در حالی که مدت دو ماهه‌ای که گفته می‌شود دونالد ترامپ برای توافق با جمهوری اسلامی در نظر گرفته رو به پایان است، اختلاف نظر بر سر غنی‌سازی اورانیوم یادآور مذاکرات دوران باراک اوباما است که در دولت روحانی تا آستانه اعلام شکست پیش رفت و در دولت احمدی‌نژاد به شکست رسید. در حال حاضر غنی‌سازی به عنوان خط قرمز آمریکا و جمهوری اسلامی اعلام شده است، با این تفاوت که آمریکا هیچ سطحی از غنی‌سازی را در ایران نمی‌پذیرد و تهران می‌خواهد حتما غنی‌سازی کند.
استویو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در مذاکرات هسته‌ای با جمهوری اسلامی، گفت در مذاکره با ایران «ما یک درصد از ظرفیت غنی‌سازی را هم نمی‌توانیم بپذیریم»؛ موضعی که وزیر خارجه جمهوری اسلامی در واکنش به آن اعلام کرد «غنی‌سازی در ایران، چه با توافق و چه بدون آن، ادامه خواهد یافت».
ویتکاف در گفت‌وگویی که روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت از شبکه ای‌بی‌سی پخش شد، گفت دونالد ترامپ تمام سیگنال‌های لازم برای حل‌وفصل این مناقشه از طریق گفت‌وگو را به تهران فرستاده، «اما از سوی دیگر، ما یک خط قرمز بسیار بسیار روشن داریم و آن غنی‌سازی است. ما حتی یک درصد از ظرفیت غنی‌سازی را هم نمی‌توانیم بپذیریم».
نماینده ویژه ترامپ با این حال در ادامه افزود «ما پیشنهادی به ایرانی‌ها داده‌ایم که فکر می‌کنیم برخی از این مسائل را، بدون بی‌احترامی به آن‌ها، پوشش می‌دهد».
ساعتی بعد عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در واکنش به این اظهارات گفت «ویتکاف از واقعیت‌های مذاکراتی کاملاً به دور است و غنی‌سازی در ایران ادامه پیدا می‌کند».
وزیر خارجه جمهوری اسلامی همچنین افزود آمریکایی‌ها «اگر علاقه‌مند هستند اطمینان حاصل شود که سلاح هسته‌ای تولید نمی‌شود، ما برای این کار آمادگی داریم، اما اگر درخواست‌های غیرواقعی داشته باشند، طبیعی است که برآورده نمی‌شود».
ویتکاف در بخش دیگری از اظهارات جدید خود با اشاره به این‌که «غنی‌سازی زمینه‌ساز ساخت سلاح می‌شود» و «همه‌چیز از توافقی آغاز می‌شود که شامل غنی‌سازی نباشد»، تأکید کرد «راه‌های فراوانی وجود دارد که ما بتوانیم در این مذاکرات به اهداف خود برسیم».
ساعتی بعد از این انتشار این اظهارات، عراقچی با انتشار پیامی در شبکه ایکس، با اعلام پایبندی به «پرهیز از مذاکره در ملأ عام»، طرف‌های آمریکایی را به «ناهماهنگی‌هایی میان گفته‌های علنی و خصوصی و تغییرات هفتگی در مواضع» متهم کرد.
این اظهارات در حالی در رسانه‌ها مطرح می‌شود که مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، نیز روز یکشنبه گفت «ما قصد نداریم در رسانه‌ها مذاکره کنیم».
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، در گفت‌وگو با شبکه «سی‌بی‌اس» درباره پرونده هسته‌ای ایران گفت: «اگر قادر به غنی‌سازی در هر سطحی باشید، در واقع می‌توانید به‌سرعت به غنای تسلیحاتی برسید. این یک واقعیت بنیادی است و همه از آن مطلع‌اند و این همان مشکلی بود که توافق اوباما داشت.»
او در ادامه با اشاره به رویکرد دولت کنونی آمریکا افزود: «هدف دونالد ترامپ این است که ایران هیچ‌گاه به سلاح هسته‌ای دست نیابد. در واقع، او نه‌تنها می‌خواهد ایران دنبال سلاح هسته‌ای نرود، بلکه می‌خواهد ایران کشوری ثروتمند، صلح‌طلب و شکوفا باشد؛ جایی که مردم آن خوشحال باشند.»
روبیو تاکید کرد که واشینگتن ترجیح می‌دهد مذاکرات را از مسیر دیپلماتیک دنبال کند و گفت: «قصد نداریم مذاکرات را در رسانه‌ها انجام دهیم، چون این کار رسیدن به نتیجه را دشوار می‌کند، اما هدف نهایی این است؛ ایرانی بدون سلاح هسته‌ای و بدون توانایی تهدید همسایگانش، به‌ویژه اسرائیل.»
