چالش اخراج روزنامه نگاران و تعطیل مطبوعات با شیوع کرونا

در ادامه‌ی نگرانی‌ها از تعطیلی مشاغل در ایران و در ادامه‌ اقدام مشاغلی که به خاطر شیوع کرونا، به سمت تعدیل نیرو و تعطیلی کشیده شده‌اند، روز پنجشنبه تعدادی از خبرنگاران و اهالی رسانه در ایران نیز با ارسال نامه‌ای به حسن روحانی رئيس جمهور ایران، اعتراض خود را نسبت به آسیب‌های شغلی وارد شده به روزنامه‌نگاران اعلام کردند. برخی با اشاره به اینکه تعطیلی روزنامه‌های کاغذی موجب تعطیلی روزنامه‌ها شده، تعدیل نیرو در این روزنامه‌ها را پیامد این تعطیلی عنوان کرده‌اند.
در واکنش به تعدیل نیرو در روزنامه‌ها، گرچه اعلام شده است برخی از مدیران رسانه‌ها به خاطر تعطیلی روزنامه‌های کاغذی از تمدید قرارداد روزنامه‌نگاران خودداری کرده‌اند، اما ناظران تاکید دارند که تعدیل نیرو در این روزنامه‌ها ربط زیادی به تعطیلی روزنامه‌های کاغذی ندارد.
روزنامه‌های کاغذی تنها تا بیست فروردین اجازه انتشار نداشتند و پس از آن محدودیت‌های ستاد مقابله با کرونا برداشته شده و وضعیت انتشار روزنامه‌ها به حالت عادی بازگشته است.
این در حالی است که در سال‌های دیگر نیز تعدادی از روزنامه‌ها در ابتدای آغاز سال تا ۱۵ فروردین همان سال معمولا انتشار کاغذی نداشتند و فعالیت روزنامه‌های کاغذی در سال‌های عادی نیز از ۱۵ فروردین آغاز می‌شد.
ضمن اینکه دولت و همچنین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از همان ابتدا بر حمایت خود از حوزه‌ی نشر تاکید کرده‌اند و با توجه به حمایت‌های نسبی از حوزه‌ی نشر و پرداخت سوبسید و یارانه به این فعالیت‌ها نمی‌توان این ادعا را مطرح کرد که وضعیت نشر و روزنامه گرچه مناسب نیست، اما نسبت به دیگر مشاغل، در شرایط کرونایی آسیب بیشتری دیده‌اند یا حمایت کمتری دریافت خواهند کرد.

این در حالی است که صالحی وزیر ارشاد نیز با ارسال نامه‌‌ای به رئیس جمهور با ارائه‌ی گزارش خسارت ۹۰۰ میلیارد تومانی به حوزه‌ی نشر و مطبوعات در پی شیوع دوماهه‌ی کرونا در ایران، از دولت درخواست کمک برای جبران خسارت‌های واردشده به این حوزه کرده بود. گرچه بسیاری از مشاغل در پی شیوع کرونا در ایران به طور جدی آسیب دیده‌اند، اما به نظر می‌رسد اصناف مختلف شیوع کرونا را بهانه‌ای قرار داده‌اند که رکود پیشین حاکم بر حوزه‌های مذکور را ناشی از کرونا قلمداد کنند و از سفره‌ی گسترده‌ی دولت برای توزیع منابع هرکدام تا جایی که می‌توانند بهره‌ای ببرند.
این در حالی است که بسیاری از مشاغل به ویژه مشاغل موقت و‌ کسانی ‌که به صورت پروژه‌ای فعالیت می‌کردند و مشاغل آزاد، بیشترین آسیب را از شیوع کرونا دیده‌اند و گرچه فعالیت‌های حداقلی آنها دچار آسیب جدی شده است، اما در فرایند جبران خسارت‌های مشاغل در اثر شیوع کرونا نیز از طرف دولت کمترین تلاش برای جبران خسارت‌های آنها صورت پذیرفته است.
تعدیل نیرو به بهانه‌ی شیوع کرونا حتی اگر صحیح هم باشد، مدیران نشریات، کرونا را تنها بهانه‌ای برای تعدیل نیروی خود قرار داده‌اند وگرنه دو هفته توقف فعالیت، نمی‌تواند نشان‌دهنده‌ی توقف همیشگی فعالیت این مشاغل تلقی شده باشد که نیازی به تعدیل نیرو باشد.

فقدان نهادهای صنفی کارآمد که بتواند به درستی از حقوق روزنامه‌نگاران، نه برای کمک‌های حمایتی، بلکه برای حفظ آنها در مشاغل‌شان، دفاع کند یکی از معضلاتی که است که به تشدید این مشکلات دامن می‌زند.
در عین حال برخی از تحلیل‌گران نیز اعتقاد دارند عدم فعالیت روزنامه‌نگاران بیشتر به عدم فعالیت حرفه‌ای خود آنها مربوط می‌شود. فقدان روزنامه‌نگاری حرفه‌ای در ایران و تبدیل روزنامه‌نگارها و گزارش‌گرها به کسانی که به جای جمع‌آوری خبر و تحلیل‌های منحصر به فرد به کپی کردن اخبار دیگر رسانه‌ها اکتفا می‌کنند، یکی از دلایل ساختاری کم‌اهمیت بودن روزنامه‌نگاری در ایران نیز هست. ضمن اینکه شرایط سانسور حاکم بر فضای رسانه‌ای در ایران نیز همواره از شکل‌گیری صنف رونامه‌نگاران حرفه‌ای و متخصص جلوگیری کرده است.

3-