همزمان با تشدید تنش‌ها میان واشنگتن و تهران و ادامه حملات ارتش آمریکا علیه حوثی‌های یمن، پنتاگون از اعزام دومین ناو آمریکا به خاورمیانه و تقویت اسکادران هوایی خود در این منطقه خبر داد.
در همین حال، در روزهای اخیر، بسیاری از کشورها، سیاستمداران و تحلیل‌گران نظامی درباره احتمال حمله آمریکا و اسرائیل به جمهوری اسلامی سخن می‌گویند. دونالد ترامپ تهدید کرده که در صورت عدم دستیابی به توافق، تأسیسات هسته‌ای ایران را به‌طور گسترده بمباران خواهد کرد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، روز سه‌شنبه ۱۲ فروردین در مصاحبه‌ای با مجله “امور بین‌المللی” روسیه گفت که اظهارات اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا علیه ایران تنها به “پیچیده‌تر شدن وضعیت” در مورد ایران کمک می‌کند. او تاکید کرد که “پیامدهای حمله به زیرساخت‌های هسته‌ای ایران می‌تواند برای کل منطقه فاجعه‌بار باشد.”
ریابکوف افزود: «در حالی که هنوز وقت هست و قطار حرکت نکرده باید تلاش‌های خود را برای رسیدن به توافقی بر مبنایی معقول دوچندان کنیم. روسیه آماده است تا خدمات خود را به واشنگتن، تهران و همه کسانی که در این موضوع علاقه‌مند هستند، ارائه دهد.»
وی در واکنش به تهدیدهای ترامپ افزود که کشورش “چنین روش‌هایی را نامناسب” می‌داند، آنها را “محکوم” می‌کند و روشی برای “تحمیل” اراده خود بر طرف ایرانی می‌داند.
در چین نیز گو جیاکون، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، با اشاره به گمانه‌زنی‌ها درباره سرنوشت برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی گفت: «پرونده هسته‌ای ایران بار دیگر در نقطه‌ای حساس قرار گرفته است: از یک سو، خطر تشدید تنش‌ها وجود دارد و از سوی دیگر، فرصت مهمی برای رسیدن به راه‌حلی سیاسی و دیپلماتیک از مسیر گفت‌وگو و مذاکره فراهم شده است.»
او افزود: «حل و فصل مساله هسته‌ای ایران تنها از راه‌های سیاسی و دیپلماتیک امکان‌پذیر است و باید اجماع تازه‌ای در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) حاصل شود.»
سخنگوی وزارت امور خارجه چین از آمریکا خواست از خود «صداقت سیاسی» نشان دهد و «هرچه سریع‌تر به میز مذاکره بازگردد»، زیرا «تحریم، فشار و تهدید به استفاده از زور» علیه تهران نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت.
در همین حال عباس عراقچی وزیرخارجه جمهوری اسلامی در پستی در شبکه «ایکس» در پاسخ به تهدیدات رئیس‌جمهوری آمریکا مبنی بر بمباران ایران نوشت: «برای حل مناقشه بین دولت‌های ایران و آمریکا بر سر برنامه هسته‌ای ایران، بطور اصولی چیزی به نام گزینه نظامی وجود ندارد چه برسد به راه حل نظامی.»
عباس عراقچی در این پست نوشت: «رئیس جمهور آمریکا ممکن است از توافق اتمی ایران در سال ۲۰۱۵ ناخشنود باشد اما برجام ضامن تعهد اصولی ایران است که همچنان نیز پابرجا است و حتی آمریکا با وجود خروج از این توافق از آن بهره‌مند شده است.»
وزیر خارجه جمهوری اسلامی، همچنین گفت تهران «هیچ‌گاه و تحت هیچ شرایطی» در تلاش برای «تولید یا دستیابی به سلاح هست‌ای» نخواهد بود. او درحالی باردیگر بر این موضوع تاکید کرد که کمتر از ۲۴ ساعت قبل از این حرف، علی لاریجانی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفتگو با شبکه خبر از اجبار ایران برای پیش رفتن به سوی تولید بمب اتمی در صورت حمله نظامی آمریکا و اسرائیل سخن به میان آورده بود.
