عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی میگوید علاوه بر قطر، کشورهای دیگری هم هستند که تلاش میکنند نقش میانجی میان جمهوری اسلامی و آمریکا را ایفا کنند، دور ششم مذاکرات ایران و آمریکا پس از آغاز جنگ ۱۲ روزه به تعویق افتاده است.
عراقچی، روز سهشنبه در حاشیه اجلاس سازمان همکاریهای اقتصادی (اکو) با اشاره به اجلاس سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه عرب در دوحه به خبرنگاران گفت تجاوزگری اسرائیل «برای همه کشورهای منطقه به حقیقتی مسلم تبدیل شده و تمرکز کنونی بر چگونگی مقابله با این تهدید است.»
او همچنین در پاسخ به سوالی درباره نقش قطر در مذاکرات احتمالی آتی با آمریکا گفت: «کشورهای متعددی در منطقه تلاش میکنند نقش مثبتی ایفا کنند، اما موضوع اصلی، اراده طرف مقابل برای توافقی مبتنی بر منافع متقابل و بدون تهدید و ارعاب است. اگر آنها به این نقطه برسند، سایر مسائل حل خواهد شد.»
عراقچی تاکید کرد که جهان با «یکجانبهگرایی افسارگسیخته» روبهرو است و نیاز به ایجاد ائتلافها و سازمانهای همکاری چندجانبه وجود دارد.
پس از پایان دور پنجم مذاکرات هستهای ایران و آمریکا برخی رسانههای غربی خبر داده بودند که آمریکا پیشنهاد ایجاد یک کنسرسیوم منطقهای برای غنیسازی اورانیوم را مطرح کرده است اما اصرار ایران بر غنیسازی اورانیوم در داخل کشور مذاکرات را با دشواری روبرو ساخته است. ایران میگوید پس از حمله آمریکا به تاسیسات اتمی ایران در فردو و نطنز ذخایر اورانیوم غنیشده دیگر قابل دسترسی نیست با این حال آژانس بینالمللی انرژی اتمی در انتظار پاسخ رسمی مربوط به سرنوشت بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده با خلوص بیش از 60 درصد است.
او درباره تحولات دالان زنگزور و مسائل قفقاز گفت: این موضوع را دارای «پیچیدگیهای خاص خودش» است و آمریکا، کمکی به صلح پایدار در این منطقه نکرده است.
عراقچی همچنین درباره سفر رئیسجمهور اسلامی و هیئت همراه به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل اظهار امیدواری کرد که از این فرصت برای ملاقاتهای دوجانبه استفاده شود، با این حال گفت که هنوز برخی مسائل تدارکاتی از جمله ویزا حل نشده است، کاخ سفید اعلام کرده است که محدودیتهای هیئت ایرانی در سفر به نیویورک تشدید خواهد شد.
از سویی دیگر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در شصت و نهمین نشست عمومی آژانس از همکاری با حکومت ایران برای «از سرگیری کامل» پادمانها خبر داد. در مقابل، محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی، تاکید کرد تهران به «فشارهای نظامی و سیاسی» تن نخواهد داد.
گروسی دوشنبه ۲۴ شهریور گفت نشست عمومی امسال آژانس در شرایطی آغاز شده که جهان با تنشهای جدی روبهروست و «جنگها، تروریسم، فرسایش هنجارهای هستهای و شکافهای رو به گسترش نابرابری»، اراده جهان را به چالش کشیدهاند.
او تاکید کرد آژانس بینالمللی انرژی اتمی تصمیم گرفته است در برابر این چالشها بایستد.
گروسی با اشاره به روابط آژانس و جمهوری اسلامی افزود: «در حال همکاری با تهران برای برداشتن گامهای عملی با هدف از سرگیری اجرای کامل پادمانها در ایران هستیم.»
او پیشتر گفته بود بازرسان آژانس هنوز اجازه ورود به سایتهای هستهای نطنز و اصفهان و بررسی ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد را نیافتهاند.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی و گروسی ۱۸ شهریور در قاهره بر سر سازوکاری تازه برای ادامه همکاریها میان دو طرف به توافق رسیدند.
گروسی همان زمان گفت این توافق درباره «راهکارهای عملی برای ازسرگیری بازرسیها در ایران» است و رویههای بازرسی از تاسیسات اتمی هدف قرارگرفته جمهوری اسلامی را تشریح میکند.
عراقچی اما ۱۹ شهریور در روایتی متناقض اعلام کرد در چارچوب این توافق، «هیچ دسترسی به بازرسان آژانس داده نمیشود؛ مگر در مورد نیروگاه بوشهر».
محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی هم، ۲۴ شهریور در نشست عمومی سالانه آژانس در وین گفت: که ایران همکاری «گسترده و منسجم» با آژانس دارد اما در حمله اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هستهای از عملکرد رافائل گروسی انتقاد کرد و آن را «غیرحرفهای و جانبدارانه» خواند اسلامی «سکوت و بیعملی» آژانس و گروسی در این زمینه را «لکه ننگی در تاریخ آژانس» نامید.
اسلامی گفت در جریان جنگ دوازده روزه اسرائیل و ایران و سپس حملات آمریکا به تاسیسات هستهای «مدیرکل نتوانست ماموریت خود را بهدرستی عملی کند.»
او اسرائیل را «تبهکار و متجاوز» خواند و گفت که ایران پیشنویس قطعنامهای را آماده کرده که حمله به اماکن هستهای را محکوم میکند و از کشورهای عضو خواست از آن حمایت کنند.
اسلامی از روند بازگشت تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل متحد که سه کشور اروپایی آغاز کردند انتقاد کرد و گفت بریتانیا، فرانسه و آلمان «به بدعهدی و شرآفرینی» مشهور هستند و از این کشورها خواست از بازگشت قطعنامههای پیشین این شورا علیه ایران خودداری کنند.
پس از جنگ ۱۲ روزه، مقامهای جمهوری اسلامی بارها در اظهارنظرهای خود گروسی را به بازداشت در صورت سفر به ایران و حتی به مرگ تهدید کردهاند.
یکی از شروط غرب برای فعال نشدن مکانیسم ماشه، الزام تهران به فراهم آوردن دسترسی آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ذخایر اورانیوم غنیشده است.
جمهوری اسلامی تنها تا پایان سپتامبر برابر با هشتم مهر فرصت دارد که با غرب به توافق برسد و از بازگشت تحریمهای سازمان ملل جلوگیری کند.