وضعیت کشاورزی در ایران و چالش های آن

محمدعلی نیکبخت وزیر کشاورزی دولت ابراهیم رئیسی روز چهارشنبه با اعلام خبر برگزاری جلسه وزارت جهاد کشاورزی به منظور خرید تضمینی محصولات کشاورزی توسط دولت در شورای عالی قیمت‌گذاری، گفت این جلسه متشکل از برخی دستگاه‌های دولتی و تشکل‌های بخش کشاورزی برگزار شده است.
وی با بیان این موضوع که نتیجه این جلسه به زودی ابلاغ می‌شود، دلیل تاخیر در ابلاغ نتایج جلسات را بررسی های نهایی توسط وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد.
نیکبخت همچنین ضمن بیان این موضوع که بخش قابل توجهی از کود مورد استفاده کشاورزان از طریق داخلی تامین شده است، گفت کار حمل کود از کارخانجات پتروشیمی از مدتی قبل شروع شده و روزانه با حداکثر ظرفیتی که کارخانجات دارند و متناسب با مناطقی که برای کشت آماده می‌شوند کود تحویل داده می‌شود. وی از کشاورزان خواست تا نگران تامین کود نباشند.
وزیر کشاورزی همچنین از تحویل کودهای خارجی به کشاورزان خبر داد و به کشاورزان این امیدواری را داد که تا پایان سال زراعی در این مقوله هم مشکل خاصی وجود نخواهد داشت.
نیکبخت در بخش دیگری از سخنانش با اعلام خبر خرید گندم از کشاورزان، گفت میزان خرید گندم از ۱۰ میلیون و ۳۰۰ هزار تن گذشته است. وی همچنین با بیان این موضوع که تاکنون بالای ۷۰ درصد مطالبات گندمکاران پرداخت شده، در واکنش به مساله پرداخت مطالبات گندمکاران تا پایان شهریور، اظهار داشت سازمان برنامه و بودجه به عنوان متولی بودجه کشور اعلام کرده که تلاش دارد پرداخت مطالبات گندمکاران انجام شود.
نیکبخت دلیل تاخیر در پرداخت مطالبات کشاورزان را افزایش حجم تحویلی گندم کشاورزان عنوان کرد و گفت میزان گندم تحویلی کشاورزان حدود دو میلیون تن افزایش یافته است و به همین دلیل دولت در تامین اعتبار لازم با مشکل مواجه شده است.
وی افزود با وجودی که این افزایش خرید و تامین هزینه آن در بودجه لحاظ نشده بود اما با دستور رئیس جمهور، دولت باید از سایر منابع آن را تامین کند. وزیر کشاورزی ابراز امیدواری کرد در مورد مقرری که سازمان برنامه اعلام کرده مابقی مطالبات کشاورزان پرداخت شود.
نیکبخت همچنین با اشاره به تاثیر دیپلماسی خارجی دولت سیزدهم در حوزه کشاورزی اظهار داشت در سفرهای رئیس جمهور به اقصی نقاط دنیا، تفاهم‌نامه‌هایی امضا می‌شود و قبل از سفر با محوریت وزارت امور خارجه، این تفاهم نامه ها بررسی و کارشناسی های لازم صورت می‌گیرد. وی تصریح کرد وزارت جهاد کشاورزی در تلاش است تا هرکدام از ای تفاهم نامه ها که منافع ملی را به دنبال داشته باشند به قرارداد تبدیل کند. نیکبخت یادآور شد دفتر بین الملل وزارت جهاد کشاورزی موظف شده است که همه تفاهم‌نامه‌های دولت سیزدهم و دولت های گذشته را در کارگروهی مورد بررسی قرار دهد و در صورت تامین منافع ملی آنها را به قرارداد تبدیل کند.
نیکبخت در بخش دیگری از سخنانش درباره واردات گوشت و کاهش قیمت گوشت اظهار داشت اعتقاد وزارت جهاد کشاورزی بر این است که برای تامین نیاز داخل باید از مسیر تولید داخل حرکت کرد. وی تاکید کرد هدف اصلی این است که اولویت با حمایت و پشتیبانی از تولید کننده داخلی باشد و در مواردی که ظرفیت تولید بالا وجود دارد، واردات انجام نشود.وی در عین حال تصریح کرد با وجود این، اگر در جایی وزارت جهاد کشاورزی مجبور به واردات شود حتما برای کنترل و تنظیم بازار این کار را انجام می‌دهد.
وی همچنین از اجرای الگوی کشت بر سراسر کشور خبر داد و با بیان این موضوع که اجرای الگوی کشت در سراسر کشور نیاز به مشوق های زیادی دارد، گفت وزارت جهاد کشاورزی در حال ابلاغ الگوی کشت است که استان‌ها آن را اجرا ‌کنند.
وزیر کشاورزی در ادامه گفت هر کشاورزی به شکل سنتی الگوی کشت خاص خود را دارد و این کار نسل به نسل به وی منتقل شده است و اگر قرار باشد این الگوی کشت تغییر کند و یک الگوی کشت ملی در سطح کشور اجرا شود، نیاز به مشوق‌های فراوانی دارد تا کشاورزان براساس سیاستی که تنظیم شده اقدام به کشت کنند.
این اظهارات وزیر جهادکشاورزی در خصوص مقاومت کشاورزان در خصوص اجرای الگوی کشت در حالی عنوان می شود که بر خلاف اظهارات وی و بر اساس مطالعات و پژوهش هایی که انجام شده به دلیل دشواری های که در خصوص بازار مناسب فروش برای کشاورزان وجود دارد، کشاورزان بیشتر ترجیح می دهند که بر اساس الگوی کشت عمل کنند تا به صورت مستقل تا بتوانند از بازار مطمئن برای محصول خود اطمینان داشته باشند.
شرایط برای کشاورزی در ایران بسیار آسیب پذیر شده است و هم به دلیل شرایط آبی در کشور و هم عدم برنامه ریزی صحیح دولت برای حمایت از کشاورزان، آنها با دشواری های زیادی در این خصوص مواجه هستند و چه برای تهیه تجهیزات و موارد موردنیاز کشاورزی و چه برای خرید محصولات تولیدشده کشاورزان با دشواری های زیادی مواجه هستند و علیرغم شعارها در خصوص حمایت از کشاورزی و کشاورزان، عملا کشاورزان آسیب پذیری زیادی در این خصوص دارند.