محمدجواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی با انتشار مقاله‌ای در نشریه‌ی فارین افرز چشم اندارهای مذاکراتی در مورد بازگشت امریکا به برجام را مشخص کرده است .وی با اشاره به اراده ایران برای حل مسائل منطقه‌ای، تاکید کرده است که ایران همواره آمادگی داشته است که در مورد مسائلی که منطقه را مشوش کرده است، گفت‌وگو کند. وی در عین حال تاکید کرد این مردم منطقه هستند و نه خارجی‌ها، که باید این موضوعات را حل و فصل کنند. ظریف در این مقاله تاکید کرده است که ایالات متحده و نیز متحدان اروپایی ایالات متحده، دارای حق ویژه‌ای برای رهبری یا پشتیبانی از گفت‌وگوهای آینده در خاورمیانه نیستند. وی تاکید کرده است منطقه خلیج فارس نیازمند یک سازوکار منطقه‌ای برای تشویق دیپلماسی و همکاری است.
محمدجواد ظریف در بخش دیگری از این یادداشت با اشاره به روی کار‌آمدن دونالد ترامپ و تاکید او برای اینکه به حضور امریکایی‌ها در منطقه خاتمه خواهد داد، اظهار داشت ترامپ با وجود تاکید بر خارج کردن امریکایی‌ها و محافظت از جان سربازان امریکایی، تنش در منطقه را به حدی افزایش داده بود که یک اتفاق کوچک می توانست شعله جنگ را در منطقه شعله‌ور سازد و به یک جنگ بزرگ بینجامد.
رئيس دستگاه دیپلماسی در ایران، با اشاره به شکست سیاست‌های ترامپ خطاب به دولت امریکا گفته است که دولت جدید با یک انتخاب اساسی روبروست و می‌تواند همچنان با ادامه‌ی سیاست‌های ترامپ همکاری‌های بین‌المللی و قوانین بین‌المللی را نادیده بگیرد، یا آن که ارتقای صلح در منطقه را به عنوان یک سیاست بنیادی در پیش بگیرد.
ظریف همچنین به خروج یکجانبه ی امریکا از برنامه ی اقدام مشترک اشاره کرده و آن را مصداق بارز نادیده گرفته قوانین بین المللی توسط امریکا عنوان کرده است.
ظریف همچنین با خطاب قرار دادن جو بایدن از وی خواسته است تا با پایان دادن سیاست‌های فشار حداکثری ترامپ و بازگشت به توافق، به مسیر بهتری گام بگذارد. وزیر امور خارجه ایران با اشاره به این موضوع تاکید کرده است اگر بایدن چنین اقدامی را انجام دهد جمهوری اسلامی ایران نیز کاملا این آمادگی را دارد، که به اجرای کامل تعهداتش ذیل توافق هسته‌ای باز گردد. ظریف تاکید کرده است اگر واشنگتن به جای این کار بر امتیازگیری اصرار کند، این فرصت را از دست خواهد داد.
وزیر امور خارجه‌ی ایران با انتقاد از برخی سیاست‌گذاران و تحلیل‌گران غربی که همچنان بر ضرورت مهار ایران تاکید دارند، یادآور شده است که ایران به عنوان یک بازیگر قدرتمند در منطقه دغدغه‌های امنیتی، حقوق و منافع مشروعی دارد که باید به آنها توجه شود.
ظریف خاطرنشان کرده است که این تحلیل‌گران باید به جای تن دادن به این توهم که ایران نباید از حقوقی مشابه با دیگر کشورهای مستقل برخوردار باشد، بتوانند این شرایط را بپذیرند.
وزیر امور خارجه ایران در عین حال تاکید کرده است که جمهوری اسلامی ایران همواره این امادگی را دارد که به هر ابتکاری برای گفت‌وگوی منطقه‌ای پاسخ مثبت دهد.
ظریف همچنین به صادرات تسلیحات امریکایی به منطقه اشاره کرده و عنوان داشته است که این صادرات منطقه خلیج فارس را به نظامی‌ترین منطقه جهان تبدیل کرده است.
وزیر امور خارجه ایران در ادامه با اشاره به جمعیت ۲۷ میلیون نفری عربستان سعودی، این کشور را بزرگ‌ترین واردکننده جنگ‌افزار در جهان دانسته و تاکید کرده است که این تسلیحات منطقه را به نظامی‌ترین منطقه جهان تبدیل کرده است.
