به نوشته خبرگزاری ژاپنی کیودو نیوز، محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی و از معاونان رئیس‌جمهور جمهوری اسلامی، در مصاحبه‌ای کتبی مدعی شد که بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تنها زمانی می‌تواند به طور کامل از سر گرفته شود که «اقدامات احتیاطی ویژه» برای حفاظت از تأسیسات هسته‌ای ایران در برابر حملات انجام گیرد.
او وضعیت فعلی کشور را «مشابه شرایط جنگی» توصیف کرد و گفت اعتماد به آژانس باید بازسازی شود. اسلامی تأکید کرد: «این نخستین بار در تاریخ است که تأسیسات هسته‌ای تحت پادمان بین‌المللی هدف حملات نظامی قرار می‌گیرند.»
به نوشته کیودو نیوز، این سخنان در حالی مطرح می‌شود که اسرائیل در ۲۳ خرداد گذشته با حملات هوایی به خاک ایران، چندین فرمانده ارشد نظامی و ده‌ها نفر از گردانندگان برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی را از میان برداشت. چند روز بعد نیز ایالات متحده با بمباران سه سایت مهم هسته‌ای در فردو، نطنز و اصفهان، ضربه‌ای کم‌سابقه به زیرساخت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی وارد کرد.
در پی این حملات، مجلس شورای اسلامی با تصویب قانونی همکاری با آژانس را تعلیق کرد. بازرسان آژانس کشور را ترک کردند و مقامات جمهوری اسلامی آشکارا رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، را متهم کردند که از اطلاعات محرمانه حفاظت نکرده و در برابر فشارهای غرب تسلیم شده است.
پس از چند دور مذاکرات، در ۱۸ شهریور گروسی و عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در قاهره به توافقی موسوم به «توافق قاهره» دست یافتند. بر اساس این توافق، سازوکاری تازه برای همکاری در شرایطی که تهران آن را «پس از جنگ» می‌خواند، تدوین شد.
گروسی روز بعد اعلام کرد سند فنی این توافق شامل همه تأسیسات ایران و گزارش‌دهی الزامی درباره مراکز آسیب‌دیده است. اما عراقچی همان روز با روایتی متناقض اعلام کرد هیچ دسترسی به بازرسان داده نمی‌شود مگر در مورد نیروگاه بوشهر.
رسانه‌های دولتی ایران نیز بلافاصله هشدار دادند که این توافق «چک سفید امضا» نیست و در صورت اقدام غرب علیه تهران لغو خواهد شد.
اسلامی در ادامه مصاحبه با کیودو نیوز گفت ایران به طور موقت بازرسی‌های داخلی محدودی انجام داده است، از جمله در بوشهر، اما مجلس همچنان نگران نشت اطلاعات است. او در عباراتی تکراری تأکید کرد که «هیچ کشوری مسئله‌ای را بالاتر از امنیت ملی قرار نمی‌دهد.»
همزمان، دولت‌های غربی خواستار ادامه نظارت دقیق بر ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران هستند؛ ذخایری که تهران مدعی است پس از حملات اخیر، حسابرسی آن‌ها پیچیده شده است.
اسلامی همچنین با حمله به غرب، کشورهای اروپایی و ایالات متحده را متهم کرد که آژانس را برای اهداف سیاسی خود به گروگان گرفته‌اند. او گفت عدم محکومیت حملات اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران توسط آژانس «اشتباهی نابخشودنی» است که در تاریخ ثبت خواهد شد. وی حتی گروسی را تحت فشار گذاشت که دست‌کم به پیامدهای امنیتی چنین حملاتی اذعان کند.
با این حال، غرب نگاه دیگری دارد. به گزارش العربیه، یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در ۲۱ شهریور گفت ضروری است توافقی حاصل شود که در آن ایران از جاه‌طلبی برای ساخت سلاح هسته‌ای دست بکشد و غنی‌سازی را متوقف کند؛ اقدامی که به سود مردم ایران، منطقه و جهان خواهد بود. او هشدار داد اگر این هدف محقق نشود، ایالات متحده جمهوری اسلامی را بابت اقداماتش پاسخگو خواهد کرد.
اکنون جمهوری اسلامی تنها تا هشتم مهر فرصت دارد با غرب به توافقی برسد تا از بازگشت تحریم‌های بین‌المللی جلوگیری کند. در چنین شرایطی، پرسش اساسی این است که آیا حکومت ایران حاضر به شفافیت و همکاری واقعی با جامعه جهانی است، یا همچنان با بازی‌های سیاسی و توجیهات امنیتی، کشور را در مسیری پرخطرتر از همیشه قرار خواهد داد؟
