چالش قانون انتخابات و مساله توسعه احزاب

در حالی که موضوع احزاب به یک موضوع مهم در رویکرد سیاسی کشور تبدیل شده است، و بسیاری از گروه‌های سیاسی چه گروه‌های اصول‌گرا و چه گروه‌های اصلاح‌طلب بر ضرورت توجه به احزاب و تقویت احزاب در کشور اشاره می‌کنند، محمد صادق کوشکی یکی از فعالان سیاسی اصول‌گرا در واکنش به تاکید فراوان فعالان سیاسی بر ضرورت تقویت احزاب به عنوان یکی از شروط ارتقای سطح کیفی انتخابات، اظهار داشت جمهوری اسلامی آمادگی توسعه‌ی احزاب را ندارد. وی این افراد را به عدم شناخت ساختار سیاسی کشور متهم کرد و با اشاره به اینکه توسعه‌ی احزاب مستلزم وجود ساختارهای مناسب سیاسی و وجود لیبرالیسم سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در کشور است،‌ یادآور شد با توجه به عدم آمادگی این ساختارها امکان توسعه‌ی تحزب در کشور وجود ندارد. وی افزود با توجه به اینکه چنین ساختارهایی در کشور نیست اگر هزار حزب هم درست شود، آن حزب به نتیجه نمی‌رسد.
کوشکی با اشاره به اینکه حزب به معنی تجمع و مجوز گرفتن نیست، آن را جزئی از تمدن غربی دانست و با بیان این موضوع که در کشور نزدیک به دویست حزب وجود دارد، به اقدامات برخی از افراد برای تشکیل حزب در گروه های ۴-۵ نفره اشاره کرد و از اینکه افراد برای فعالیت خودشان اقدام به تاسیس حزب کرده‌اند، انتقاد کرد.
کوشکی تاسیس حزب در ایران را مشابه کاشت خرما در قطب جنوب دانست و تاکید کرد در کشور ایران نه پذیرش و نه امکان تشکیل حزب وجود ندارد.
این اظهارات این فعال سیاسی اصول‌گرا در حالی عنوان می‌شود که اصول‌گرایان با توجه به رویکردهای سیاسی که دارند، خود بزرگ‌ترین مانع بر سر تقویت احزاب در کشور هستند و هربار هم که شرایط در جمهوری اسلامی برایس فعالیت نسبی احزاب فراهم شده است،‌یا با قلع و قمع سیاسی و یا با سنگ آندازی بر سر فعالیت‌های سیاسی آنها و یا با تلاش برای شکست‌خوردن برنامه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن دسته از گروه‌های سیاسی که در قالب حزب فعالیت می‌کنند، در عمل فعالیت احزاب را با شکست مواجه کرده‌اند.
کوشکی در ادامه‌ی اظهاراتش و با اشاره به اصلاح قانون انتخابات که نمایندگان مجلس در تلاش برای تصویب آن هستند و با اشاره به بازنگری‌های کلی که در قانون انتخابات صورت گرفته است، به عنوان بخشی از انتقادات خود از قانون پیشنهادی اصلاح انتخابات، شروط نامزدها در انتخابات ریاست جمهوری را مبهم، کلی و غیرحقوقی و ناکارآمد دانست و اظهار داشت اگر قرار است اصلاحی صورت بگیرد، باید شروط نامزدها، به روز شود و متناسب شرایط روز کشور و البته حقوقی باشد.
وی افزود برای کارامدشدن قانون اصلاح انتخابات باید دقیقا مشخص شود که چه افرادی امکان ورود در انتخابات را دارند. این فعال سیاسی اصول‌گرا اظهار داشت شروط نامزدهای انتخاباتی نباید قابل تفسیر و تعبیر متفاوت باشد. وی همچنین متکی بودن شروط نامزدهای انتخابات به شورای نگهبان را نامناسب توصیف کرد و اظهار داشت تا زمانی که این شروط به شورای نگهبان متکی باشد، مشکلات در انتخابات و شروط نمایندگی و ابهام در این شروط هم همچنان وجود خواهد داشت. وی در عین حال خاطرنشان کرد اصلاح شروط نامزدهای انتخاباتی، بار زیادی را از دوش شورای نگهبان بر خواهد داشت.
کوشکی در ادامه‌ی اظهاراتش موضوع رجل سیاسی را موضوعی مجادله‌انگیز و قابل تفسیرهای متفاوت دانست و تاکید کرد باید در این باره شفاف‌سازی لازم انجام شود. وی افزود افراد فعلی در ذهن نویسندگان و طراحان قانون اساسی وجود ندارند که بدانند آن زمان دقیقا چه منظوری از بحث رجل سیاسی داشته‌اند. وی به تاکید قانون در این خصوص اشاره کرد و اظهار داشت قانون در این خصوص گفته است شورا باید این موضوع را تفسیر کند.
موضوع رجل سیاسی از ابتدای تاسیس قانون اساسی یکی از مجادله‌آمیزترین موارد قانون اساسی بوده است. بر خلاف آنچه که کوشکی عنوان می‌کند که فعالان سیاسی فعلی در ذهن نویسندگان قانون اساسی حضور ندارند و نمی‌دانند که آنها چه منظوری از گنجاندن شرط رجل سیاسی جزو شروط نمایندگی قانون اساسی داشته‌اند، تمامی این مذاکرات به طور کامل موجود است و بر اساس این مذاکرات به طور نسبی می‌توان دریافت که منظور از رجل سیاسی چیست. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در زمینه‌ی رجل سیاسی همواره از ابتدای تاسیس جمهوری اسلامی این بوده است که آیا رجل سیاسی قابل مصداق بر زنان هم هست یا نه و بسیاری از گروه‌های سیاسی اصول‌گرا گرچه به صراحت چنین موضوعی را مطرح نکرده‌اند، اما بارها گفته‌اند قید رجل سیاسی جزو شروط کاندیداتوری انتخابات، حضور زنان در انتخابات ریاست جمهوری به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری را محدود کرده است.
اعظم طالقانی فرزند محمود طالقانی که از جمله افرادی است در هنگام تعیین شروط ریاست جمهوری حضور داشته است، با تاکید بر اینکه موضوع حضور زنان به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری چالش مهمی در زمان گنجاندن شرط رجل سیاسی بوده است، بارها تاکید کرده بود که تصمیم گیرندگان موضوع با تاکید بر اینکه رجل سیاسی قابلیت مصداق هم بر زنان و هم بر مردان را دارد، طرفداران کاندیداتوری زنان در ریاست جمهوری را برای پذیرش شرط رجل سیاسی در قانون اساسی در خصوص شرط کاندیداتوری متقاعد کرده‌اند.