وزارت بهداشت و چالش مقابله با شیوع ویروس کرونا

سعید نمکی وزیر بهداشت روز پنج‌شنبه ضمن ابراز تشکر از مردم به خاطر عدم حضور در طبیعت و ماندن در منزل در روز سیزده به در، اینکه مردم بر خلاف عادت همیشگی خود در خانه ماندن را انتخاب کردن از آنها تقدیر کرد.
در همین حال بسیاری فعالان مدنی و اجتماعی نیز این اقدام مردم را اقدامی ارزشمند تلقی کرده‌اند و با تاکید بر جنبه قوی فرهنگی حضور در طبیعت برای مردم، تاکید کرده‌اند با توجه به اهمیت سیزده بدر و خروج از خانه در این روز در فرهنگ مردم ایران، این رفتار مردم را رفتاری باارزش ارزیابی کرده‌اند.
اما به گفته‌ی برخی دیگرازتحلیل‌گران این تقدیر و تشکرها در حالی عنوان می شود که مردم اگر هم می‌خواستند امکان بیرون رفتن از خانه را برای حضور در طبیعت هم نداشتند. پارک‌ها و بوستان‌ها درسطح شهرها بزرگ همگی مسدود بودند و شهروندان امکان ورود به آنها را نداشتند. در عین حال، خروجی‌های تمام شهرها نیز در ایران مسدود بودند و شهروندان در روز سیزده بدر از شهرهای خود نیز برای حضور در طبیعت نمی توانستند خارج شوند.
لذا حضور مردم در خانه‌ها عمدتا به خاطر محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی صورت گرفته است که توسط دولت اعمال شده و برای بیشتر مردم اگر باغ خصوصی در محدوده‌ی شهری در اختیار نداشتند امکان حضور در این مکان‌ها مقدور نبوده است.
وزیر بهداشت در بخش دیگری از اظهاراتش با بیان این موضوع که در جلسه مجازی با مسئولان سازمان بهداشتی گزارش فعالیت‌ها و اقدامات در ایران در خصوص مقابله با کرونا به اطلاع سازمان بهداست جهانی رسیده‌، اظهار داشت سازمان بهداشت جهانی از ایران خواسته است تا تجربیات خود را برای استفاده منطقه در اختیار بانک جهانی قرار دهد.
کارشناسان تاکید دارند که مشخص نیست که کدام اقدامات دولت در کنترل بیماری می‌تواند به عنوان تجربه‌ی مثبت در اختیار شهروندان جهانی قرار گیرد. اقدام جمهوری اسلامی در کنترل بیماری درتعطیلی مجامع عمومی و به ویژه اماکن و رویدادهای مذهبی بود، که تنها در روزهای آغاز شیوع بیماری تاثیرگذار است و با توجه به همه‌گیر شدن بیماری در تقریبا تمامی کشورهای جهان، چنین اقدامی دیگر کاربردی ندارد و با تعطیلی اماکن عمومی نمی توان جلوی شلوی شیوع بیماری را گرفت، تنها به این دلیل روشن که در حال حاضر بیماری عمدتا شیوع یافته است.
ممنوعیت برگزاری تجمع‌ها از جمله مهم‌ترین اقداماتی بود که در کنترل بیماری در ایران تاثیر داشت و پس از آن تنها به واسطه همکاری خود مردم و بدون آنکه اقدام حمایت معنی‌داری از طرف دولت صورت پذیرد، میزان شیوع بیماری تا حدودی کنترل شده و تعداد مبتلایان از شدت اولیه کاسته شده است.
کارشناسان تاکید دارند اگر دولت اقدامات سخت‌گیرانه‌ی بیشتری را اعمال می‌کرد، با توجه به حضور پررنگ جامعه مدنی در ایران و نیز با توجه به همکاری نسبی مردم از یک سو و الگوهای بهداشتی مردم ایران که عامل مهمی در کنترل بیماری بوده است، از سوی دیگر، دولت می‌توانست به شکل افتخارآفرینی هم تلفات و هم مبتلایان بیماری را کاهش دهد و از شیوع بیماری در ماه‌های اول که دنیا نیز در قرنطینه‌ی ارتباطی با دنیا به سر می‌برد، جلوگیری کند و در مدت زمان پیش رو با تقویت سیستم درمانی و جبران کاستی‌ها کنترل بیماری را در اختیار قرار بگیرد.
سعید نمکی وزیر بهداشت و رئيس ستاد مقابله با کرونا در بخش دیگری از اظهارات با اشاره به اینکه نود درصدجمعیت هدف در طرح مقابله با کرونا مورد پوشش قرار گرفته است، دلیل افزایش بیماران در موج اول با وجود مدیریت بیماری را افزایش کیس‌یابی وزارت بهداشت عنوان کرد و گفت آثار مثبت اقدامات وزارت بهداست در آیندکه این افراد بهبود خواهند یافت، قابل مشاهده خواهد بود.
موضوع غربالگری جمعیت هدف که در روزهای اخیر بارها توط رئیس جمهور و وزیر بهداست عنوان شده مورد انتقاد زیادی قرار گرفته است. آنچه که از نظر وزیر بهداشت از آن به عنوان غربالگری یاد می‌شود تماس تلفتی دو دقیقه‌ای ماموری از وزارت بهداشت با افراد است که از شهروندان درباره داشتن علائم بیماری کرونا سوال می‌پرسد و حتی در صورت دریافت پاسخ های مثبت در خصوص علائم بیماری به استراحت و نیز انجام درمان‌های سنتی مانند استنشاق بخار شلغم و خوردن نوشیدنی‌های گرم توصیه می‌کنند.
به گفته‌ی کارشناسان و شاهدان عینی مامور وزارت بهداشت تنها به افرادی که دارای وضعیت وخیم تنفسی هستند توصیه می‌کند که مراکز درمانی نزدیک به محل سکونت خود مراجه کنند. این در حالی است که این افراد که دارای شرایط نامناسب تنفسی هستند اگر وزارت بهداشت هم با آنها تماس نگیرد خود به دلیل نامناسب بودن حال‌شان به مراکز درمانی مراجعه خواهند کرد و در آمار بیماران وزارت بهداشت نیز منظور خواهند شد.
به گفته کارشناسان مشکل اصلی در شیوع بیماری کرونا نه تعداد بیماران بدحال، بلکه وجود ناقلان خاموشی است که بدون داشتن علائمی از بیماری، بیماری را به اطرافیان خود انتقال می‌دهند و در طرح غربالگری دو دقیقه‌ای تلفنی وزارت بهداشت نه تنها این افراد شناسایی نمی شوند، باکه شاهدان گزارش کرده‌اند که حتی افرد مشکوک هم مورد پرسش‌های دقیق‌تر و بیشتر قرار نمی‌گیرند.
وزیر بهداشت در ادامه‌ اظهاراتش با بیان این موضوع که دولت هنوز به مرحله‌ی کنترل و مهار بیماری نرسیده است اظهار داشت در بعضی از استان‌ها تعداد ورودی بیماران از تعداد خروجی‌ها کمتر است. وی ابراز امیدواری کرد که تا بیستم فروردین که مرحله اول فاصله‌گذاری به اتمام می رسد همدلی و همکاری بیشتری از طرف مردم صورت گیرد.
تاکید مقام‌های جمهوری اسلامی بر همدلی و همراهی مردم در حالی صورت می‌گیرد که کارشناسان تاکنون بارها هشدار داده‌اند که کنترل اپیدمی نه با همراهی و همدلی بلکه با انجام اقدامات سخت‌گیرانه قابل پیشگیری، مدیریت و مهار است.