به گزارش روزنامه نشنال، تحولات اخیر در لبنان و عراق بار دیگر نشان داده است که جمهوری اسلامی ، زرادخانه و تسلیحات حزبالله لبنان را مسألهای حیاتی و خط قرمز راهبردی خود میداند؛ موضوعی که اکنون در متن فشارهای فزاینده آمریکا و تهدیدهای قریبالوقوع اسرائیل قرار گرفته است.
براساس این گزارش، علی لاریجانی، رئیس شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی، در سفر اخیر خود به بیروت، به صراحت اعلام کرده است که تهران آغاز جنگی تازه با اسرائیل را قریبالوقوع میبیند. او تأکید کرده که زرادخانه حزبالله باید دستنخورده باقی بماند، در حالیکه دولت لبنان بهشدت از سوی واشنگتن برای خلعسلاح این گروه تحت فشار است.
لاریجانی در سفر خود با ژوزف عون، رئیسجمهوری لبنان، و نواف سلام، نخستوزیر این کشور دیدار کرد. همزمان، تام باراک و مورگان اورتگاس، فرستادگان ویژه دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، برای بررسی پیامهای تهران به بیروت سفر کردند؛ نشانهای آشکار از ورود مستقیم ایالات متحده به این منازعه.
پیش از آن، لاریجانی در بغداد نیز پیامی مشابه را به رهبران سیاسی عراق منتقل کرده بود. منابع سیاسی در بیروت میگویند این سفرها بخشی از یک چارچوب مشترک است که نشان میدهد جمهوری اسلامی، عراق و لبنان را عرصههایی غیرقابل عقبنشینی میداند. به باور مقامات جمهوری اسلامی، واشنگتن در این کشورها به دنبال تحمیل واقعیتهای امنیتی و سیاسی تازهای است که در خدمت منافع منطقهای ایالات متحده خواهد بود.
یک مقام امنیتی بازنشسته لبنان به نشنال گفته است: «سفر لاریجانی حامل این پیام بود که ایران در موضوع خلعسلاح حزبالله سکوت نخواهد کرد. تهران آماده است همه ظرفیتهای محور مقاومت خود در عراق، یمن و لبنان را برای حفاظت از تسلیحات حزبالله بسیج کند. این مسأله برای جمهوری اسلامی اکنون موضوع مرگ و زندگی است.»
بر اساس همین گزارش، جمهوری اسلامی علاوه بر لبنان، در عراق نیز در پی آن است که حشدالشعبی را به یک نیروی رسمی و قانونی تبدیل کند، اقدامی که آمریکا آشکارا با آن مخالف است. در بیروت نیز پیام روشن تهران این بود که سلاحهای حزبالله سرمایه راهبردی ایران محسوب میشوند و هرگونه گفتوگو درباره آینده آنها بدون حضور تهران امکانپذیر نخواهد بود.
اما در صحنه سیاسی لبنان، وضعیت بغرنجتر از همیشه است. ژوزف عون، رئیسجمهور این کشور، تحت فشار مستقیم آمریکا برای خلعسلاح حزبالله قرار دارد. در عین حال، هیچ تضمینی از سوی اسرائیل برای عقبنشینی از پنج نقطهای که در خاک لبنان اشغال کرده، وجود ندارد. در پی یک جلسه پرتنش کابینه، که با خروج وزرای شیعه همراه شد، دولت لبنان با اختلافی اندک طرح مورد حمایت آمریکا را تصویب کرد. واکنش حزبالله و متحدانش فوری و تند بود؛ آنان این تصمیم را محکوم کردند.
نعیم قاسم، دبیرکل حزبالله، پس از دیدار با لاریجانی هشدار داد که اگر دولت علیه این گروه اقدام کند، «دیگر حیاتی برای لبنان باقی نخواهد ماند.» او گفت تسلیم شدن در برابر واشنگتن چیزی جز واگذاری لبنان به اسرائیل نخواهد بود.
