دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، یک گفتوگوی تلفنی ۷۵ دقیقهای با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه در مورد برنامه هستهای ایران و جنگ اوکراین داشته است. ترامپ در پلتفرم “تروث سوشال” خود نوشت که نظر او و پوتین در باره برنامه هستهای ایران مشترکا این است که “ایران نباید به سلاح هستهای دست پیدا کند.”
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، روز چهارشنبه، چند ساعت پس از اینکه علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، پیشنهاد آمریکا برای توافق هستهای را مورد انتقاد قرار داد، ایران را به «وقتکشی در تصمیمگیری» در مذاکرات هستهای متهم کرد. ترامپ ضربالاجلی دوماهه برای رسیدن به توافق با ایران تعیین کرده است. به گفته مقامهای آمریکایی، این بازه زمانی از ۱۲ آوریل، همزمان با آغاز گفتگوها، آغاز شده و تنها یک هفته دیگر باقی مانده است.
برخی سخنرانی خامنهای را که در آن پیشنهاد آمریکا را به ضرر «ما میتوانیم» خواند و مدعی شد، آمریکا و اسرائیل «هیچ غلطی نمیتوانند بکنند»، نشانهای از پاسخ رسمی جمهوری اسلامی به پیشنهاد آمریکا عنوان کردند. آمریکا روز شنبه از طریق عمان پیشنهاد مکتوبی را به تهران داده است و جمهوری اسلامی میگوید در حال تهیه پاسخ است. اما برخی گزارشها حالی از آن است که پاسخ تهران، منفی یا پیچیده خواهد بود.
ترامپ ساعاتی پس از سخنرانی خامنهای در شبکه اجتماعی تروث نوشت که در تماس تلفنی روز چهارشنبه با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، درباره مذاکرات هستهای با ایران گفتگو کرده است.
او نوشت: «زمان برای تصمیمگیری ایران درباره سلاح هستهای در حال اتمام است و آنها باید سریعا تصمیم بگیرند! به نظر من ایران عمدا در این موضوع بسیار مهم تعلل میکند و ما در مدت بسیار کوتاهی به پاسخ قطعی نیاز داریم.»
ترامپ افزود که پوتین با او همنظر است که ایران نباید به سلاح هستهای دست یابد و اشاره کرد که رئیسجمهوری روسیه پیشنهاد داده است در گفتگوها با ایران مشارکت کند تا در رسیدن به توافق کمک کند.
روسیه که میگوید از حلوفصل پرونده هستهای ایران از راههای دیپلماتیک حمایت میکند در اسفند پارسال برای میانجیگری در این زمینه اعلام آمادگی کرده بود.
دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، همان زمان به خبرگزاری بلومبرگ گفت روسیه معتقد است که آمریکا و ایران باید همه مشکلات خود را از مسیر مذاکره حل کنند و مسکو آماده است تمام توان خود را برای دستیابی به این هدف به کار گیرد.
مسکو یکی از طرفین توافق تیرماه سال ۱۳۹۴ با جمهوری اسلامی ایران موسوم به «برجام» بود که به تعلیق بسیاری از فعالیتهای هستهای ایران منجر شد و تحریمهای بینالمللی علیه تهران کاهش یافت. با این حال دولت اول ترامپ در اردیبهشت ۱۳۹۷ از این توافق خارج شد و کارزار فشار حداکثری علیه ایران را به راه انداخت.
ایران و ایالات متحده از زمان روی کار آمدن دولت دوم ترامپ در ژانویه گذشته پنج دور مذاکره هستهای با میانجیگری عمان برگزار کردهاند ولی به نظر میرسد که دو کشور در بنبست اختلاف بر سر غنیسازی اورانیوم در خاک ایران گیر کردهاند.
واشینگتن خواستار غنیسازی صفر در ایران است ولی تهران این خواسته را رد کرده و آن را «خط قرمز» خود میداند.
آکسیوس روز دوشنبه جزئیاتی از پیشنهاد آمریکا ارایه داد که گفته میشود شامل موافقت با غنیسازی حدود ۳ درصد است. اما ترامپ پس از این گزارش اکسیوس به روشنی گفت که به جمهوری اسلامی اجازه هیچگونه غنیسازی اورانیوم داده نخواهد شد.
اکسیوس به نقل از منابع مطلع مینویسد، ممکن است دور دیگری از مذاکرات هستهای بین استیو ویتکاف، فرستاده کاخ سفید، و عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، آخر هفته جاری برگزار شود. سیانان پیشتر گفته بود که این نشست در خاورمیانه برگزار میشود و احتمالا در آن توافق کلی اعلام میشود.
اکسیوس مینویسد، پیشنهاد آمریکا به ایران اجازه میدهد که برای مدتی مشخص، غنیسازی محدود و با درصد پایین اورانیوم را در خاک خود ادامه دهد، اما خواستار آن است که نظارت بر این غنیسازی به یک کنسرسیوم بینالمللی منتقل شود. با این حال، عراقچی اندکی پس از سخنرانی خامنهای در ایکس نوشت: «هیچ سناریویی وجود ندارد که در آن ایران از دستاوردهای فناوری هستهای خود عقبنشینی کند.»
او نوشت: «بار دیگر تکرار میکنم: «اگر غنیسازی نباشد، توافقی هم در کار نخواهد بود. اگر سلاح هستهای در کار نباشد، ما آماده توافق هستیم.»
یک مقام آمریکایی هم در گفتوگو با والاستریت ژورنال، با اشاره به سخنان خامنهای گفت: «واشینگتن این انتظار را داشت که تهران پیشنهاد اولیه ایالات متحده را رد کند و آمریکا باید گزینههای بعدی خود را بررسی کند.»
کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، ۱۳ خرداد از ارائه پیشنهادی «دقیق و قابل قبول» به جمهوری اسلامی خبر داد و با اشاره به موضعگیری رییسجمهوری آمریکا درباره ضرورت غنیسازی صفر درصدی جمهوری اسلامی، گفت: «رییسجمهوری شب گذشته بهروشنی موضع خود را اعلام کرد؛ موضعی که نمیتوانست صریحتر از این باشد و بار دیگر تاکید کرد که این، موضع رسمی اوست.»
پیشنهاد آمریکا برای یک توافق هستهای جدید از سوی عمان به تهران ارائه شد. کشوری که میانجی مذاکرات بین عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی و استیو ویتکاف، فرستاده رییسجمهوری آمریکا در امور خاورمیانه بوده است.