چالش جدید هسته ای ایران

کورنل فروتا مدیرکل موقت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که برای گفتگو درباره برنامه هسته‌ای ایران در تهران به سر می‌برد، روز یک شنبه در دیدار با علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، ضمن اعلام آمادگی آژانس برای ادامه کار با ایران به صورت حرفه‌ای و بیطرف، گفت آژانس مایل است همکاری‌ها با ایران ادامه یابد. وی تداوم رویکرد مستقلانه، بی طرف و حرفه‌ای آژانس را موجب اعتبار آژانس دانست و با بیان این موضوع که آژانس از فشارها تأثیر نمی‌پذیرد، تاکید کرد آژانس وظیفه راستی‌آزمایی اجرای برجام را بر عهده دارد. وی تعامل فعال با ایران برای اجرای پروتکل الحاقی و موافقتنامه جامع پادمان را نیز دیکر وظیفه آژانس دانست که آن را دنبال می‌کند. این در حالی است که همزمان با حضور رئیس موقع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی،‌ جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است با آغاز مرحله سوم کاهش تعهدات برجامی، برنامه غنی‌سازی برای یک میلیون سو طی 15 سال را در دستور کار قرار داده است.و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به نیز به دولت‌های عضو گفته است که ایران کار نصب زنجیره ۱۶۴ دستگاه نسل دوم سانتیریفوژها را آغاز کرده است.بهروز کمالوندی معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیزدر مراسم اعلام گام سوم کاهش تعهد ایران به برجام گفته بود که راه‌اندازی نسل دوم سانتریفوژها ، یکی از اقداماتی است که به زودی در دستور کار ایران قرار می‌گیرد. بر اساس برجام، ایران پذیرفت که استفاده از این سانتریفیوژها را که قدرت غنی‌سازی آن‌ها تا پنج برابر بیشتر از سانتریفیوژهای نسل نخست است، تا یک دهه بعد از روز اجرا، یعنی سال ۲۰۲۵، به تعویق بیاندازد. برخی از کارشناسان و تحلیل‌گران بین‌المللی پیش‌بینی می‌کنند در صورت شکست استراتژی‌های فرانسه برای حفظ برجام از طریق متقاعدکردن کاخ سفید، ممکن است اروپا مرحله‌ی دیگری از تلاش‌ها را برای دورزدن تحریم‌ها را آغاز کند.
پیش از این محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران نیز از رئیس موقت آژانس بین‌المللی انرژي اتمی خواسته بود بی‌طرفی ومحرمانه‌بودن گزارش‌های آژانس را در مواجهه با برنامه هسته‌ای ایران حفظ کند. همه این اقدامات در حالی انجام می‌شود که گفته می‌شود نمایندگان آژانس در نزدیکی تهران در تورغوزآباد آثاری از اورانیوم کشف کرده‌اند. این مکانی بود که نتانیاهو نخست وزیر اسراییل ایران را متهم کرده بود که در آن محل فعالییت هسته ای داشته است. هر چند معلوم نیست فعالییت هسته ای مربوط به قبل از توافق برجام هست یا بعد از آن انجام شده است .
تحلیلگران راه‌اندازی این نسل از سانتریفیوژها رانگران‌کننده‌ترین اقدام ایران در جهت کاهش تعهد به توافق هسته‌ای توصیف کرده است.
سخنگوی اتحادیه اروپا هم در روزهای اخیر گفته بود پایبندی اروپا به برجام تا زمانی ادامه خواهد یافت که جمهوری اسلامی نیز به تعهدات خود در برجام عمل کند و به انها پایبند باشد. مقام‌های جمهوری اسلامی، من‌جمله صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی، با شگفت‌آور خواندن اظهارات سخنگوی اتحادیه اروپا، این اظهارات را غیرمنطقی خوانده است. جمهوری اسلامی مدعی است این اتحادیه اروپاست که به تعهدات خود عمل نکرده و جمهوری اسلامی در واکنش به بی‌عملی اروپا و زیر پاگذاشتن تعهدات خود در زمینه‌ی برجام اقدام به کاهش تعهدات برجامی کرده است.