همزمان با سومین سالگرد قتل حکومتی مهسا امینی، خانواده‌های بیش از یکصد تن از جان‌باختگان و آسیب‌دیدگان جنبش «زن، زندگی، آزادی» در نامه‌ای سرگشاده خطاب به رهبران جهان، خواستار اقدام فوری برای مقابله با تشدید خشونت و سرکوب جمهوری اسلامی شدند.
خانواده‌های جان‌باختگان و قربانیان جنایات جمهوری اسلامی در نامه سرگشاده خود که سه‌شنبه ۲۵ شهریور از جامعه جهانی خواسته‌اند نه تنها برای حفاظت از مردم ایران بلکه برای حفظ امنیت و ثبات جهانی قاطعانه عمل کند.
در این نامه از دولت‌ها خواسته شده که فورا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار دهند و تمامی روابط دیپلماتیک و اقتصادی را که به مشروعیت جمهوری اسلامی و یا حمایت از آن می‌انجامد، قطع کنند.
در این نامه همچنین از دولت‌ها خواسته شده که تحریم‌هایی جامع را بر شبکه‌های مالی، نظامی و سایبری سپاه اعمال کنند و از مردم ایران در گذار به حکومتی دموکراتیک به‌شکلی حداکثری و عملی حمایت کنند.
در این نامه که خطاب به رهبران و مردم جهان نوشته شدهَ آمده است: «ما امضاکنندگان، قربانیان و خانواده قربانیانی هستیم که همراه با عزیزانمان در جریان قیام‌های سراسری، از جمله سه قیام بزرگ دی ماه ۱۳۹۶، آبان ۱۳۹۸ و اعتراضات ۱۴۰۱، به خیابان‌ها آمدیم تا علیه ماهیت دیکتاتوری جمهوری اسلامی اعتراض کنیم و با سایر اقشار ملت همبستگی نشان دهیم. پاسخ رژیم به اعتراضات ما، وارد آوردن آسیب‌های شدید جسمی، نابیناسازی یا قتل عزیزانمان با گلوله جنگی، و شکنجه و اعدام آنها با طناب دار در زندان‌هایش بود.»
امضاکنندگان این نامه در ادامه افزوده‌اند: «از لحظه به قدرت رسیدن، جمهوری اسلامی منابع مالی و ظرفیت‌های کشور را از رفاه و بهبود زندگی مردم منحرف کرده و در عوض صرف ایجاد زیرساخت‌های سرکوب و کشتار کرده است. در داخل، مردم را با اعدام و سرکوب خاموش می‌کند و در خارج، امنیت جهانی را با تروریسم دولتی، گروگان‌گیری، جنگ‌های نیابتی، تولید موشک‌های دوربرد و پیگیری دستیابی به سلاح هسته‌ای تهدید می‌کند.»
در این نامه گفته شده است: «این رژیم جنایتکار اکنون در تاریک‌ترین نقطه تاریخ خود ایستاده است: زندگی روزمره مردم از هم پاشیده و هر روز بحران‌های تازه‌ای از فروپاشی اقتصادی تا فاجعه زیست‌محیطی سر برمی‌آورد. ایران به‌سرعت به سوی خشکسالی می‌رود که به معنای موج‌های تازه مهاجرت اجباری است؛ تهدیدی مستقیم برای کشورهایی که هم‌اکنون نیز با چالش مهاجرت دست‌وپنجه نرم می‌کنند. رژیم نیروهای کلیدی سرکوب خود را از دست داده و پس از جنگ ۱۲ روزه و ناپدید شدن خامنه‌ای از انظار عمومی، حتی دستگاه تبلیغاتی‌اش نیز بی‌اثر شده است.»
به‌گفته نویسندگان نامه، جمهوری اسلامی «از طریق پیگیری دستیابی به سلاح هسته‌ای، شبکه‌های تروریستی جهانی سپاه و نیروهای نیابتی‌اش که جنگ‌ها را در منطقه شعله‌ور می‌کنند، همچنان تهدیدی جدی برای صلح و امنیت بین‌المللی محسوب می‌شود. برقراری صلح و امنیت جهانی نیازمند اقدامی هماهنگ و جامع است. هرچند دیر، اما هنوز برای جلوگیری از خطرات بزرگ‌تر فرصت وجود دارد.»
