محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی روز یک شنبه در حاشیه نشست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، با اشاره به تصمیم جمهوری اسلامی برای انجام گام سوم در جهت کاهش تعهدات برجامی، گفت اگر اروپایی‌ها برای اجرای تعهدات برجامی خود اقدام کنند، هنوز امکان بازگشت ایران از اجرای گام سوم وجود دارد. ظریف همچنین خاطرنشان کرد جمهوری اسلامی در مراحل آخر تصمیم‌گیری درباره‌ی کاهش تعهدات برجامی قرار دارد. وی افزود پیشنهادهای دولت در مورد اجرای گام سوم مشخص است و به محض تصمیم‌گیری قطعی، پیشنهادهای دولت ابلاغ خواهد شد. ظریف در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به سفر عراقچی به فرانسه و دیدار وی با مکرون، و اینکه این بار به نظر می‌رسد که پیشنهاد مناسبی از طرف فرانسوی‌ها ارائه شده، افزود مذاکرات ایران با اروپایی‌ها ادامه پیدا خواهد کرد. وی همچنین با بیان این موضوع که جمهوری اسلامی هیچگاه میز مذاکره را ترک نکرده است گفت جمهوری اسلامی همواره اعلام کرده برای اجرای برجام آمادگی دارد.
وزیر امور خارجه ایران تاکید کرد اگر اروپا به تعهدات خود عمل کند، جمهوری اسلامی هم عمل به تعهدات خود را از سر خواهد گرفت.
ظریف خاطرنشان کرد عراقچی درباره چگونگی اقدام اروپا با مسئولان بانک مرکزی گفتگو خواهد کرد و اگر اروپایی‌ها بتوانند به تعهدات خود عمل کنند، ایران اجرای گام سوم کاهش تعهدات برجامی را به تاخیر خواهد انداخت. وی تاکید کرد باید با اروپایی‌ها گفتگو شود تا معلوم بشود آنها چطور می‌خواهند تعهدات خود را اجرا کنند. ظریف همچنین گفت رئیس جمهور در نامه خود قید کرده است که اگر اروپایی‌ها اقدام لازم را انجام دهند، امکان بازگشت از اجرای گام سوم وجود دارد. ظریف در ادامه با اشاره به اینکه اینستکس مقدمه اجرای تعهدات اروپا است، گفت چین و روسیه قابل مقایسه با اروپا نیستند و به تعهدات خود عمل کرده‌اند. وی اظهار داشت اروپایی‌ها بر خلاف چین و روسیه، روابط تجاری خود را با ایران قطع کردند.
بنا به گفته تحلیل‌گران، اظهارات محمدجواد ظریف در خصوص این موضوع که اروپایی‌ها بر خلاف چین و روسیه به تعهدات خود عمل نکرده‌اند، بدون درنظر گرفتن تفاوت‌های ماهیتی سیستم سیاسی در چین و روسیه با کشورهای اروپایی بیان شده است. مقام‌های اروپایی بارها گفته‌اند ضمن حمایت از ادامه روابط تجاری با ایران، به علت غیردولتی و خصوصی بودن عمده‌ی فعالیت‌های اقتصادی و تجاری و بازرگانی شرکت‌ها در این کشورها، مقام‌های دولت‌های اروپایی امکان تحمیل خواسته‌های تجاری و بازرگانی خود را به شرکت‌های این کشورها را ندارند. مقام‌های سیاسی در اروپا همواره تاکید می‌کنند شرکت‌های بازرگانی در اروپا به طور مستقل درباره‌ی قراردادهای تجاری و بازرگانی خود تصمیم‌گیری می‌کنند و دولت‌های اروپایی نمی‌توانند این شرکت‌ها را مجبور به ادامه‌ی همکاری تجاری با کشوری کنند.
تحریم‌های امریکا که با قدرت در قبال شرکت‌های بازرگانی و صنعتی در کشورهای اروپایی اعمال می‌شود، از جمله مهم‌ترین دلایلی است که بنا به گفته مقام‌های اروپایی، مانع از ادامه همکاری آنها با ایران شده و اقدمات تشویقی دولت‌های اروپایی هم قادر به حفظ رابطه تجاری و بازرگانی این شرکت‌ها با ایران نیست. بر خلاف کشورهای اروپایی، اقتصاد و تجارت در روسیه و چین تا حدود زیادی متاثر از سیستم دولتی است و دولت و نهادهای دولتی به علت نفوذ گسترده در فعالیت‌های تجاری و بازرگانی به ویژه در چین، امکان رایزنی برای برقراری روابط خاص بازرگانی با برخی کشورها را دارند.