ظریف همچنین ضمن اشاره به خرید اسلحه توسط امارات متحده‌ی عربی، با بیان این موصوع که امارات با جمعیتی کمتر از ۱/۵ میلیون نفر، در رده‌ی هشتن واردکننده‌های اسلحه در جهان قرار دارد، هدف این تسلیحات را شهروندان یمنی دانسته و تاکید کرده است که این کشورها با این تسلیحات مرگ و خرابی را برای مردم یمن به ارمغان آورده‌اند.
وی در بخش دیگری از یادداشت خود در فارین افرز، با اشاره به کشتن قاسم سلیمانی در عراق توسط دولت ترامپ، با بیان این موضوع که امریکا با این کار علاقمندی خود برای درگیری مستقیم با ایران را نشان داده است، اقدام امریکا را عاملی برای بی‌ثباتی بیشتر منطقه عنوان کرد و اظهار داشت امریکا با این قتل، یک فرمانده‌ی برجسته در مقابله با داعش و دیگر گروههای شبه نظامی در عراق و سوریه را حذف کرد.
ظریف عنوان کرده است که ایالات متحده نمی تواند این خسارت‌ها را به سادگی جبران کند، اما می تواند بخشی از خطاهای دولت قبلی امریکا را رفع کند. ظریف به خروج امریکا از برجام اشاره کرده و رفع تحریمها توسط ایالات متحده را یکی از اقداماتی دانسته است که امریکا با انجام آن می تواند بخشی از این خطاها را جبران کند.
وزیر امور خارجه ی ایران به محددیت‌های اعمال شده توسط ایالات متحده نیز اشاره کرده و تاکید کرده است امریکا با محدودیت‌های خود، حتی ورود تجهیزات موردنیاز برای مقابله با کووید ۱۹ را نیز غیرممکن کرده بود.
ظریف در ادامه با یادآوری این موضوع که فشار علیه ایران، نتایجی در تضاد کامل با آنچه در اصل مد نظر بوده به وجود آورده است،اظهار داشت هربار که دولت‌های جهانی سعی کرده‌اند محدودیت‌ها علیه ایران را تشدید کنند،این محدودیت‌ها با اقدامات بیشتر و گسترده‌تر جمهوری اسلامی منجر شده است.
ظریف در ادامه تاکید کرد ترک توافق هسته‌ای توسط ایالات متحده، ثابت کرد که امضای وزیر خارجه ایران، از امضای رئیس‌جمهور ایالات متحده دارای وزن بیشتری است. وی افزود اقدام ترامپ این احساس را تقویت کرده است که ایالات متحده یک شریک غیر قابل اتکاست.
ظریف بار دیگر با تایید این موضوع که ایران از سال ۲۰۱۹ و پس از خروج ترامپ از برجام و بازگشت تحریمها علیه ایران و همچنین عدم پایبندی شرکای برجام، اقدامات هسته‌ای و فعالیت‌های هسته‌ای خود را به میزان قابل توجهی افزایش داده است،خاطرنشان کرد که جمهوری اسلامی این اقدام را در انطباق کامل با بند 36 توافق هسته‌ای انجام داده است. این بند به ایران اجازه می‌دهد که در صورت عدم پایبندی سایر طرف‌ها به توافق هسته‌ای، اجرای تعهداتش (ذیل توافق) را متوقف کند.
محمدجواد ظریف در ادامه با اشاره به اینکه دولت تازه‌وارد بایدن هنوز هم می‌تواند توافق هسته‌ای را نجات دهد، یادآور شده است که بایدن باید بتواند نشان دهد که ایالات متحده حاضر است شریکی واقعی در تلاش‌های جمعی باشد.
ظریف با اشاره به تحریم های گسترده علیه ایران گفته است دولت بایدن می‌تواند حذف نامشروع و کاملا مؤثر تمام تحریم‌هایی را که از زمان روی کار آمدن ترامپ علیه ایران اعمال شده، آغاز کند. ظریف تاکید کرده است در مقابل این اقدام، ایران هم تمام اقداماتی را که پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای اجرایی کرده، به عقب باز خواهد گرداند.ظریف در ادامه با تاکید بر آمادگی ایران برای گفتگو درباره‌ی مسائلی که منطقه را مشوش کرده است، تاکید کرده است که چالش‌های منطقه‌ای باید توسط خود مردم منطقه حل و فصل شود.
