واکنش جمهوری اسلامی به پیشنهاد آمریکا و گزارش آژانس: تحویل گرفتن یک متن، به معنی پذیرش یا قابل پذیرش بودن آن نیست
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در شست خبری امروز دوشنبه ۱۲ خرداد گفت: قطعاً تحویل گرفتن یک متن به هیچ عنوان به معنی پذیرش آن نیست و حتی به معنی قابل پذیرش بودن آن هم نیست.
وی افزود: تبادل متون امر رایج در هر روند مذاکراتی است کما اینکه هیئت مذاکره کننده ایرانی اولین متن مکتوب را به طرف آمریکایی ارائه کرد بنابراین این یک روند عادی است که طرف‌های مقابل به صورت شفاهی یا به صورت مکتوب مواضع و دیدگاه‌های خودشان را با همدیگر تبادل بکنند.
او ادامه داد: قاعدتاً هر متن و پیشنهادی باید بررسی شود و متناسب با آن پاسخ مقتضی داده شود.
بقایی گفت: قطعاً هیچ متنی که متضمن خواسته‌های رادیکال و حداکثری باشد و حقوق و منافع حقه مردم ایران را نادیده بگیرد با واکنش مثبت ما مواجه نخواهد شد. هر دو طرف نسبت به خطوط قرمز همدیگر آگاه هستند؛ جمهوری اسلامی ایران بر ادامه غنی‌سازی در داخل کشور و خاتمه موثر تحریم‌های ظالمانه اصرار دارد.
وی ادامه داد: من حدس می‌زنم که حتما انتظار همه این بوده و هست که هر متنی که تبادل میشود، اصل یا بازتاب بحث‌هایی باشد که در پنج دور مذاکراتی صورت گرفته است، به خاطر اینکه هر دو طرف نسبت به خطوط قرمز یکدیگر آگاه هستند. مشخص است که جمهوری اسلامی ایران بر چه مبنای منطقی، حقوقی و قانونی و نیاز‌های خود بر ادامه غنی‌سازی در داخل کشور اصرار دارد و بر مبنای چه منطقی بر خاتمه موثر تحریم‌های ظالمانه اصرار دارد. این مواردی است که قطعاً در هر تفاهمی باید گنجانده شود. این دستورالعمل‌ها و چارچوب‌هایی که از ابتدا مدنظر ما بوده و برای هرگونه واکنش ما مبنا خواهد بود.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در واکنش به گزارش «وال استریت ژورنال» درباره تعلیق تحریم‌های اخیر آمریکا علیه جمهوری اسلامی هم گفت خاتمه دادن تحریم‌های آمریکا مطالبه اصلی ایران است ولی «جز تکرار موج‌های تحریمی در آستانه هر دور مذاکرات» بین دوطرف چیزی ندیده‌ایم. او همچنین گفت نمی‌توانیم به گزارش رسانه‌ها اعتماد کنیم و باید منتظر نتیجه عملی باشیم، او در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره گزارش‌هایی مبنی بر تعلیق تحریم‌های آمریکا گفت: «شما این خبر را باور می‌کنید؟»
بقایی همچنین گفت که با میانجی عمانی درباره وضعیت تعلیق تحریم‌های آمریکا رایزنی خواهد شد، به گفته او: «متاسفانه تا الان طرف آمریکایی حاضر به شفاف‌سازی در این ارتباط نشده است، این در حالی است که باید برای ما کاملا مشخص شود که به چه نحو تحریم‌های ظالمانه رفع میشود و تجارب گذشته تکرار نمی‌شود.»
روزنامه «وال‌استریت ژورنال» در گزارشی که یکشنبه شب منتشر شد از دستور کاخ سفید برای تعلیق تحریم‌های اخیر و همچنین تحریم‌های بیشتر خبر داده است تا به نوشته این روزنامه «در طول مذاکرات هسته‌ای بی‌جهت ایرانی‌ها را تحریک نکنند؛ اما استفاده از اهرم فشار سبب شد تا ایران پای مذاکره بیاید».
در همین حال عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی می‌گوید پیشنهادات مکتوب آمریکا دریافت و درحال بررسی است. بدرالبوسعیدی وزیرخارجه عمان که میانجی مذاکرات ایران و آمریکا است روز شنبه در سفری کوتاه به تهران این پیشنهاد مکتوب را به طرف ایرانی ارائه کرده بود. پیش از این «وال استریت ژورنال» به نقل از یک مقام دولت آمریکا از ارائه پیشنهادات کلی واشینگتن به تهران که همچون «نقشه راه» برای رسیدن به توافق هسته‌ای خواهد بود، خبر داده بود.