درحالی که دونالد ترامپ در روزهای اخیر بارها تهدید کرده است که در صورت دست نیافتن دو طرف به توافقی درباره برنامه هسته‌ای ایران، حکومت ایران شاهد بمبارانی خواهد بود که «نظیر آن را هرگز نخواهد دید» و برخی رسانه‌های بین‌المللی از تدارک نظامی آمریکا برای مقابله با ایران خبر داده‌اند، گفته شده است که مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا ممکن است به زودی آغاز شود.
عباس عراقچی در پست خود در شبکه ایکس که در ایران فیلتر است نیز بااستقبال از «تعامل دیپلماتیک» نوشته است: این تعامل که در گذشته نیز موثر بوده، «هنوز هم می‌تواند کارساز باشد». او با رد گزینه نظامی برای حل مناقشه دوطرف نوشته است که « ناکامی‌های فاجعه‌بار در منطقه ما که بیش از ۷ تریلیون دلار برای دولت‌های قبلی ایالات متحده هزینه داشته، به اندازه کافی گویاست».
عراقچی همچنین مدعی شده است که « ۱۰ سال پس از امضای برجام و ۷ سال پس از خروج یکجانبه آمریکا از آن، همچنان کوچکترین مدرکی دال بر نقض تعهد از سوی ایران وجود ندارد.» عراقچی همچنین گفته‌های تولسی گابارد، مدیر اطلاعات ملی ایالات متحده در این مورد را نیز به عنوان شاهدی بر پایبندی ایران به برجام یادآور شده است. در گزارش اخیر نهادهای اطلاعاتی آمریکا درباره برنامه اتمی ایران آمده است که با وجود تغییر گفتمان برخی مقامات ایران درباره لزوم ساخت بمب اتمیو همچنین افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده که برای ساخت بمب اتمیکافی است، ممکن است علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی تحت فشار برای از سرگیری ساخت سلاح هسته‌ای که از سال ۲۰۰۳ معلق شده، قرار بگیرد.
از سویی دیگر، علی مطهری، نایب رییس پیشین مجلس، در گفت‌وگویی با «صفحه اقتصاد» که ۱۲ فروردین منتشر شد، گفت: «به نظرم مذاکره و حتی رابطه با آمریکا هیچ بدی ندارد، بلکه لازم است.»
مطهری تاکید کرد رابطه با آمریکا به «آرمان‌های» جمهوری اسلامی، از جمله در ارتباط با فلسطین ربطی ندارد و برقراری رابطه با واشینگتن به معنای تسلیم نیست.
در اسرايیل شبکه «کان» این کشور گزارش داد که مایکل کوریلا، فرمانده سنتکام، در جریان سفر خود به اسرائیل، دیداری ۱۰ ساعته با رییس ستاد کل و دیگر فرماندهان ارشد ارتش اسرائیل برگزار کرد که محور اصلی آن، ایران و حوثی‌ها بوده است.
در همین حال سخنگوی کاخ سفید حملات ارتش آمریکا علیه شورشیان حوثی در یمن را موفقیت‌آمیز خواند و گفت این حملات باعث تضعیف ایران شده است.
کارولین لیویت در نشست خبری خود در روز سه‌شنبه ۱۲ فروردین گفت: «تاکنون بیش از دویست حمله موفقیت‌آمیز علیه حوثی‌ها انجام شده و در نتیجه این حملات، ایران به شدت ضعیف شده است.»
حملات گسترده آمریکا به مواضع حوثی‌های مورد حمایت در یمن از ۲۵ اسفند و به دستور دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده آغاز شد.
ترامپ ۲۷ اسفند هشدار داد که از آن پس ایران را مسئول حملات بعدی حوثی‌ها می‌داند و تهران «دچار عواقب شدید آن خواهد شد».
در واکنشی دیگر در آمریکا، دن کین، نامزد ریاست ستاد مشترک ارتش آمریکا، اعلام کرد که تنها تکیه بر قدرت نظامی ممکن است برای جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای کافی نباشد. به گفته او، واشینگتن ممکن است نیازمند رویکردی جامع‌تر باشد که مشوق‌های اقتصادی و تعاملات دیپلماتیک را نیز در بر گیرد.
