در حالی که ضرب‌الاجل ایران برای خاتمه دادن به بخشی از تعهدات برجامی به پایان رسیده و برخی از گروه‌های تندرو در داخل کشور نیز دولت را تشویق می‌کنند که هرچه سریع‌تر تعهدات برجامی را کنار بگذارد، اروپا اعلام کرده است اینستکس در حال عملیاتی شدن است .
فدریکا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز یکشنبه در پایگاه اینترنتی خود اعلام کرده است سازو کار اینستکس اجرایی شده و اولین معاملات در آن در حال پردازش است.وی همچنین تاکید کرده است هفت کشور اروپایی دیگر نیز به اینستکس خواهد پیوست. این در حالی است که امریکا تهدید کرده است کشورهایی که به اینستکس بپیوندند مشمول تحریم‌های اروپا خواهند شد. وی البته اظهار داشت آنچه در حال حاضر از طریق اینستکس در حال اجراست، گرچه سازنده است و گامی به جلو به حساب می‌آید، اما با آنچه ایران انتظار دارد انجام بشود، فاصله زیادی دارد. در همین حال همتی رئیس بانک مرکزی نیز با اشاره به این موضوع که اینستکس سهم محدودی در راهبرد بانك مركزي در بازار ارز دارد، بر سرعت گرفتن تلاش‌های اروپا برای عملیاتی شدن اینستکس تاکید کرده است. همتی همچنین گفته است زیرساخت عملیاتی سازوکار متناظر اینستکس در ایران، توسط بانک مرکزی کاملا تکمیل شده است.همتی تاکید کرده است اینستکس در ابتدا بر کالاهای غیرتحریمی متمرکز است، اما بعدتر محدوده آن باید به کلیه کالاها گسترش یابد. تحلیلگران اینستکس را تنها راه ممکن برای رفع محدودیت‌های تجاری و بانکی ایران در انجام مبادلات بانکی و تجاری با امریکا می‌دانند، اما در عین حال امریکا به صراحت گفته است اروپا فقط در محدوده دارو، مواد غذایی و کشاورزی می‌تواند با ایران مبادلات تجاری و بانکی داشته باشد و در خارج از این موارد محدودیت‌های تحریم امریکا همچنان پابرجاست و اگر هریک از کشورهای اروپایی از این قاعده تخطی کند، مشمول قاعده‌ی تحریم ایالات متحده خواهد شد.
در عین حال منتقدان دولت در داخل کشور اینستکس را آب نبات چوبی نامیده‌اند و به دولت هشدار داده‌اند که فریب وعده‌های پوچ اروپا را نخورد و خروج از برجام را با شدت و قدرت ادامه دهد. و این در حالی است که خروج از برجام برای ایران خطر جنگ به دنبال دارد و ممکن است ایران را ذیل منشور ۷ سازمان ملل قرار دهد.
