به گزار ش رویترز ،وزارت خارجه آلمان با انتشار پیامی از ارسال نخستین محموله تجاری به ایران در چارچوب سازوکار ویژه مالی اروپا برای تجارت با تهران که اینستکس خوانده میشود خبر داد. در پیام مزبور گفته شده که اینستکس با موفقیت اولین تراکنش خود را انجام داد و امکان صادرات محصولات پزشکی از اروپا به ایران را تسهیلکرد .دراین پیام گفته شده که اینستکس و همتای ایرانی آن برای انجام تراکنش‌های بیشتر و تقویت این مکانیسم همکاری خواهند کرد. مقامات آلمانی حجم مالی این معامله را کمتر از یک میلیون یورو عنوان و همزمان تأکید کردند که این معامله تحریم‌های آمریکا را نقض نمی‌کند چون کالای صادراتی به ایران کالاهای پزشکی تولید یک شرکت آلمانی است. در مقابل هنوز معامله‌ای برای واردات کالا از ایران به اتحادیه اروپا، آنطور که در اینستکس تعریف شده، انجام نشده است.
لازم به ذکر است که در سال گذشته شرکای باقی مانده در توافق برجام با هدف ترغیب ایران به باقی ماندن در این توافق و برخوردار نگه داشتن این کشور از مزایای اقتصادی رفع تحریم‌ها، توافق کردند که کانال مبادله مالی با ایران تأسیس کنند. اروپا با راه‌اندازی ساز و کار مالی ویژه خود می‌خواهد از پرداخت مستقیم پول در مبادلات شرکت‌های اروپایی و ایرانی جلوگیری کنند. ارزش این مبادلات در اینستکس ثبت میشود و اتحادیه اروپا طرف صادرکننده و واردکننده میشود .همچنین در دسامبر سال گذشته فرانسه، آلمان و بریتانیا، سه کشور اروپایی امضاکننده برجام، از پیوستن شش کشور اروپایی دیگر بلژیک، دانمارک، فنلاند، هلند، نروژ و سوئد به اینستکس، ساز و کار مالی که برای کاهش دامنه تحریم‌های آمریکا علیه ایران و ایجاد یک کانال تجاری ایجاد شده، خبر دادند . با عملیاتی شدن اینستکس همه کشورهای اروپایی می‌توانند از آن برای مبادلات مالی با ایران استفاده کنند.هنوز مشخص نیست که دامنه این سازو کار چگونه میتواندفعالییت خود را تداوم دهد .طبیعتا با افزایش فشارهای مالی به ساختار بازار امریکا و اروپا و تضعیف دولت ترامپ ممکن است اروپا توجه بیشتری به بازار ایران نشان دهد.همچنین با گسترش اینستکس ترغیب ایران برای ماندن در تعهدات برجامی افزایش مییابد که دغدغه اصلی اروپا از جنبه چشم اندازهای امنیتی میباشد .هر چند برخی معتقدند اروپا برابر سیاست خارجی دونالد ترامپ کاملأ ناتوان است و هیچ حرفی برای گفتن ندارد.
