جمهوری اسلامی پس از گذشت بیش از یک هفته از دریافت پیشنهاد توافق هستهای آمریکا هنوز رسما به آن پاسخ نداده است. قالیباف روز یکشنبه گفت که در این پیشنهاد «حتی اشارهای به رفع تحریمها نشده»، این درحالی است که تهران علت حضور در مذاکرات را رفع تحریمها در قبال اعتمادسازی درباره برنامه هستهای اعلام کرده است.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی روز یکشنبه ۱۸ خرداد گفت: «در طرح آمریکا حتی اشارهای به رفع تحریمها نشده است و این به روشنی نشان میدهد که رفتار ایالات متحده در مذاکرات غیر مستقیم هستهای متناقض و فاقد صداقت است.»
قالیباف دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا را «متوهم» خواند و افزود: «ایران آماده است در قبال رفع تحریمها و انتفاع اقتصادی، ضمن حفظ غنیسازی در خاک خود اعتمادسازی لازم را برای اثبات صلح آمیز بودن فعالیتهای هستهای انجام دهد.»
به گفته قالیباف، «آمریکا ازیکطرف لبخند میزند و از گشایشهای اقتصادی برای ایران سخن میگوید اما در عمل از موضع قلدرمآبانه حتی وعدهی رفع تحریم را نیز نمیدهد و روشن است که هیچ منطق عقلانی چنین توافق یکطرفه و تحمیلی را نمیپذیرد.»
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی نیز در جلسه هیات دولت گفت که تهران به زودی به پیشنهاد آمریکا «جواب مناسب» خواهد داد.
جروزالم پست شامگاه یکشنبه در گزارشی اعلام کرد که انتظار میرود ایران روز دوشنبه پاسخ پیشنهاد آمریکا را ارسال کند.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا عصر جمعه بار دیگر تاکید کرد که ایالات متحده طی توافق هستهای احتمالی به ایران اجازه غنیسازی نمی دهد.
آقای ترامپ گفت: «جمهوری اسلامی ایران غنیسازی نخواهد کرد. اگر آنها غنیسازی کنند، ما مجبوریم این کار را به روش دیگری انجام دهیم و من واقعا نمیخواهم این روش دیگر را اتخاذ کنم، اما مجبور خواهیم بود. غنیسازی درکار نخواهد بود.»
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی هم روز چهارشنبه در نخستین واکنش به پیشنهاد آمریکا از آن شدیدا انتقاد کرد و گفت: «در صنعت هستهای یک نقطه وجود دارد که به منزلهی کلید است و آن عبارت است از غنیسازی اورانیوم. دشمنان ما روی همین غنیسازی اورانیوم تکیه کردهاند، روی این انگشت گذاشتهاند. صنعتِ هستهای با این عظمت، بدون داشتن توانایی غنیسازی یک چیز بیفایده است، زیرا برای سوخت نیروگاههایمان باید دستمان را دراز کنیم به دیگران.»
آخرین دور مذاکرات جمهوری اسلامی و آمریکا روز جمعه ۲۳ مه در رم پایتخت ایتالیا برگزار شد. اگرچه طرفین اعلام کردند که بر سر برگزاری دور بعدی «در آینده نزدیک» موافقت کردهاند، اما سیانان به نقل از منابع آگاه گزارش داد که برگزاری دور ششم مذاکرات کاملا در هالهای از ابهام است و ممکن است که اصلا برگزار نشود.
نشست پنجروزه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار است از روز دوشنبه آغاز شود و «راستیآزمایی و نظارت بر فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد» در دستور کار قرار دارد. قطعنامه ۲۲۳۱ در سال ۲۰۱۵ و پس از حصول برجام به تصویب شورای امنیت رسید و بر اساس آن هر شش قطعنامه پیشین صادره و تحریمهای گسترده هستهای علیه ایران لغو شدند.
آسوشیتدپرس روز جمعه در گزارشی به نقل از یک دیپلمات ارشد غربی خبر داد که کشورهای غربی قصد دارند قطعنامهای را در جلسه آینده آژانس بینالمللی انرژی اتمی ارائه کنند که برای اولین بار در ۲۰ سال گذشته، جمهوری اسلامی را به عدم پایبندی به تعهدات پادمانی خود متهم میکند.
به گفته این دیپلمات ارشد غربی، پیشنویس این قطعنامه بهصورت مشترک توسط فرانسه، بریتانیا و آلمان که به تروئیکای اروپایی معروف هستند با همراهی آمریکا ارائه خواهد شد.
در پیشنویس قطعنامه کشورهای غربی که آسوشیتدپرس آن را مشاهده کرده، آمده است: «کوتاهیهایی متعددی که ایران از سال ۲۰۱۹ در خصوص مواد و فعالیتهای هستهای اعلام نشده در چندین مکان اعلام نشده کرده است، به منزله عدم پایبندی تهران به توافقنامه پادمانی است.»
این قطعنامه از رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی خواسته است که «به تلاشهای خود برای اجرای این قطعنامه و قطعنامههای پیشین ادامه دهد و بار دیگر درباره هرگونه تحول جدید درباره این موارد گزارش دهد.»
بهروز کمالوندی، معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران شامگاه یکشنبه هشدار داد که در صورت تصویب این قطعنامه «قطعا آژانس نباید انتظار داشته باشد که همکاری گسترده و صمیمانهای که جمهوری اسلامی ایران تاکنون داشته است، ادامه یابد.»
کمالوندی همچنین درباره ارتباط این قطعنامه احتمالی با مکانیسم ماشه در برجام گفت: «صرف صدور یک قطعنامه، از نظر حقوقی نمیتواند موجب فعالسازی مکانیسم ماشه شود اما رسیدگی در شورای امنیت مبتنی بر مسائل حقوقی نیست، بلکه سیاسی است. متاسفانه، شرایط به نحوی نیست که امیدی به وتو شدن قطعنامهها توسط دوستان ما در چین و روسیه باشد. علت این است که موضوعی که به رای گذاشته میشود، ادامه لغو تحریمهاست و همه باید به آن رای مثبت بدهند؛ اگر حتی یک کشور آن را وتو کند، باید اجرایی شود.»
عباس عراقچی روز جمعه اقدام تروئیکای اروپایی را «اتهامزنی بیاساس» دانست و تهدید کرد: « ایران در برابر هرگونه نقض حقوق خود واکنشی قاطع نشان خواهد داد. مسئولیت کامل و انحصاری، متوجه بازیگران بیمسئولیتی است که برای کسب اعتبار، از هیچ اقدامی فروگذار نمیکنند.»
عباس عراقچی وزیر خارجه جمهوری اسلامی درباره آخرین وضعیت مذاکرات ایران و آمریکا گفت: «به زودی جواب مناسب به پیشنهاد آمریکا داده خواهد شد.»
پیشتر کرولاین لیویت سخنگوی کاخ سفید در کنفرانس مطبوعاتی درباره وضع تحریمهای تازه علیه جمهوری اسلامی، گفت: «رییسجمهور ترامپ بهروشنی اعلام کرده است که ایران هرگز نباید به بمب هستهای دست پیدا کند.»
او افزود: «فرستاده ویژه، استیو ویتکاف، پیشنهادی دقیق و قابلقبول به حکومت ایران ارائه داده است و به نفع آنهاست که این پیشنهاد را بپذیرند.»
سخنگوی کاخ سفید تاکید کرد که «بهدلیل احترام به روند جاری توافق، دولت از اظهار نظر درباره جزئیات این پیشنهاد در برابر رسانهها خودداری خواهد کرد.»