وزیر خارجه جمهوری اسلامی در پیام توئیتری خود همچنین با تأکید بر این‌که «غنی‌سازی در ایران، چه با توافق و چه بدون آن، ادامه خواهد یافت»، افزود اگر ایالات متحده خواهان اطمینان از عدم دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای است، رسیدن به توافق و «راه‌حلی برای اطمینان دائمی» از این موضوع «کاملاً در دسترس است».
به‌گفتۀ ویتکاف، دور بعدی مذاکرات جمهوری اسلامی و آمریکا احتمالاً این هفته در اروپا برگزار خواهد شد.
این گفته ویتکاف درحالیست که ظهر یکشنبه، وزیر خارجه جمهوری اسلامی پس از دیدار با همتای عمانی خود، با تأکید دوباره بر این‌که تهران «هیچ پیام مکتوبی» در مورد مذاکرات هسته‌ای از سوی آمریکا دریافت نکرده، در مورد دور بعدی این مذاکرات گفت «روز آن تقریباً مشخص است ولی باید قطعی شود».
در همین حال، کمال خرازی، مشاور علی خامنه‌ای، می‌گوید جمهوری اسلامی «در صورت رفع تحریم‌ها، غنی‌سازی را در چارچوب نیاز داخلی و نظارت پادمان محدود می‌کند».
عباس عراقچی که روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت در حاشیۀ «مجمع گفتگوی تهران» با خبرنگاران صحبت می‌کرد، توضیح بیشتری نداد و فقط افزود در دیدارش با بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، آخرین وضعیت مذاکرات با آمریکا مرور شده و تاریخ دور بعدی مذاکرات «احتمالاً به زودی اعلام می‌شود».
تهران و واشینگتن تاکنون چهار دور مذاکرات هسته‌ای برگزار کرده‌اند و مقام‌های دو طرف این گفت‌وگوها را سازنده و رو به جلو خوانده‌اند، اما پس از دور چهارم که ۲۱ اردیبهشت در مسقط برگزار شد، اخبار متناقضی از تحویل یک پیشنهاد مکتوب از طرف آمریکا به جمهوری اسلامی منتشر شده است.
دونالد ترامپ می‌گوید تهران پیشنهاد آمریکا را در اختیار دارد و باید سریع در مورد آن تصمیم بگیرد. مقامات تهران اما می‌گویند هیچ پیام «مکتوبی» دریافت نکرده‌اند.
با این حال در روزهای اخیر، مقامات جمهوری اسلامی تقریباً به‌طور یکسان در اظهارات خود اعلام کرده‌اند که در صورت رفع تحریم‌ها حاضر به پذیرش اعمال محدودیت‌ها در برنامه هسته‌ای هستند. آن‌ها در عین حال بر حفظ «حق غنی‌سازی» نیز تأکید می‌کنند.
با این حال، کمال خرازی، رئیس شورای روابط خارجی و مشاور رهبر جمهوری اسلامی، روز یکشنبه در سخنرانی در «مجمع گفتگوی تهران»، گفت در مقابل رفع تحریم‌ها، «ایران نیز غنی‌سازی را در چارچوب نیاز داخلی و نظارت پادمان محدود می‌کند». او در عین حال تأکید کرد که تهران «به سوخت نیروگاه و همچنین ۲۰ درصد غنی‌سازی برای رآکتور تهران نیاز داریم».
برای استفاده در نیروگاه‌های برق معمولاً اورانیوم بین سه تا پنج درصد غنی می‌شود، اما جمهوری اسلامی می‌گوید رآکتور تهران کاربرد تحقیقاتی و پزشکی دارد و فعالیت آن به اورانیوم غنی‌شده تا سطح ۲۰ درصد نیاز دارد. غنی‌سازی تا ۲۰ درصد، به‌گفتۀ متخصصان، یک گام فنی مهم به‌سمت غنی‌سازی در سطح تسلیحاتی ۹۰ درصد محسوب می‌شود.
پیش از این، علی شمخانی، مشاور ارشد رهبر جمهوری اسلامی، نیز اعلام کرده است که «ایران متعهد می‌شود هرگز به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نرود، ذخایر اورانیوم با غنای بالا را کنار بگذارد، تنها به غنی‌سازی در سطح مورد نیاز برای مصارف غیرنظامی بپردازد و به بازرسان بین‌المللی اجازه دهد بر روند فعالیت‌ها نظارت داشته باشند».
عباس عراقچی نیز روز یکشنبه در سخنرانی در «مجمع گفتگوی تهران» گفت ایران خواهان توافقی است که «در چارچوب معاهده عدم اشاعه، با احترام کامل به حقوق هسته‌ای ایران شکل بگیرد و به طور عینی رفع جامع تحریم‌ها را تضمین کند».
در تازه‌ترین اظهارات از طرف دولت ایالات متحده نیز مارکو روبیو، وزیر خارجه، روز یکشنبه با بیان این‌که «ما قصد نداریم در رسانه‌ها مذاکره کنیم»، تأکید کرد که هدف نهایی این است که حکومت ایران نباید سلاح هسته‌ای یا توانایی تهدید اسرائیل را داشته باشد.