با وجود آن‌که مقامات جمهوری اسلامی و آمریکایی از پیشرفت در پنجمین دور مذاکرات در رم خبر داده بودند اما به نظر می‌رسد موضوع غنی‌سازی اورانیوم مهمترین اختلاف بین دوطرف باشد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در روزهای اخیر بارها درباره دستیابی به توافق ابراز امیدواری کرده است او همچنین روز جمعه ۹ خرداد بار دیگر گفت «خیلی خوب است اگر بدون بمباران به توافق با ایران» برسیم.
از سوی دیگر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی که به همراه یک گزارش تفصیلی ضمیمه منتشر شده خواستار پاسخگویی فوری جمهوری اسلامی درباره فعالیت‌های هسته‌ای پنهان در سه پایگاه اتمی در حوالی تهران و همچنین آثار اورانیوم غنی شده در فعالیت‌های هسته‌ای پنهانی شده است.
«رویترز» نیز از تهیه پیش‌‌نویسی توسط بریتانیا، آلمان و فرانسه، سه کشور عضو برجام برای محکومیت جمهوری اسلامی خبر داده که به نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه خواهد شد. این پیش‌نویس احتمالا مورد تایید آمریکا نیز قرار خواهد گرفت. در این پیش‌نویس برای نخستین بار پس از ۲۰ سال جمهوری اسلامی متهم به نقض تعهدات خود برای «منع توسعه سلاح‌های هسته‌ای» خواهد شد. در سال ۲۰۰۶ پس از محکومیت جمهوری اسلامی در قطعنامه شورای حکام در سال ۲۰۰۵ پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع شد که منجر به اعمال تحریم‌های گسترده بین‌المللی شد، محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور وقت جمهوری اسلامی پس از گسترش این تحریم‌ها به تحریم خرید نفت ایران در آذر ۱۳۸۷ گفت: «آن‌قدر قطعنامه بدهند تا قطعنامه‌دان شان پاره شود.»
با این حال اسماعیل بقایی روز دوشنبه مدعی شد که گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «تحت نفوذ و فشار برخی از کشورهای اروپایی تدوین شده است.» او همچنین رافائل گروسی، دبیرکل این آژانس را متهم کرد که برای «بلندپروازی درجهت کسب مقام دبیرکلی سازمان ملل» درصدد جلب رضایت کشورهای غربی است.
وبسایت «نورنیوز» درباره طرح مکتوب آمریکا و پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی در نشست شورای حکام نوشته است: هدف از آنها « وادار کردن ایران به پذیرش توافقی است که اگرچه هنوز از جزئیات آن خبری منتشر نشده اما بدلیل تلاش آمریکا برای پیشبرد آن از طریق فشارهای غیر مستقیم، احتمالا نباید ماهیتی متوازن و متعادل داشته باشد.»
این وبسایت که به محافل امنیتی در جمهوری اسلامی نزدیک است همچنین نوشته است همزمانی ارائه پیشنهادات مکتوب آمریکا با نشست شورای حکام «قطعاً تصادفی نیست. این اقدام، در کنار انتشار گزارش جانبدارانه مدیرکل آژانس، بخشی از یک طراحی منسجم برای اعمال فشار روانی، حقوقی و سیاسی بر تهران است.»
در همین حال روزنامه «کیهان» که زیر نظر نماینده خامنه‌ای اداره میشود نیز گزارش آژانس درباره فعالیت‌های «مشکوک و پنهانی» اتمی جمهوری اسلامی را «مقدمه‌ای برای آغاز فرآیند فعال‌سازی مکانیزم ماشه توسط اروپایی‌ها» خوانده است.
درحالی که دولت جمهوری اسلامی همچنان غنی‌سازی اورانیوم را «حق» و «خط قرمز» خود اعلام می‌کند، روزنامه «نیویورک‌تایمز» به نقل از منابع دیپلماتیک خود نوشته است پیشنهادات مکتوب آمریکا شامل ایجاد کنسرسیوم منطقه‌ای مشترکی بین ایران، سعودی، سایر کشورهای عربی و ایالات متحده برای غنی‌سازی اورانیوم در ازای توقف کامل غنی‌سازی در ایران است.
وبسایت «آکسیوس» نیز نوشته است که این پشنهادات پس از درخواست هیئت ایرانی به صورت مکتوب و تلاشی برای مقابله با «شکست بن‌بست» در مذاکرات اخیر ارائه شد. کارولین لویت سخنگوی کاخ سفید گفته است: «پذیرش این پیشنهادات به سود ایران است». عراقچی در پستی در «ایکس» نوشت که تهران «بر پایه اصول، منافع ملی و حقوق ملت ایران» به پیشنهادات آمریکا پاسخ خواهد داد.
