شورای همکاری خلیج فارس و مساله میدان نفتی آرش و موضع جمهوری اسلامی

در پایان چهل و چهارمین اجلاس سران شورای همکاری خلیج فارس بیانیه‌ای صادر شد که بار دیگر مناقشه بر سر میدان گازی آرش را برجسته کرد در شرایطی که پس از روند تنش‌زدایی منطقه‌ای جمهوری اسلامی و کشورهای خلیج فارس به سوی هم‌سویی گام بر می‌داشتند، ادعاهای جدید بر سر میدان نفتی آرش بار دیگر اختلافات بر سر پاره‌ای مسائل میان طرفین را عیان کرد. شب گذشته، در بیانیه پایان چهل و چهارمین اجلاس سران شورای همکاری خلیج فارس بار دیگر مناقشه بر سر این میدان گازی را برجسته کرد. این شورا در بخشی از بیانیه خود گفت که میدان گازی آرش به صورت کامل در آب‌های سرزمینی کویت قرار دارد و مالکیت این منابع طبیعی به صورت مشترک تنها برای عربستان و کویت است و آنها حق بهره برداری کامل از منابع آن را دارند.
هم چنین این بیانیه با تکرار مواضع قبلی، از ادعای مالکیت امارات متحده عربی بر جزایر سه‌گانه ایرانی (تنب بزرگ و کوچک و ابوموسی) تاکید شده است. این بیانیه از جمهوری اسلامی خواسته است تا به تلاش‌های امارات برای حل این موضوع از طریق مذاکره مستقیم یا توسل به دیوان بین‌المللی دادگستری پاسخ دهد.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه نسبت به برخی بندهای بیانیه پایانی چهل و چهارمین نشست سران شورای همکاری خلیج فارس در ارتباط با جمهوری اسلامی ابراز تأسف کرد و آن‌ها را غیر قابل قبول و مردود دانست.
وی گفت جمهوری اسلامی ایران، هر گونه ادعایی در خصوص این جزایر را دخالت در قلمرو داخلی، حاکمیت و تمامیت ارضی خود دانسته و آن را به شدت محکوم می‌کند وی افزود جمهوری اسلامی ایران، بر اساس مذاکرات دو جانبه خود با دولت کویت و سوابق مذاکراتی، همواره بر همکاری دوستانه و سازنده در حوزه انرژی از جمله در منطقه آرش تاکید کرده است؛ بدون تردید، رفتارهای مبتنی بر توجه به منافع و مصالح مشترک، می‌تواند زمینه‌های مناسب همکاری‌های منطقه‌ای را فراهم کند.
پیش از این نیز شورای همکاری خلیج فارس اعلام کردند که میدان گازی الدره [آرش] به‌طور انحصاری متعلق به عربستان سعودی و کویت است و آن‌ها به تنهایی حق استفاده از منابع طبیعی آن را دارند.
کویت و عربستان سعودی که منابع گاز و نفت دریایی را در منطقه بین خود به اشتراک می‌گذارند، در ماه مارس گذشته توافق‌نامه‌ای را برای توسعه بهره‌برداری مشترک این میدان امضا کردند. چند روز بعد، جمهوری اسلامی با این قرارداد مخالفت کرد و آن را غیرقانونی خواند و گفت که برنامه‌های خود را برای توسعه بهره‌برداری از میدان آغاز خواهد کرد.
میدان آرش که عمدتا در منطقه زیرآبی بی‌طرف بین کویت و عربستان سعودی قرار دارد بازدهی اقتصادی قابل توجهی دارد. با ذخایر تخمین‌زده‌شده ۳۰۰ میلیون بشکه نفت و حدود ۱۱ تریلیون فوت مکعب گاز، بدیهی است که این منطقه کانون اختلاف باشد.در حالی که مرزهای دریایی ایران با کویت در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، برخی از قانونگذاران جمهوری اسلامی سهم چهل درصدی از این میدان را مطرح می‌کنند، از سوی دیگر، عربستان سعودی و کویت با مرزهای مشخص‌شده خود، حقوق انحصاری میدان آرش را طلب می‌کنند. این مسئله مانع مهمی برای حل‌وفصل اختلافات است.