به نظر میرسد همانگونه که از مدتها قبل بسیاری از کارشناسان پیشبینی کرده بودند، و مقامات جمهوری اسلامی منکر ان بودند مناقشه بر سر حقآبه رود هیرمند در روزهای گذشته به درگیری میان نیروهای طالبان و جمهوری اسلامی در مناطق مرزی منجر شده است و حضور طالبان در مرزهای شرقی ایران، شرایط را روز به روز برای ایران ناامنتر میکند و در همان حال با تخلیهی شهرهای مرزی در شرق ایران، فرصت دستاندازی سرزمینی هم برای طالبان فراهم شده است.
روز شنبه برای نیروهای مرزی ایران در نزدیکی مرزهای افغانستان روز سختی بود که با تلاش نیروهای طالبان برای ورود به داخل خاک ایران و بروز تنش و درگیری بین نیروهای مرزی ایران و طالبان آغاز شد و به کشته شدن دو تن از نیروهای مرزی ایران منجر شد.
گزارشها حاکی از این است که درگیریهایی در حوالی پاسگاه ساسولی بین نیروهای طالبان و مرزبانان جمهوری اسلامی ایران رخ داده که منجر به تبادل آتش شده است. بر اساس این گزارشها، درگیری ظهر روز شنبه در مرز سیستان و بلوچستان ایران و ولایت نیمروز افغانستان و در مناطقی در اطراف روستاهای ساسولی، حاتم و ماککی رخ داده است.
گرچه با پایان درگیریها، طرفین ایران و افغانستان مشغول بررسی چرایی بروز تنش هستند، اما دلایل وقوع این درگیری همچنان در ابهام است.
نیروی انتظامی کشور اعلام کرده است که نیروهای طالبان از سمت افغانستان بدون در نظر گرفتن و رعایت قوانین بینالمللی و حسن همجواری با انواع سلاح اقدام به تیراندازی به پاسگاه ساسولی واقع در حوزه هنگ مرزی زابل کردهاند.
بنا بر این گزارشها، این تیراندازی با واکنش قاطع مرزبانان فراجا مواجه شده است.
قاسم رضایی، جانشین فرمانده کل انتظامی کشور در این خصوص گفته است بعد از تیراندازیهای طرف طالبان، براساس پروتکلهای مرزی از سوی مرزبان درجه یک، تذکرات لازم به نیروهای مهاجم داده شده، اما مجددا تیراندازی توسط نیروهای طالبان شروع شده است.
همچنین در دستوری که از طرف فرمانده نیروی انتظامی به نیروهای مرزی ابلاغ شده تاکید شده است نیروهای مرزی جمهوری اسلامی ایران به هر گونه تعدی و تعرض مرزی قاطعانه پاسخ دهند. همچنین هشدار داده شده است که حاکمان فعلی افغانستان باید در قبال عمل نسنجیده و مغایر با اصول بین المللی خود پاسخگو باشند.
برخی گزارشها حاکی ار این است که چند تن از نیروهای طالبان در این درگیریها کشته و ۳۶ نفر دیگر مجروح شدهاند.
با وجود این تهدیدها یکی از فرماندهان طالبان ادعای فتح تهران را مطرح کرده و ایران را تهدید کرده است که ایران تلاش نکند که قدرت نیروی طالبان را آزمایش کند. وی گفته است اگر بزرگان امارت اسلامی اجازه دهند، نیروهای طالبان تا تهران پیش خواهند آمد. این فرمانده طالبان که خود را عبدالحمید خراسانی نامیده ادعا کرده است که حاکمان ایران حاکمانی فاسد هستند که با غرب فاسد ارتباط دارند. وی همچنین گفته است اگر بزرگان امارت اسلامی دستور حمله به ایران را صادر کنند، و جنگی بین ایران و طالبان رخ دهد، آنها در نابودی ایران از نابودی امریکا شوق بیشتری خواهند داشت. در این میان شاهزاده رضا پهلوی ضمن ابراز همدردی با خانواده سربازان مرزبان قربانی تأکید کرد که جمهوری اسلامی با تضعیف ارتش قدرتمند ایران از پاسخ درخور به طالبان ناتوان است و جمهوری اسلامی ارتش قدرتمند ایران را که حافظ تمامیت ارضی کشور و ضامن صلح و ثبات منطقه بود ضعیف کرد و امروز ناتوان از پاسخ درخور به تروریستهایی است که به خاک ایران تعرض کرده است.
بسیاری از تحلیلگران تاکید دارند که این در گیریها نتیجهی اعتمادی است که علیرغم هشدارها، مقامات ایرانی نسبت به طالبان داشتند. یکی از نمایندگان، مجلس طالبان را جنبش اصیل منطقه نامیده بود و برخی دیگر از سیاستمداران ایرانی ادعا کرده بودند که حضور طالبان در افغانستان، از حضور امریکا در افغانستان مفیدتر است و منافع بیشتری برای جمهوری اسلامی ایران دارد.
این در حالی است که علاوه بر ناامنی مرزی در مرزهای شرقی ایران که به واسطهی حضور طالبان در مجاورت مرزهای سرزمینی ایران رخ داده است، روی کار آمدن طالبان جمعیت بزرگی از پناهندگان افغان را به جامعهی ایران تحمیل کرد که در شرایط بحرانی اقتصادی، و خشکسالی فراگیر در ایران، وضعیت بحرانی در ایران را چندین برابر وخیمتر میسازد. هر چند که عده ای معتقدند طالبان سلولهای مخفی خود را در سراسیمگی درگیریهای مرزی در میان پناهندگان به داخل کشور نفوذ دادند.