کین در پاسخ به پرسشی از کمیته نیروهای مسلح سنای آمریکا مبنی بر اینکه آیا جمهوری اسلامی را می‌توان صرفا با قدرت نظامی بازداشت، گفت: «قدرت نظامی به تنهایی ممکن است برای بازدارندگی از ایران کافی نباشد، و رویکردی که شامل تعامل دیپلماتیک و مشوق‌های اقتصادی باشد ممکن است ضروری باشد.»
در حالیکه مقامات نظامی جمهوری اسلامی مشغول رجرزخوانی و تهدید نیروهای آمریکایی هستد و حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، روز دوشنبه ۱۱ فروردین در حاشیه نماز عید فطر در مصلی تهران به شبکه یک صداوسیما گفت: آمریکایی‌ها در منطقه حداقل در اطراف ایران ۱۰ پایگاه دارند که بالغ بر ۵۰ هزار نفر نیرو دارد. این به معنای نشستن آنها در اتاق شیشه ای است. کسی که در اتاق شیشه ای می نشیند سمت کسی سنگ پرانی نمی کند.
روزنامه دیلی میل در گزارشی نوشت در روزهای اخیر، جمهوری اسلامی خواستار حمله پیشگیرانه به پایگاه امنیتی مشترک بریتانیا و آمریکا در دیه‌گو گارسیا شده تا از هرگونه حمله آمریکا به خاک ایران جلوگیری کند اما کارشناسان می‌گویند حمله احتمالی تهران به تاسیسات نظامی بریتانیا در جزایر چاگوس می‌تواند به یک درگیری منطقه‌ای منجر شود.
فیلیپ اینگرام، فرمانده پیشین اطلاعات نظامی بریتانیا، هشدار داد که هرگونه حمله ایران به دیه‌گو گارسیا می‌تواند به جنگی در خاورمیانه منجر شود، اما در عین‌حال گفت احتمالا تهدیدهای ایران بیشتر جنبه بلوف دارد.
او افزود که در صورت این حمله، اسرائیل احتمالا در کنار آمریکا وارد عمل شده و با حملات متقابل به خاک ایران، تاسیسات نظامی جمهوری اسلامی را هدف قرار خواهد داد.
اینگرام گفت: «تهران از نظر تئوری توانایی حمله به دیه‌گو گارسیا را دارد. اما آنها می‌دانند که آمریکا در پاسخ، سپاه پاسداران را در سراسر ایران نابود خواهد کرد.»
موشک دوربرد خرمشهر و پهپاد انتحاری شاهد-۱۳۶ جمهوری اسلامی می‌توانند با طی مسافتی حدود سه هزار و ۸۰۰ کیلومتر، از جنوب ایران به جزایر چاگوس برسند.
فرمانده پیشین اطلاعات ارتش بریتانیا گفت: «فکر می‌کنم ایران از تهدیدات لفظی برای تحت فشار قرار دادن جزایر چاگوس استفاده می‌کند.»
به گزارش دیلی میل، پایگاه دریایی و هوایی دیه‌گو گارسیا که محل استقرار چهار هزار نیروی نظامی و غیرنظامی است، از نظر دفاعی چندان استحکام ندارد.
اینگرام افزود: «احتمالا مقامات ایرانی بحث‌های مطرح‌شده در بریتانیا و جاهای دیگر را درباره آینده این جزایر دنبال کرده‌اند. اما خوشبختانه، این تهدیدها صرفا در حد حرف هستند و هدف اصلی‌شان نمایش قدرت در برابر متحدان منطقه‌ای ایران است.»
این پایگاه نقش کلیدی در زنجیره تسلیحات هسته‌ای بریتانیا ایفا می‌کند، زیرا برخی از فناوری‌های هدف‌گیری و موقعیت‌یابی این کشور در آن مستقر هستند.
در مطبوعات نیز نشریه فارین افرز با اشاره به آسیب‌پذیری کنونی جمهوری اسلامی، نوشت که آمریکا باید رهبری دوره گذار در خاورمیانه را بر عهده بگیرد، سرمایه‌گذاری‌های بلندمدتی در امنیت منطقه انجام دهد و علاوه بر اقدام نظامی، از سایر روش‌های سیاست‌ورزی نیز برای تضعیف موقعیت منطقه‌ای تهران غافل نشود.
