در دیداری محرمانه با مقامات ارشد جمهوری اسلامی، شاهزاده سعودی هشدار داد که فرصت دیپلماسی رو به پایان است و تردید تهران می‌تواند به رویارویی نظامی با اسرائیل منجر شود؛ پیامی که نشان از پایان صبر منطقه و آغاز فشار مشترک عربستان و واشنگتن دارد.
خبرگزاری رویترز به نقل از منابع آگاه گزارش داد که وزیر دفاع عربستان سعودی در سفر خود به تهران، حامل پیام فوری ملک سلمان برای علی خامنه‌ای بوده است مبنی بر این‌که پیشنهاد دونالد ترامپ برای مذاکره درباره توافق هسته‌ای را جدی بگیرد.
چهار منبع اطلاعاتی به رویترز خبر دادند که ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی، ماه گذشته از طریق وزیر دفاع این کشور به رهبر جمهوری اسلامی درباره عواقب نپذیرفتن پیشنهادهای هسته‌ای دونالد ترامپ هشدار داده است.
بر اساس این گزارش، پادشاه عربستان سعودی در نامه‌اش تاکید کرده که «پیشنهاد دونالد ترامپ برای مذاکره درباره توافق هسته‌ای را جدی بگیرید، زیرا این پیشنهاد راهی برای جلوگیری از خطر جنگ با اسرائیل است».
هم‌زمان با افزایش انتشار اخبار مختلف درباره اعلام آماده‌باش نتانیاهو به ارتش اسرائیل برای حمله نظامی گسترده به زیرساخت‌های هسته‌ای ایران در آینده‌ای نزدیک، دو منبع دولتی در کشورهای حاشیه خلیج فارس و دو مقام ایرانی به رویترز گفته‌اند که پادشاه ۸۹ ساله عربستان سعودی که از احتمال بی‌ثباتی بیشتر در منطقه نگران است، پسرش، شاهزاده خالد بن سلمان، را با این پیام هشدارآمیز که مستقیما برای علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، نوشته شده بود.روانه تهران کرد.
به گفته این منابع، در ۲۸ فروردین برابر با ۱۷ آوریل نشست محرمانه‌ای در نهاد ریاست‌جمهوری ایران برگزار شد که در آن مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری اسلامی، محمد باقری، رئیس ستادکل نیروهای مسلح و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی این کشور، حضور داشتند.
رسانه‌ها سفر این شاهزاده سعودی ۳۷ ساله به تهران را پوشش داده بودند، اما محتوای پیام محرمانه ملک سلمان تاکنون فاش نشده بود.
به گفته چهار منبع مطلع، شاهزاده خالد که در دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ، سفیر عربستان سعودی در واشینگتن بود، به مقام‌های جمهوری اسلامی هشدار داد که رئیس‌جمهوری آمریکا برای پذیرش مذاکرات طولانی‌مدت صبر کمی دارد.
ترامپ حدود یک هفته پیش‌تر از این ملاقات، در اقدامی غیرمنتظره اعلام کرد که مذاکرات مستقیم با تهران در جریان است؛ مذاکراتی که هدف آن محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران در ازای لغو تحریم‌ها است. او این خبر را در حضور بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، که برای جلب حمایت از حمله به سایت‌های هسته‌ای ایران به واشینگتن رفته بود، اعلام کرد.
در تهران، شاهزاده خالد به مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی هشدار داد که تیم ترامپ به دنبال دستیابی سریع به توافق است و پنجره دیپلماسی به‌زودی بسته خواهد شد. به گفته دو منبع عربی، این وزیر سعودی تاکید کرد که دستیابی به توافق با آمریکا بهتر از مواجهه با حمله احتمالی اسرائیل در صورت شکست مذاکرات است. او استدلال کرد منطقه که پیش‌تر به‌دلیل درگیری‌ها در غزه و لبنان ملتهب شده است، تاب تنش‌های بیشتر را ندارد.
مقام‌های جمهوری اسلامی و عربستان سعودی به درخواست رویترز برای اظهارنظر دراین‌باره پاسخ نداده‌اند.
این سفر نخستین دیدار یک عضو ارشد خاندان سلطنتی عربستان سعودی از ایران طی بیش از دو دهه گذشته بود. مناسبات تهران و ریاض که مدت‌ها به‌دلیل رقابت‌های منطقه‌ای، جنگ‌های نیابتی و به‌ویژه حمله به اماکن دیپلماتیک سعودی در تهران و مشهد در سال ۲۰۱۵ تیره شده بود، با میانجی‌گری چین در اسفند ۱۴۰۱، بهبود یافت و روابط دیپلماتیک از سر گرفته شد.