در همین حال، شاهزاده رضا پهلوی در پیامی به مناسبت سالگرد کشته شدن مهسا امینی تأکید کرد که صدای مهسا خاموش نشده و نام او همچنان الهام‌بخش مبارزه میلیون‌ها ایرانی علیه جمهوری اسلامی است. او با توصیف جوانان ایران به عنوان «نسل پیروز» گفت که در مسیر آزادی و ساختن ایرانی نوین، در کنار آنان ایستاده است.
شاهزاده رضا پهلوی در این پیام که با ویدیویی از اعتراضات سراسری مردم ایران در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد، نوشت: «سه سال پیش در چنین روزی، مهسا امینی، بی‌گناه به قتل رسید اما صدای خاموش نشد. بلکه نام و تصویر جهانی شد. و الهام‌بخشِ مبارزه‌ی میلیون‌ها ایرانی علیه رژیمِ فاسدِ جمهوری اسلامی. نام مهسا، همه زنان و مردان دلیری است که در خیزش سراسری ۱۴۰۱، جان خود را فدای آزادی ایران کردند. آنانی که با گلوله و باطوم مجروح شدند، آنانی که چشم‌های خویش را از دست دادند، آنانی را که در زندان‌ها شکنجه کردند.»
شاهزاده رضا پهلوی با اشاره به فصل جدید اعتراضات ایرانیان علیه جمهوری اسلامی افزود: «آن خیزش باشکوه، از ریشه‌های استوارِ خیزش‌های پیشین رویید. از خیزش سراسری دی ۹۶، از خیزش سراسری آبان ۹۸. هر سه خیزش با یک هدف مشترک به هم پیوستند و رود خروشان انقلاب ملی ایران را ساختند. انقلابی که تا روز پیروزی، آزادی ایران، ادامه دارد.»
شاهزاده رضا پهلوی در همین پیام و تاکید بر پیروزی جوانان ایرانی نوشت: «به نسل جوان ایران می‌گویم: شما نسل پیروزی هستید. آینده آزاد را با دستان خود می‌توان ساخت و رویای مهسا و همه جان‌باختگان راه آزادی ایران را به حقیقت بدل کرد. من در این مبارزه در کنارتان هستم.»
از سویی دیگر و در همین رابطه سازمان دیده‌بان حقوق بشر اعلام کرد که سه سال پس از سرکوب اعتراضات ۱۴۰۱ «زن، زندگی، آزادی»، عاملان این سرکوب‌ها همچنان از مصونیت قضایی برخوردارند.
سازمان دیده‌بان حقوق بشر روز سه‌شنبه ۲۵ شهریور در گزارشی اعلام کرد مقام‌های جمهوری اسلامی از انجام تحقیقات مستقل و بی‌طرفانه دربارهٔ کشتار، شکنجه و دیگر جرایم بین‌المللی آن دوره خودداری کرده‌اند.
این نهاد از دولت‌های خارجی خواست راه‌های تازه‌ای برای پیگرد عاملان و تحقق عدالت برای قربانیان و خانواده‌هایشان جست‌وجو کنند.
به گفته این سازمان، گزارش هیئت حقیقت‌یاب سازمان ملل نشان می‌دهد سرکوب مرگبار اعتراضات مصداق «جنایت علیه بشریت» است، اما مقام‌های جمهوری اسلامی نه‌تنها نیروهای امنیتی را مورد ستایش قرار داده‌اند، بلکه خانواده‌های کشته‌شدگان و اعدام‌شدگان را نیز زیر فشار و آزار گذاشته‌اند.
سازمان‌های حقوق بشری اعدام‌های اخیر از جمله اعدام مجاهد کورکوری و مهران بهرامیان را نشانه تداوم سرکوب دانسته و تأکید کرده‌اند که این افراد پس از شکنجه و محاکمه‌های ناعادلانه به مرگ محکوم شده‌اند.
به گفته دیده‌بان حقوق بشر، جمهوری اسلامی همزمان با تشدید سرکوب، قوانین تبعیض‌آمیز حجاب اجباری را نیز با بازداشت، محرومیت از تحصیل و اشتغال، توقیف خودرو و استفاده از فناوری‌های نظارتی تحمیل می‌کند.