وزیر امور خارجه بار دیگر به ابتکار صلح هرمز که جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۹ آن را به مجمع عمومی سازمان ملل ارائه داده است، اشاره کرده و تاکید کرده است در این مجمع کشورها می‌توانند دغدغه‌های خود را برطرف کنند و گلایه‌های خود را از طریق گفت‌وگو حل کنند.
ظریف خاطرنشان کرده است که این دعوت‌نامه برای دعوت از کشورهای منطقه خلیج فارس برای پیوستن به ابتکار صلح هرمز هنوز روی میز قرار دارد.
وزیر امور خارجه ایران تاکید کرده است که اگر آمریکایی‌ها می‌خواهند از اشتباهات خود در گذشته اجتناب کنند، باید درک خود از ایران و منطقه را اصلاح کنند و کرامت، استقلال و دستاوردهای ملی دیگر کشورها را محترم بدارند.
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران با اشاره به اینکه پنجره‌ی فرصت برای ایالات متحده تا ابد باز نخواهد بود، با اشاره به اینکه طی چهارسال گذشته منطقه بارها به وقوع یک حادثه‌ی فاجعه‌بار نزدیک شده است، به خویشتنداری راهبردی ایران در جلوگیری از وقوع فاجعه جلوگیری کرد و با بیان اینکه صبر ایرانی‌ها رو به پایان است، به مصوبه مجلس در ماه‌های اخیر اشاره کرده و عنوان کرده است که بر اساس این اقدام، دولت ایران ملزم شده است که اگر تا ماه فوریه تحریمها برداشته نشود، غنی‌سازی اورانیوم را افزایش دهد و بازرسی‌های بین‌المللی را محدود کند.
ظریف همچنین با اشاره به اینکه ابتکار عمل صرفا بر عهده واشنگتن است، تاکید کرده است که پنجره فرصت برای دولت جدید ایالات متحده تا ابد بازنخواهد بود.
وی خاطرنشان کرده است دولت بایدن می‌تواند با حذف تمام تحریم‌های اعمال‌شده از زمان به قدرت رسیدن ترامپ و تلاش برای ورود دوباره و پایبندی به توافق هسته‌ای سال 2015، بدون تغییر مفاد آن، اقدامات خود را آِزاد کند.
بسیاری از تحلیل‌گران، اقدام ظریف در تدوین این یادداشت را راهبردی ترین اقدام جمهوری اسلامی در آمادگی برای پذیرش امریکا در مذاکرات و برجام عنوان می‌کنند و تاکید دارند که ظریف با این یادداشت به صراحت به دولت‌های غربی از آمادگی ایران برای ازسرگیری گفتگوها خبر داده است.
مقام‌های تندرو در ایران نسبت به این اقدامات و شرایط جدیدی که پیش روی دولت روحانی و دولت بایدن قرار دارد، واکنش‌های تندی نشان داده‌اند. بسیاری با اشاره به احتمال گشایش‌های نسبی در شرایط اقتصادی ایران تاکید کرده‌آند که دولت بایدن ممکن است با هدف تاثیرگذاری در انتخابات ایران برخی تحریمها را بردارد تا گشایش‌های در زندگی مردم ایجاد شود و شانس پیروزی گروه سیاسی مقابل در انتخابات ریاست جمهوری ضعیف شود.
صرفنظر از غیر اخلاقی بودن این رویکرد سیاسی، که حاضرند به قیمت فشار علیه مردم ایران، در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شوند، نکته قابل توجه این رویکرد این است که گروه سیاسی تندرو در جمهوری اسلامی به خوبی می‌دانند که تنها در صورتی می‌توانند در انتخابات ریاست جمهوری و دیگر انتخابات در کشور پیروز شوند که فشارهای اقتصادی مردم ایران را به ستوه آورده و از مشارکت سیاسی ناامید کرده باشد.
هنوز مشخص نیست که امکان باز گشت دو طرف چه قدر مهیاست برای انکه هم در ایران گروههایی از هر نوع مصالحه با امریکا ناخرسندند و هم در واشنگتن گروههای ذینفوذ معتقدند امریکا نباید اجازه دهد که ایران بدون دادن امتیاز از این و ضعییت خارج شود و بر تحریمها غلبه کند