این نشریه در مقاله‌ای نوشت جمهوری اسلامی اکنون در موقعیتی ضعیف قرار دارد. چراکه هم از لحاظ داخلی آسیب‌پذیرتر از همیشه بوده و هم در عرصه بین‌المللی بیشتر از هر زمان دیگری پس از انقلاب ۵۷ در معرض فشار قرار گرفته است.
فارین افرز یادآور شد که موفقیت‌های عملیاتی اسرائیل این تصورات را تغییر داده و فرصتی را برای از بین بردن شبکه تهدیدات منطقه‌ای جمهوری اسلامی و ایجاد خاورمیانه‌ای امن‌تر و باثبات‌تر فراهم کرده است.
فارین افرز در این مقاله تاکید کرده که جلوگیری از بازسازی قدرت تخریب‌گر ایران در خاورمیانه نباید تنها به اسرائیل واگذار شود، چرا که این کشور از نظر منابع، ساختار اتحادها و تجربه چندین دهه پس از جنگ، برای تامین نظم جدید و صلح‌آمیزتر در منطقه فاقد توانمندی است.
به گفته نویسنده این مقاله، تنها استفاده از نیروی نظامی نمی‌تواند مانع از بازگشت ایران به قدرت شود. تنها یک فرایند سیاسی است که می‌تواند این هدف را محقق کندو آمریکا بهترین موقعیت را برای هدایت این مسیر دارد.
این رسانه هشدار داد رویکرد ترامپ به عنوان تکیه صرف بر عملیات نظامی به عنوان ابزار سیاست خارجی علیه تهران به آمریکا امکان بهره‌داری از ایران ضعیف شده کنونی را نمی‌دهد.
در عوض، ترامپ باید تدابیر سختگیرانه را با دیپلماسی خلاقانه ترکیب کند که فراتر از تماس با سران دولت‌ها و تلاش برای توافق‌های پر سر و صدا باشد.
روزنامه دیلی اکسپرس هم به نقل از منابع نزدیک به دولت دونالد ترامپ نوشت در صورتی که جمهوری اسلامی با توافق هسته‌ای موافقت و شروع به برچیدن برنامه اتمی خود نکند، تا ماه سپتامبر برابر با اواسط شهریور از بین خواهد رفت.
این نشریه بریتانیایی با اشاره به اعزام نیروهای آمریکایی به خاورمیانه افزود پیش‌تر ترامپ به جمهوری اسلامی هشدار داده بود که در صورت نرسیدن به توافق هسته‌ای، بمباران و گزینه نظامی را در نظر خواهد گرفت.
منابع نزدیک به دولت ترامپ گفتند: «گزینه نظامی علیه ایران، کاملا واقعی است؛ روی میز قرار دارد و زمان تصمیم‌گیری نزدیک است.»
دیلی اکسپرس به نقل از یک عضو راست‌گرای پارلمان اسرائیل نیز نوشت در محافل عمومی این کشور، بحث‌هایی درباره جنگ با ایران مطرح است و با اینکه مقامات از اذغان رسمی به آن خودداری می‌کنند اما «حس فوریت» درباره آن وجود دارد.
سایت اکسیوس نیز به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت دونالد ترامپ، پاسخ جمهوری اسلامی به نامه خود را دریافت کرده است.
اکسیوس به نقل از منابع آمریکایی نوشت که کاخ سفید همزمان با تقویت چشم‌گیر حضور نظامی آمریکا در خاورمیانه، به‌طور جدی در حال بررسی پیشنهاد تهران برای مذاکرات غیرمستقیم است.
این رسانه نوشت در نامه ترامپ، پیشنهاد مذاکرات مستقیم هسته‌ای مطرح شده بود، اما جمهوری اسلامی فقط با مذاکرات غیرمستقیم با میانجی‌گری عمان موافقت کرده است.
به گزارش اکسیوس، در کاخ سفید بحث داخلی شدیدی بین مقاماتی که معتقدند رسیدن به توافق با ایران هنوز ممکن است با کسانی جریان دارد که مذاکرات را بی‌فایده می‌دانند و از حمله به تاسیسات هسته‌ای حمایت می‌کنند.
یک مقام آمریکایی به این سایت گفت ترامپ خواهان جنگ با ایران نیست، اما باور دارد که باید با تقویت توان نظامی در منطقه، قدرت بازدارندگی ایجاد کند تا مذاکرات از موضع قدرت انجام شود.