این گزارش تأکید می‌کند که بسیاری از بازماندگان سرکوب‌ها به دلیل تهدید به بازداشت و شکنجه ناچار به ترک کشور شده‌اند و در شرایط ناامن یا بلاتکلیف در کشورهای همسایه زندگی می‌کنند.
کسانی که به اروپا و دیگر کشورها پناه برده‌اند نیز با پیامدهای جسمی و روانی ماندگار ناشی از سرکوب مواجه‌اند.
یکی از جوانانی که در جریان اعتراضات با ساچمه‌های فلزی هدف قرار گرفته به دیده‌بان حقوق بشر گفت: «دیگر نمی‌توانم روی سمت چپ بدنم بخوابم. بعد از حدود ده دقیقه، انگار بدنم مدام چاقو می‌خورد… از لحاظ روحی اعصابت خراب می‌شود… قبلاً در باشگاه وزنه‌های سنگین بلند می‌کردم و حالا به‌سختی می‌توانم چیزی را بلند کنم. [اما] اگر فردا اعتراضات آغاز شود، دوباره [به خیابان] برمی‌گردم.»
دیده‌بان حقوق بشر بار دیگر از کشورهایی که صلاحیت قضایی جهانی دارند خواست دربارهٔ جنایات ارتکابی در ایران تحقیق و عاملان را تحت پیگرد قرار دهند.
این نهاد همچنین از دولت‌های خارجی خواست برای تأمین امنیت و حمایت از بازماندگان و خانواده‌های آنان اقدامات فوری و هماهنگ انجام دهند.
همچنین، ابوالفضل قدیانی، زندانی سیاسی محبوس در زندان اوین در یادداشتی به مناسبت سومین سالگرد قتل حکومتی مهسا ژینا امینی نوشت: «مقصر و مسئول اصلی تمامی جنایات و فجایع، علی خامنه‌ای است که باید پاسخگو باشد.»
او اضافه کرد: «مسالمت‌آمیزترین و خشونت‌پرهیزترین شیوه تغییر نظام آن است که خامنه‌ای دست از این قدرت شیطانی بردارد و از پیشگاه ملت ایران طلب عفو کند، استعفا دهد و کنار رود و مردم هم نظام دلخواه خود را بر سر کار بیاورند.»
این زندانی سیاسی افزود: «لازمه این اقدام بودن سرسوزنی وجدان در وجود علی خامنه‌ای است که بعید می‌دانم که آن سر سوزن وجدان درون او باقی مانده باشد. چون اگر بود این بلاها و مصیبت‌ها را بر سر ملت ایران نمی‌آورد.»
در همین حال، منابع خبری در استان کردستان روز سه‌شنبه از تشدید فضای امنیتی در شهر سقز و مسدود شدن دسترسی به آرامستان این شهر خبر دادند.
وب‌سایت هه‌نگاو ویدئویی از استقرار پرتعداد نیروهای امنیتی و نظامی در ورودی آرامستان آیچی منتشر کرده و گزارش داده ورود به این آرامستان غیرممکن شده است.
مهسا امینی سه سال پیش در این آرامستان به خاک سپرده شد و مراسم خاکسپاری او به تجمع اعتراضی پرشماری تبدیل شد که سرآغاز اعتراض‌ها در سراسر ایران بود.
هه‌نگاو همچنین گزارش داده که روز سه‌شنبه نیروهای امنیتی در سطح شهر سقز مستقر شده و بالگردهای نظامی بر فراز شهر در حال گشت‌زنی هستند.
مهسا امینی، زن جوان اهل سقز، روز ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ توسط گشت ارشاد بازداشت شد و سه روز بعد بر اثر ضرب و جرح در بیمارستان کسری در تهران جان باخت.
مرگ او آغازگر خیزشی سراسری شد که با شعار «زن، زندگی، آزادی» در ایران و جهان شناخته شد. اعتراض به مرگ او و شرایط زنان در ایران ماه‌ها به طول انجامید و به بزرگ‌ترین چالش اعتراضی برای حکومت جمهوری اسلامی تبدیل شد، چالشی که همچنان ادامه دارد و خود را با روی‌گردانی زنان از روسری و حجاب در خیابان‌های ایران نشان می‌دهد.
بر اساس گزارش سازمان حقوق بشر ایران، در اعتراضات سال ۱۴۰۱ دست‌کم ۵۵۱ نفر از جمله ۶۸ کودک کشته و هزاران نفر بازداشت شدند.