در دو سال اخیر، موقعیت منطقه‌ای جمهوری اسلامی تضعیف شده، زیرا اسرائیل ضربات سنگینی به متحدان تهران در منطقه، از جمله حماس در غزه و حزب‌الله در لبنان وارد کرده و بشار اسد، دیگر متحد نزدیک تهران، نیز سرنگون شده است. در همین حال تحریم‌های غرب هم اقتصاد نفت‌محور جمهوری اسلامی را با مشکلات جدی روبرو کرده‌اند.
مهند حاج‌علی، کارشناس مسائل ایران در اندیشکده کارنگی خاورمیانه در بیروت به خبرگزاری رویترز گفت که ضعف فعلی تهران به عربستان سعودی فرصت داد تا از نفوذ دیپلماتیکش بهره بگیرد و از یک درگیری منطقه‌ای جلوگیری کند. او به رویترز گفت: «عربستان سعودی می‌خواهد از جنگ اجتناب کند، چون جنگ و رویارویی با ایران روی چشم‌انداز اقتصادی و برنامه‌های توسعه‌محور این کشور نیز تاثیر منفی دارد.»
چهار منبع گفته‌اند که در جلسه تهران، پزشکیان پاسخ داد که ایران خواهان دستیابی به توافق برای کاهش فشارهای اقتصادی از طریق لغو تحریم‌ها است. با این حال، این منابع افزودند که مقام‌های جمهوری اسلامی از رویکرد «غیرقابل‌پیش‌بینی» دولت ترامپ نگرانی‌هایی دارند؛ رویکردی که گاه اجازه غنی‌سازی محدود را می‌دهد و گاه خواستار برچیدن کامل برنامه غنی‌سازی تهران است.
ترامپ همچنین تهدید کرده است که اگر دیپلماسی برای مهار جاه‌طلبی‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی شکست بخورد، از نیروی نظامی استفاده خواهد کرد. یکی از منابع ایرانی گفت که پزشکیان بر تمایل تهران برای رسیدن به توافق تاکید کرد، اما یادآور شد که ایران حاضر نیست فقط به دلیل خواست ترامپ، از برنامه غنی‌سازی خود صرف‌نظر کند.
گفتگوهای جاری میان تهران و واشینگتن برای حل اختلافات هسته‌ای چندین دهه‌ای، تاکنون پنج دور را پشت سر گذاشته است، اما همچنان موانع زیادی، از جمله موضوع کلیدی غنی‌سازی، حل‌نشده باقی مانده‌اند.
رویترز روز چهارشنبه گزارش داده بود که ایران ممکن است در صورت آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده‌اش و به رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی اورانیوم برای مصارف صلح‌آمیز، غنی‌سازی را موقتا متوقف کند، اما در ادامه خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، به نقل از سخنگوی وزارت امور خارجه این گزارش را تکذیب کرد.
در همین حال کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد: «رئیس‌جمهوری ترامپ به‌صراحت اعلام کرده است که یا توافق کنید، یا با پیامدهایی وخیم روبرو شوید. تمام جهان نیز همان‌طور که باید، این هشدار را کاملا جدی گرفته است.»
ترامپ روز چهارشنبه گفت که هفته گذشته به بنیامین نتانیاهو هشدار داده که از هر اقدامی که ممکن است مذاکرات هسته‌ای با جمهوری اسلامی را مختل کند، خودداری کند و افزوده است که دو طرف «اکنون به یک راه‌حل بسیار نزدیک‌اند».
رویترز در ادامه گزارش خود نوشت که شاهزاده خالد در نشست تهران، از جمهوری اسلامی خواست در سیاست‌های منطقه‌ای خود بازنگری کند و گفت که چنین تغییری، به‌ویژه از سوی ریاض، مورداستقبال قرار خواهد گرفت.
وزیر دفاع سعودی همچنین از مقام‌های ایرانی خواست از اقدام‌هایی که ممکن است آمریکا را تحریک کند‌ـ، چه عامل آن خود جمهوری اسلامی باشد و چه متحدانش، اجتناب کنند و تاکید کرد که واکنش ترامپ به احتمال زیاد، بسیار شدیدتر از روسای‌جمهوری پیشین آمریکا مانند جو بایدن و باراک اوباما خواهد بود.
در عین حال، به گفته منابع آگاه، او به تهران اطمینان داد که ریاض اجازه نخواهد داد از خاک یا حریم هوایی این کشور برای اقدام نظامی احتمالی ایالات متحده یا اسرائیل علیه جمهوری اسلامی استفاده شود.
با این حال، دیپلمات‌ها و تحلیل‌گران منطقه‌ای می‌گویند نه ریاض و نه دیگر قدرت‌های منطقه‌ای، ایران را شریک قابل‌اعتمادی برای صلح نمی‌دانند و نگرانند که اقدامات این کشور، جاه‌طلبی‌های توسعه‌محور آن‌ها را به خطر بیندازد.
