتمالی لاریجانی به انتخابات با فضای جدید او از شانس بیشتری برای جذب آرا و به حاشیه راندن رییسی برخوردار است .
به گفتهی تحلیلگران اظهارات رهبری از این وجه محلی از اعراب ندارد که او یک هفته قبل و پس از تایید صلاحیتها و حتی پس از نامه اعتراضی صادق لاریجانی در این خصوص که نهادهای امنیتی در روند تصمیم شورای مداخله کردهاند، به صراحت گفته بود ممکن است شورای نگهبان اشتباهاتی هم کرده باشد، اما باید به نظر شورا تمکین کنیم.
برخی گزارشها حتی حاکی از این است که در لیست نهایی تاییدشدهی شورای نگهبان هم لاریجانی و هم جهانگیری حضور داشتهاند و نهادهای امنیتی با حضور در شورای نگهبان در روز دوشنبه لیست را تغییر داده و همتی و مهرعلیزاده را در لیست گنجاندهاند.
در صورت بازگشت لاریجانی به فهرست کاندیداها، به نظر میرسد که چالش اصلاحطلبان،که چالش مشارکت مردمی هم هست دوچندان خواهد شد و مشارکت در انتخابات به نفع لاریجانی، یا ادامهی تحریم انتخابات به چالش اصلی تبدیل خواهد شد.