در ادامه تغییرات گسترده در ساختار امنیتی جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، با صدور احکام تازه، علی لاریجانی را به عنوان «نماینده رهبر» در شورای عالی امنیت ملی و علی‌اکبر احمدیان و علی شمخانی را به عنوان نمایندگان خود در «شورای دفاع» منصوب کرد. این انتصابات تنها دو روز پس از آن صورت گرفت که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور اسلامی، لاریجانی را به دبیری شورای عالی امنیت ملی گماشت.
شورای دفاع، نهادی تازه‌تأسیس و زیرمجموعه شورای عالی امنیت ملی است که کمتر از شش هفته پس از پایان جنگ ۱۲ روزه میان جمهوری اسلامی و اسرائیل اعلام موجودیت کرد. هدف رسمی آن، طبق اعلام دبیرخانه شورا، بررسی «طرح‌های دفاعی» و «ارتقای توانمندی‌های نیروهای مسلح» عنوان شده است. ریاست این شورا بر عهده رئیس‌جمهور اسلامی است و ترکیبی از سران قوا، فرماندهان نظامی و چند وزارتخانه در آن حضور دارند.
با این حال، ناظران سیاسی تشکیل چنین نهادی را نه در راستای شفافیت، بلکه به‌عنوان ابزاری تازه برای تمرکز بیشتر قدرت نظامی-امنیتی در دست حلقه نزدیک به خامنه‌ای می‌دانند. به ویژه آن‌که اعضای کلیدی آن، سابقه طولانی در سپاه پاسداران و نهادهای امنیتی دارند و بارها در تصمیم‌گیری‌های بحران‌زا، از سیاست خارجی تا سرکوب داخلی، نقش ایفا کرده‌اند.
علی لاریجانی که پس از سال‌ها کنار گذاشته شدن از قدرت، بار دیگر به یکی از مراکز مهم تصمیم‌گیری نظام بازگشته، در سال‌های اخیر دو بار از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت شده بود. او پیش‌تر بین سال‌های ۱۳۸۴ تا ۸۶ دبیر شورای عالی امنیت ملی بود و ریاست مذاکرات هسته‌ای با اتحادیه اروپا را برعهده داشت؛ مذاکراتی که بی‌نتیجه پایان یافت و در نهایت با اختلاف با محمود احمدی‌نژاد، از سمت خود استعفا داد.
سعید جلیلی، دیگر نماینده خامنه‌ای در این شورا، همچنان در سمت خود ابقا شده است. جلیلی و لاریجانی سابقه‌ای طولانی از رقابت و اختلاف نظر، به‌ویژه بر سر نحوه پیشبرد مذاکرات هسته‌ای، دارند.
علی‌اکبر احمدیان، فرمانده پیشین سپاه و رئیس سابق مرکز راهبردی این نهاد، خرداد ۱۴۰۲ جایگزین علی شمخانی در دبیری شورای عالی امنیت ملی شد، اما اکنون با حکم خامنه‌ای، نماینده رهبر در شورای دفاع شده است. او تنها دو روز پیش از این انتصاب، از سوی رئیس‌جمهور به عنوان رئیس «قرارگاه پیشرفت طرح‌های ملی و راهبردی» منصوب شده بود تا به گفته دولت، ظرفیت نهادهای حکومتی و حتی سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را در پروژه‌های کلان کشور به کار گیرد.
علی شمخانی، دیگر منصوب تازه خامنه‌ای در شورای دفاع، از فرماندهان ارشد سپاه و وزارت دفاع بوده و سال‌ها به‌عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی و مشاور سیاسی رهبر جمهوری اسلامی فعالیت کرده است. شمخانی که در گذشته وزیر دفاع و فرمانده نیروی دریایی هر دو ارتش و سپاه بوده، در سال ۲۰۲۰ از سوی آمریکا به دلیل نقش‌آفرینی در سیاست‌های بی‌ثبات‌کننده تهران، تحریم شد.
این تغییرات ساختاری، هم‌زمان با افزایش نگرانی‌ها از احتمال رویارویی نظامی دوباره میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، و در بحبوحه انزوای بی‌سابقه تهران در عرصه بین‌المللی انجام می‌شود؛ اقدامی که بسیاری آن را نشانه‌ای از تلاش رهبر جمهوری اسلامی برای تحکیم حلقه نظامی-امنیتی پیرامون خود و آمادگی برای مواجهه با بحران‌های آتی می‌دانند.
