اکسیوس به نقل از یک دیپلمات اروپایی و منبعی مطلع گزارش داد، جمهوری اسلامی در حال بررسی این موضوع است که در جریان نشست روز شنبه در عمان با ایالات متحده، پیشنهاد همکاری بر سر یک توافق هسته‌ای موقت را مطرح کند؛ توافقی که پیش از ورود به مذاکرات برای دستیابی به یک توافق جامع صورت گیرد. الگوی مشابه آنچه که در زمان مذاکرات منتهی به برجام انجام شد که دونالد ترامپ آن را بدترین توافق تاریخ خواند و از آن خارج شد.
در این گزارش که ۱۰ آوریل برابر با ۲۱ فروردین منتشر شد آمده، بنا بر اعلام این منابع، مقامات ایران معتقدند رسیدن به یک توافق جامع و فنی در بازه زمانی دو ماهه واقع‌گرایانه نیست و به همین دلیل تلاش دارند با پیشنهاد یک توافق موقت، زمان بیشتری بخرند تا از تشدید تنش جلوگیری شود.
دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا، فرصت دوماهه برای دستیابی به توافق جدید با جمهوری اسلامی تعیین کرده و همزمان دستور داده نیروهای نظامی آمریکا در خاورمیانه تقویت شوند تا در صورت شکست دیپلماسی، گزینه‌های جایگزین در دسترس باشند. از جمله تسلیحات و تجهیزاتی که آمریکا به منطقه ارسال کرده، بمب‌افکن‌های B-2 است که در جزیره دیگو گارسیا مستقر شده‌اند.
علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران، به آکسیوس گفت: «ایرانی‌ها ظاهرا معتقدند رسیدن به یک توافق پایدار در بازه زمانی مورد نظر ترامپ بعید است. بنابراین شاید لازم باشد یک توافق موقت به‌عنوان ایستگاهی در مسیر توافق نهایی مدنظر قرار گیرد.»
بر اساس گزارش آکسیوس، توافق موقت میان ایران و آمریکا می‌تواند شامل اقدامات زیر باشد:
* تعلیق بخشی از فعالیت‌های غنیسازی اورانیوم ایران
* رقیق‌سازی ذخایر اورانیوم غنی‌شده تا سطح ۶۰ درصد
* افزایش دسترسی بازرسان سازمان ملل به تأسیسات هسته‌ای ایران
کارشناسانی که با آکسیوس صحبت کرده‌اند، گفته‌اند این اقدامات تنها اندکی زمان گریز ایران برای ساخت بمب اتمی را افزایش می‌دهد، اما می‌تواند به اعتمادسازی اولیه برای مذاکرات توافق جامع کمک کند.
البته این اقدامات فقط اندکی زمان لازم برای ساخت سلاح هسته‌ای را افزایش می‌دهد.
اکسیوس می‌نویسد، همچنین، توافق موقت می‌تواند شامل تمدید مکانیسم ماشه باشد که بخشی از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ بود.
مکانیسم ماشه سازوکاری است که در توافق برجام گنجانده شد تا اگر ایران تعهداتش را نقض کند، تحریم‌های شورای امنیت به‌طور خودکار بازگردد. این مکانیسم در ۲۶ مهر سال جاری منقضی می‌شود.
فرانسه، بریتانیا و آلمان به ایران گفته‌اند که اگر تا پایان ماه ژوئن توافق جدیدی حاصل نشود، این مکانیسم را فعال خواهند کرد.
اکسیوس می‌نویسد، پیشنهاد جمهوری اسلامی برای توافق موقت همچنین ممکن است شک و تردیدها در دولت ترامپ درباره نیت‌های واقعی رژیم را بیشتر کند و این تصور را تقویت کند که آن‌ها در پی خریدن وقت هستند بدون آن‌که برنامه هسته‌ای‌شان را به عقب برگردانند.
قرار است استیو ویتکاف، فرستاده کاخ سفید، روز شنبه در عمان با عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، دیدار و گفتگو کند.
در حالی‌که آمریکا می‌گوید این مذاکرات مستقیم خواهد بود، جمهوری اسلامی ادعا می‌کند که مذاکرات از طریق میانجی‌گران عمانی انجام می‌شود.
روز چهارشنبه، ترامپ به خبرنگاران در دفتر بیضی شکل کاخ سفید درباره مذاکرات گفت: «زمان کمی داریم… اما هنوز کمی وقت هست»
او گفت: «وقتی مذاکرات شروع می‌شود، خیلی زود متوجه می‌شوید که خوب پیش می‌روند یا نه. بنابراین اگر حس کنم که مذاکرات خوب پیش نمی‌رود، نتیجه‌گیری خواهم کرد.»
ترامپ گفت مهم‌ترین خواسته‌اش این است که جمهوری اسلامی هرگز به سلاح هسته‌ای دست نیابد.
او گفت: «اما اگر لازم باشد از گزینه نظامی استفاده شود، این کار را خواهیم کرد. اسرائیل بدون شک در این موضوع بسیار دخیل خواهد بود، شاید حتی رهبری آن را به‌عهده بگیرد. اما هیچ‌کس رهبری ما را نمی‌کند. ما کاری را که بخواهیم انجام می‌دهیم.»
روز پنجشنبه، علی شمخانی، دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی ایران که اکنون مشاور سیاست خارجی رهبر جمهوری اسلامی است، گفت ادامه تهدیدات نظامی علیه ایران «ممکن است به اقدامات بازدارنده‌ای منجر شود.»
او گفت که جمهوری اسلامی ممکن است بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را اخراج کند، همکاری با این نهاد را متوقف سازد و مواد غنیسازی شده را به «مکان‌های امن» که تحت نظارت سازمان ملل نیستند، منتقل کند.
در همین حال، تمی بروس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که اظهارات اخیر علی شمخانی مشاور رهبر جمهوری اسلامی با ادعای جمهوری اسلامی مبنی بر داشتن برنامه صلح‌امیز هسته‌ای مغایرت دارد.
او گفت: «اخراج بازرسان آژانس، تنش‌زایی و اشتباه محاسباتی از سوی ایران خواهد بود.»
سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده همچنین پنجشنبه گفت که دیدار شنبه بین مقامات ایالات متحده و ایران تعیین خواهد کرد که آیا تهران جدی است یا نه.
او احتمال گفت‌وگوهای بیشتر بین دو کشور را رد نکرد.
بروس گفت: «آنچه که شنبه اتفاق می‌افتد، تعیین خواهد کرد که آیا گفتگوهای بیشتری خواهد بود یا نه. در حال حاضر، یک دیدار تنظیم‌شده است. بخشی از یک طرح یا چارچوب بزرگتر نیست. این یک دیدار است تا مشخص شود که آیا ایرانی‌ها جدی هستند یا نه.»