منابع سیاسی لبنان میگویند لاریجانی در دیدارهای خود هرچند ظاهراً بر عدم دخالت در امور داخلی لبنان تأکید کرده، اما به صراحت خاطرنشان ساخته است که تسلیحات حزبالله خط قرمز تهران است. به گفته آنها، ایران حزبالله را نوک پیکان امنیت منطقهای خود میداند و در شرایطی که خطر جنگی تازه با اسرائیل جدیتر از همیشه مطرح است، عقبنشینی از این موضع برای تهران قابل تصور نیست.
در جنگ اخیر میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، حزبالله دخالت مستقیم نکرد. با این حال، این گروه همچنان هزاران نیروی شبهنظامی، سامانههای موشکی و تجهیزات پیشرفته در اختیار دارد. تهران از زمان تأسیس حزبالله در دهه ۱۹۸۰ میلادی تاکنون با حمایت مالی و تسلیحاتی گسترده، این گروه را به یک نیروی شبهنظامی تمامعیار بدل کرده است.
یکی از اهداف مهم سفر لاریجانی به بیروت، بهبود روابط با دولت لبنان و بهویژه رئیسجمهور این کشور عنوان شده است. در عین حال، او تلاش کرد موضع جمهوری اسلامی در قبال خلعسلاح حزبالله را آشکارا بیان کند. لاریجانی تصریح کرده است که اسرائیل در پی آن است تا لبنان را از هرگونه ابزار دفاعی محروم کند و این دقیقاً در راستای اهداف تلآویو برای رویاروییهای بعدی با ایران خواهد بود.
در این میان، ارتش لبنان با کمبود شدید بودجه و تجهیزات روبهرو است و عملاً توان دفاع در برابر اسرائیل را ندارد. یک منبع امنیتی به نشنال گفته است: «هدف آمریکا و اسرائیل این است که ارتشهای منطقه به نیروهای پلیسی تقلیل یابند و هیچ توانی برای حمله یا دفاع در برابر اسرائیل نداشته باشند.»
این هشدارها تنها به محافل سیاسی محدود نمانده و در سطح عمومی نیز بازتاب داشته است. یحیی رحیمصفوی، مشاور عالی رهبر جمهوری اسلامی، گفته است: «ما اکنون در مرحله آتشبس نیستیم، بلکه در وضعیت جنگی قرار داریم. هیچ توافق یا پروتکلی میان ایران و آمریکا یا اسرائیل وجود ندارد. آتشبس یعنی توقف موقت آتش، اما هر لحظه ممکن است دوباره آغاز شود.» او احتمال وقوع جنگی تازه را بالا دانست و تأکید کرد که شاید آن جنگ، آخرین رویارویی بزرگ باشد.
مقامات لبنانی نیز بر این باورند که سفر لاریجانی به بیروت پیامی روشن به واشنگتن بود؛ پیامی که نشان میدهد جمهوری اسلامی نهتنها قصد ندارد نقش منطقهای خود را کنار بگذارد، بلکه برای دفاع از حزبالله آماده است هزینههای سنگینی بپردازد.
به گفته یک منبع سیاسی لبنانی: «تهران میخواهد بگوید که حزبالله بخشی جدانشدنی از معادله امنیتی منطقه است. جمهوری اسلامی نمیخواهد بهطور کامل با واقعیات سیاسی لبنان بیگانه به نظر برسد، اما همزمان، حاضر نیست هیچ علامت مبهمی بفرستد که به معنای چراغ سبز برای خلعسلاح حزبالله تلقی شود.»
این تحولات نشان میدهد که بحران لبنان دیگر یک مسأله صرفاً داخلی نیست، بلکه در متن رویارویی بزرگتر ایران و آمریکا قرار گرفته است؛ رویاروییای که هر لحظه ممکن است به جنگی تمامعیار با اسرائیل بینجامد.