رئیسجمهور ایالات متحده روز سهشنبه ۲۳ اردیبهشت در آغاز سفر چهار روزهٔ منطقهای خود وارد عربستان سعودی شد.
به گزارش خبرگزاریها، هواپیمای ویژهٔ حامل رئیسجمهوری آمریکا که از سوی جنگندههای اف-۱۵ عربستان سعودی اسکورت میشد، در فرودگاه ریاض به زمین نشست. او لحظاتی بعد مورد استقبال محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی و حاکم حقیقی این کشور، قرار گرفت.
به طور معمول، فرماندار استان ریاض یا یک مقام دیگر در بدو ورود از رهبران خارجی استقبال میکند. ملک سلمان یک بار در سفر باراک اوباما رئیسجمهور پیشین آمریکا به عربستان، در فرودگاه از او استقبال کرد، اما پس از آن مقامات رده پایینتر این کار را انجام دادند زیرا ریاض از مواضع وی در مورد بهار عربی در ۲۰۱۱ و توافق هستهای شش قدرت جهانی با ایران عصبانی بود.
در ادامه سفر رسمی دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا به عربستان سعودی، خبرگزاری بلومبرگ گزارش داد که محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان، شخصاً در فرودگاه بینالمللی ریاض از رئیسجمهور آمریکا استقبال کرد؛ استقبالی که بهگفتهی بلومبرگ، برخلاف پروتکلهای معمول و رایج تشریفات دیپلماتیک انجام شد و بیانگر اهمیت این سفر و روابط گرم میان دو کشور تلقی میشود.
بلومبرگ در گزارش خود تصریح کرد که این سطح از استقبال، نشاندهندهی اولویت ویژهای است که دولت عربستان برای این سفر قائل شده و از آن بهعنوان نشانهای از تقویت همکاریهای دوجانبه یاد کرده است. این رسانه همچنین با اشاره به سوابق مشابه در گذشته، بهویژه سفر جو بایدن، رئیسجمهور وقت ایالات متحده در تابستان سال ۲۰۲۲، افزود: در آن سفر، ولیعهد عربستان در جده تنها به شکل نمادین با مشت به جو بایدن خوشآمد گفت؛ رفتاری که در محافل دیپلماتیک با سردی تعبیر شد.
به نوشتهی بلومبرگ، تفاوت آشکار در شیوهی استقبال از دونالد ترامپ و جو بایدن، بیانگر تغییر رویکرد سیاسی و دیپلماتیک سعودیها در تعامل با دولتهای مختلف آمریکاست. گزارش بلومبرگ میافزاید که این استقبال در باند فرودگاه، که معمولاً برای مقامهای عالیرتبه تنها در شرایطی خاص صورت میگیرد، میتواند بهعنوان پیامی سیاسی به جامعه بینالملل نیز تلقی شود؛ پیامی از تمایل عربستان برای تقویت پیوندهای راهبردی با دولت کنونی ایالات متحده.
در بخش پایانی گزارش، بلومبرگ با اشاره به برنامههای دونالد ترامپ در جریان این سفر، از جمله دیدار با مقامهای ارشد سعودی و گفتگو پیرامون مسائل امنیتی، اقتصادی و منطقهای، تأکید میکند که این سفر میتواند نقطهی عطفی در روابط واشینگتن و ریاض بهشمار رود.
دونالد ترامپ قرار است در این سفر، علاوه بر عربستان، از قطر و امارات متحده عربی نیز دیدار کند.
قرار است در جریان سفر رئیسجمهور آمریکا به این سه کشور ثروتمند عربی، قراردادهایی در زمینههای دفاعی، هوانوردی، انرژی و هوش مصنوعی امضا شود.
انتظار میرود که آقای ترامپ شامگاه سهشنبه در مراسم شام رسمی ولیعهد عربستان شرکت کند و در گردهمایی اعضای شورای همکاری خلیج فارس شامل بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز حضور یابد.
رئیسجمهور ایالات متحده پیش از ترک کاخ سفید به خبرنگاران گفت که اگر مذاکرات سران روسیه و اوکراین در ترکیه به پیشرفتی دست یابد، او میتواند برنامههای خود را تغییر دهد و روز پنجشنبه به استانبول برود.
گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس حاکی است که پیش از ورود ترامپ به ریاض، پایتخت عربستان سعودی، پرچمهای دو کشور در خیابانهای شهر برافراشته شده و تدابیر شدید امنیتی با استفاده از خودروهای پلیس ساخت آمریکا به اجرا در آمده است.
