بانک مرکزی و تعادل در بازار ارز

عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی روز پنج‌شنبه با انتشار یادداشتی در صفحه اینستاگرام خود، در توضیح وضعیت سامانه نیما، از پیشی گرفتن عرضه ارز بر تقاضای در سامانه نیما خبر داد و اظهار داشت این وضعیت نقش مهمی در ثبات این روزهای بازار ارز دارد. همتی با بیان این موضوع که اتخاذ سیاست‌های درست صادراتی و ارزی می‌تواند این روند را بهبود ببخشد، تاکید کرد این وضعیت نشانه خوبی برای بهبود شرایط ارزی است. وی گفت کاهش اتکا به درامدهای نفتی، متنوع سازی درامدهای ارزی، تعیین نقشه راه برای صادرات کشور و از همچنین ثبات در سیاست‌ها از مهم‌ترین موضوعات سیاست‌گذاری در کشور هستند.
رئیس شورای پول و اعتبار، همچنین با اشاره به موضوعات مهم مطرح‌شده در جلسه روز قبل هیات دولت، افزود در این جلسه بر توجه بیشتر به مساله اصلاح و ارتقای فضای کسب و کار و نیز ثبات در مقررات صادراتی و اجتناب از صدور بخشنامه‌های موردی در مقاطع مختلف سال تاکید شده است.
رئيس کل بانک مرکزی همچنین تاکید کرد برای رونق صادرات، تعیین نقشه راه و نیز تعیین کشورهای هدف صادراتی، مشخص کردن سهم هرکدام از کالاهای صادراتی در سبد صادراتی و تعیین یک برنامه هدفمند حداقل ۵ ساله برای کشور اقدامی ضروری است.
وی افزود باید بطور جدی تلاش شود تا محدودیت‌های تحریم‌های خصمانه را که آثار منفی زیادی بر اقتصاد کشور و وضعیت اقتصادی مردم دارد به فرصتی جهت رونق تولید و جهش صادرات غیرنفتی تبدیل شود.
از زمانی که بر اساس قوانین جدید بانک مرکزی صادرکننده‌ها موظف شده‌اند ارز حاصل از صادرات را در زمان مقرر و محدود از طریق سامانه نیما به کشور باز گردانند، موضوع بازگشت سرمایه ارزی به کشور همواره چالش جدی بانک مرکزی بوده است.
بانک مرکزی برای جبران کمبود ارزی ناشی از محدودیت مبادلات بانکی که در اثر تحریم‌ها ایجاد شده، به واردات ارز حاصل از صادرات یه شدت وابسته است، اما تاکنون صادرکننده‌ها به بهانه‌ی محدودیت‌های زمانی مربوط به بازگشت ارز حاصل از صادرات، در زمان مقرر ارز مربوطه را به سامانه باز نگردانده‌اند.
با این وصف بسیاری معتقدندکه زمان تعیین‌شده از طرف بانک مرکزی برای بازگرداندن ارز به کشور در مورد برخی از کالاها، زمان‌بندی منطی و معقولی ندارد و در خصوص برخی از کالاها، صادرکننده‌ها در زمان مقرر تعیین‌شده توسط بانک مرکزی امکان بازگشت ارز حاصل از صادرات را ندارند.
محدودیت‌های وضع‌شده توسط بانک مرکزی گرچه به اجبار و برای جبران مشکلات ناشی از محدودیت مبادلات بانکی ناشی از تحریم صورت می‌پذیرد، اما کارشناسان اقتصدی معتقدند که وضع این محدودیت‌ها در شرایط فعلی رکود اقتصادی، بیش از پیش به مشکلات اقتصادی و رکود اقتصادی موجود دامن می‌زند و کنشگران اقتصادی را با چالش مواجه می کند.