دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، بار دیگر جمهوری اسلامی را در مرکز فشارهای جدید واشنگتن قرار داده است. او می‌گوید جمهوری‌خواهان در کنگره در حال تدوین لایحه‌ای‌اند که کشورهایی را که همچنان با روسیه تجارت می‌کنند، هدف تحریم‌های «بسیار شدید» قرار خواهد داد. ترامپ که پس از تعطیلات آخر هفته در جمع خبرنگاران سخن می‌گفت، تاکید کرد این طرح به پیشنهاد خود او مطرح شده و «ممکن است ایران نیز به این مدل تحریمی افزوده شود.»
این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که جنگ روسیه علیه اوکراین پس از حدود چهار سال همچنان ادامه دارد و هیچ نشانه‌ای از عقب‌نشینی ولادیمیر پوتین دیده نمی‌شود. دولت ترامپ نیز اخیراً با تحریم شرکت‌های نفتی بزرگ روسیه از جمله «لوک‌اویل» و «روس‌نفت»، فشارهای اقتصادی بر مسکو را افزایش داده است. وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرده که در صورت ادامه تهاجم روسیه، آماده اقدامات سخت‌گیرانه‌تری است.
لایحه مورد حمایت جمهوری‌خواهان، که سناتور لیندزی گراهام از مدت‌ها پیش پیگیر آن بوده، به دولت اجازه می‌دهد بر واردات از کشورهایی که همچنان انرژی روسیه را خریداری می‌کنند و نقشی در حمایت از اوکراین ندارند، تعرفه‌های سنگین ـ تا ۵۰۰ درصد ـ اعمال کند. سناتور جان تون نیز گفته آماده است این طرح را به رأی بگذارد، هرچند هنوز زمان دقیق آن مشخص نیست. چنانچه این طرح تصویب شود، پنجمین بسته تحریمی عمده آمریکا ضد روسیه خواهد بود.
در همین حال، چین و هند همچنان از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت روسیه‌اند و بخش بزرگی از اروپا نیز با وجود تلاش برای کاهش وابستگی انرژی، مشتری نفت و گاز روسیه باقی مانده است. علاوه بر این، چین سهم قابل توجهی از نفت صادراتی جمهوری اسلامی را نیز می‌خرد؛ سهمی که بنا بر تخمین‌ها از ۱۰ تا ۱۵ درصد و به‌گفته رویترز حدود ۱۳/۶ درصد واردات نفت چین را شامل می‌شود.
کارشناسان بر این باورند که اشاره ترامپ به اضافه شدن جمهوری اسلامی به فهرست تحریم‌های ثانویه مرتبط با روسیه، عملاً ادامه کارزار «فشار حداکثری» علیه تهران است؛ کارزاری که منبع اصلی درآمد خارجی جمهوری اسلامی یعنی صادرات نفت را هدف قرار داده و ناوگان موسوم به «کشتی‌های سایه» را نیز زیر ضرب برده است.
در صحنه سیاسی بین‌المللی نیز تنش میان واشنگتن و مسکو به‌گونه‌ای دیگر رو به افزایش است. در حالی که نخست‌وزیر مجارستان مدعی شده بود ترامپ تضمین داده واردات نفت روسیه برای اروپا ادامه خواهد یافت، خود ترامپ با لغو نشست بوداپست با پوتین، به‌دلیل «بی‌فایده بودن آن»، بار دیگر سردرگمی در محاسبات کرملین ایجاد کرد. همزمان تهدیدهای دو کشور درباره ازسرگیری آزمایش‌های هسته‌ای، سایه‌ای از نااطمینانی را بر آینده تنها توافق کنترل تسلیحات باقی‌مانده میان واشنگتن و مسکو، یعنی «نیو استارت»، انداخته است؛ توافقی که زمان زیادی تا پایان مهلتش باقی نمانده و تمدید آن در هاله‌ای از ابهام است.
در مجموع، اظهارات تازه رئیس‌جمهور آمریکا نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی نه‌تنها به‌خاطر برنامه هسته‌ای و فعالیت‌های منطقه‌ای‌اش، بلکه به‌دلیل نزدیکی اقتصادی به روسیه نیز با خطر تشدید فشارها روبه‌روست. تحریم‌هایی که اگر تصویب و اعمال شوند، می‌توانند حلقه محاصره اقتصادی را تنگ‌تر کرده و چالش‌های تازه‌ای را برای حاکمیت ایران ـ که در تلاش برای دور زدن تحریم‌های موجود است ـ ایجاد کنند.
