محمدجواد ظریف روز دوشنبه در آیین گشایش انجمن علمی دیپلماسی ایران گفت اگر از دیپلماسی می‌خواهیم به عنوان ابزار قدرت استفاده کنیم باید دیپلماسی را از این مهجوریت خارج کنیم. برخی فکر می‌کنند دیپلماسی در برابر قدرت نظامی است در حالی که دیپلماسی در کنار قدرت نظامی است.
وی با بیان اینکه هر ابزاری که برای پیشبرد اهداف استفاده شده در نهایت بدون گفت‌وگو و نوعی مذاکره و دیپلماسی نتوانسته نتیجه آن تلاش‌ها را نهادینه کند، اظهار داشت: دیپلماسی ابزار به ثمر رساندن همه تلاش‌ها و همزمان ابزار کاستن از هزینه‌ها است. وی گفت برخلاف دورانهای قبل در دنیای امروز با توجه به این واقعیت که ابزار قدرت متنوع شده است و از نظر مفهومی، در جهان در حال گذار است، ابزار نمی‌تواند فقط ابزارنظامی و جنگ باشد ظریف ادامه داد: آنچه از دیپلماسی استفاده می‌شد، دیپلمات‌ها آنها را به واقعیت‌ها تبدیل می‌کردند هر چند دیپلمات‌ها در بسیاری از مواقع می‌توانستند شکست قطعی را به کمتر از شکست تبدیل کنند..وزیر امور خارجه گفت در دهه ۷۰ یکی از ابزارهای آمریکا در برابر شوروی، دیپلماسی آموزشی بود. تعداد موسسات آموزشی آمریکا در روسیه نشان‌دهنده تکثر منابع دیپلماسی بود. در دنیای امروز، منابع قدرت به شدت دچار تحول شده است. میزان هزینه‌ای که ارتش آمریکا برای فائق آمدن بر قلب‌ها و مغزها می‌کند، بسیار سنگین است و شاید از بودجه نظامی بسیاری از کشورها بیشتر باشد.ظریف یادآورشد: امروز دیپلماسی نه تنها ابزار کاستن هزینه‌های شکست و نهادینه کردن دستاوردها، بلکه خود یک عامل قدرت است و بدون دیپلماسی نمی‌توان دستاوردهای قدرت را نهادینه کرد. علاوه بر آن، بدون دیپلماسی نمی‌توان قدرتمند بود. یعنی به دیپلماسی نیاز دارید که دستاورد میدانی داشته باشید. این واقعیت، نه به معنای تسلیم است و نه به معنای پذیرش سلطه و نه به معنای قبول نظرات دیگران است.
ظریف عنوان کرد: البته جنگ‌افزار و موشک مهم است. هیچ کس اندازه من از موشک در دنیا دفاع نکرده است. اما اگر قرار بود ملاک تعیین‌کننده یک کشور هزینه نظامی باشد، چه می‌شد.
هزینه نظامی آمریکا ۶۰۰ میلیارد و عربستان ۷۶ میلیارد دلار بود، آنگاه عربستان از ایران که هزینه نظامی‌اش حدود ۶ میلیون دلار است، قوی‌تر بود.
وی با بیان اینکه ابزار قدرت ما تکیه بر مردم است، گفت اینکه شما برادر شهیدی مانند شهید سلیمانی داشته باشید که بعد از شهادتش قدرتش دو برابر میشود، ابزار قدرت است. البته سلیمانی بی‌نظیر بود اما بعد از شهادت بی‌نظیرتر بود که این نشان می‌دهد ابزار مادی تنها ابزار و ملاک قدرت نیست
. وی افزود اگر قبول داریم که شهادت قدرت می‌آفریند چرا باور نداریم که دیپلماسی، مقاومت، گفت‌وگو و مذاکره هم می‌تواند قدرت ایجاد کند. جهان در حال گذار است و دیگر تحت تسلط غرب نیست. دیگر همه تصمیمات در غرب گرفته نمی‌شود. اینطور نیست اگر توافقی شد، باید آمریکا را آن تائید می‌کرد. ظریف یادآورشد: ترامپ می‌گوید ۲ تریلیون دلار هزینه کرده اما بعد از ترور سلیمانی، متوجه اشتباهش شده و می‌فهمد خروجش از منطقه را رقم زده است،.
وی تصریح کرد: اگر از دیپلماسی می‌خواهیم به عنوان ابزار قدرت استفاده کنیم باید دیپلماسی را از این مهجوریت خارج کنیم. برخی فکر می‌کنند دیپلماسی در برابر قدرت نظامی است. دیپلماسی در کنار قدرت نظامی است. همین ساختمان هر سه‌شنبه شاهد جلسات من و شهید سلیمانی بود هر گاه لازم بود دیپلماسی از میدان نیاز دارد، از میدان برای دیپلماسی استفاده کنیم و بالعکس.وزیر امور خارجه با بیان اینکه اگر در مذاکرات بن، حمایت‌های سردار سلیمانی نبود، توفیقات اجلاس بن را به دست نمی‌آوردیم، خاطرنشان کرد: میزان کمکی که سلیمانی برای دستیابی به توافق مذاکرات بن کرد، از میزان هر کس دیگری بیشتر بود حتی به شمول بنده. دیپلماسی و توان میدانی، مکمل همدیگر هستند و نه تضعیف‌کننده همدیگر.
ظریف با بیان اینکه دیپلماسی ما برآمده از باور و فرهنگ شهادت و ایثار است، ابزار داشت: همان کسی که موشک می‌سازد، برادرش هم دیپلمات میشود. چهل درصد همکاران وزارت خارجه ایثارگر هستند. شاید یکی از بالاترین درصدهای ایثارگری را وزارت امور خارجه داشته باشد. همه ما باید از بطن مردم آمده باشیم.
. ظریف با تاکید بر اینکه مذاکره ابزار است و چیز بدی نیست، یادآور شد: قرار است همه از این ابزار استفاده کنیم. کسی هم می‌جنگد چه ببرد و چه ببازد، باید در انتها مذاکره کند. یک مذاکره می‌تواند کشوری را برای همیشه وابسته کند یا نوع روابط را متفاوت کند. در میدان جنگ همه چیز تعیین میشود ولی آینده تعیین نمی‌شود. آینده در مذاکره تعیین میشود. وی افزود: باید مهجوریت دیپلماسی که به خاطر دوگانگی مذاکره و مقاومت را از بین برد. مذاکره و دیپلماسی یک نوع مقاومت است. در برجام عده‌ای از همکاران ما ترجیح می‌دادند در جبهه باشند تا در پشت میز مذاکره و در جبهه بیشتر به آن خوش می‌گذشت.
ظریف در مطالبی که مطرح کرده است رابطه ساختار سیاسی با دیپلماسی را فراموش کرده است . در حالیکه ساختار سیاسی با عنصر نبرد و مبارزه بادشمن در حال بسیج اجتماعی است و در عین حال در عمل قدرت تصمیم گیری در موضوعات مهم خارجی از دست وزارت خارجه بیرون است دیپلماتی که پشت میز مذاکره قرار میگیر برای طرف مقابل بی اهممیت میشود . و بخاطر همین قضییه است که برخی کشورها برای مذاکره تر جیح میدهند با نماینده رهبر مذاکره کنند تا دولت.