در «واحهٔ رسانهای» که برای روزنامهنگاران راهاندازی شده است، نمایشگرهای ویدئویی غولپیکری پروژههای ساختمانی عربستان سعودی مانند شهر آیندهنگر «نئوم» و میزبانی جام جهانی فوتبال در سال ۲۰۳۴ به نمایش گذاشتهاند.
شاهزاده ترکی الفیصل که بیش از دو دهه رهبری نهاد اطلاعاتی عربستان سعودی را برعهده داشت و به عنوان سفیر این کشور در ایالات متحده و بریتانیا خدمت کرده است، در روزنامه انگلیسیزبان «عرب نیوز» خطاب به رئیسجمهور آمریکا نوشت که «درها و قلبهای ما به روی شما باز است».
در همین حال جمهوری اسلامی که مشغول مذاکره با آمریکا بر سر برنامهٔ هستهای خود است، تا حدود زیادی در مورد سفر ترامپ سکوت کرده است.
سفرهای قبلی روسایجمهور ایالات متحده به عربستان، عمدتاً با این انتقادها در ایران روبرو میشد که عربستان سعودی به «گاو شیردهٔ» آمریکا تبدیل شده است.
اما این بار، روزنامههای ایران و تلویزیون دولتی تا حدود زیادی دربارهٔ سفر رئیسجمهور آمریکا به منطقه سکوت کردهاند.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، این سکوت ممکن است به این دلیل باشد که ریاض و تهران از سال ۲۰۲۳ با میانجیگری چین روند تنشزدایی را آغاز کردهاند. اخیراً، شاهزاده خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان، که برادر ولیعهد سعودی است، نیز به تهران سفر و با آیتالله علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی دیدار کرد.
حسین ایبیش، تحلیلگر موسسهٔ کشورهای عربی خلیج فارس مستقر در واشینگتن، میگوید پروژههای توسعهٔ اقتصادی عربستان سعودی در داخل به این معنی است که ریاض خواهان صلح در سراسر منطقه است.
در همین حال، مقامات آمریکایی روز دوشنبه اعلام کردند که وزارت خارجه این کشور اجازه فروش ۱.۴ میلیارد دلار بالگرد و تجهیزات نظامی به امارات متحده عربی را پیش از سفر هفته جاری آقای ترامپ را صادر کرده است.
دفتر امور سیاسی-نظامی وزارت خارجه ایالات متحده در بیانیهای اعلام کرد که بر اساس این مجوز، قرار است شش بالگرد شینوک CH-47F و سایر تجهیزات به ارزش یک میلیارد و ۳۲۰ میلیون دلار تحویل امارات شود که از سیاست خارجی و امنیت ملی ایالات متحده حمایت میکند.
به گفته این دفتر، «امارات متحده عربی از این تجهیزات برای امور جستجو و نجات، امدادرسانی در بلایای طبیعی، حمایتهای بشردوستانه و عملیاتهای ضد تروریسم استفاده خواهد کرد».
وزارت خارجه آمریکا همچنین فروش ۱۳۰ میلیون دلار قطعات جنگنده اف-۱۶ به امارات را تأیید کرده است.
این وزارتخانه در بیانیهای جداگانه گفت که قطعات جنگنده اف-۱۶ «قابلیتهای امارات متحده عربی برای دفاع از حاکمیت و تمامیت ارضی خود را تقویت میکند».
کنگرهٔ ایالات متحده ۳۰ روز فرصت دارد که در صورت مخالفت، فروش بالگرد و تجهیزات نظامی به امارات را وتو کند.
همچنین رسانههای عربی گزارش دادند برنامه نخستین روز سفر ترامپ به عربستان سعودی بر توافقهای تجاری متمرکز خواهد بود.
بر اساس این گزارشها، بخشی از این توافقها احتمالا شامل قراردادهای تسلیحاتی چند صد میلیارد دلاری، از جمله موشکهای مجهز برای جتهای جنگنده عربستان سعودی است.
از جمله موضوعات دیگر سفر ترامپ توافقنامههای امنیتی میان آمریکا و عربستان سعودی است.
ترامپ سهشنبه با شماری از سرمایهگذاران آمریکا که به عربستان سعودی سفر کردهاند، دیدار خواهد کرد.
