در ایران گمانه‌زنی‌ها در خصوص اهداف این سفر زیاد است. لاوروف که برای نخستین بار از زمان پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳ به ایران رفته است، پیش‌تر به آنکارا و ریاض سفر کرده بود. او همچنین در عربستان به صورت مستقیم با مارکو روبیو رو‌به‌رو شد و با وزیر خارجه ایالات متحده مذاکره کرد.
بازگشت دونالد ترامپ به قدرت و تلاش‌های او برای برقراری ارتباط با روسیه و همچنین مذاکرات مستقیم دو طرف در ریاض، باعث شده تا رسانه‌ها و تحلیلگران در ایران، حضور دیپلمات روس در تهران را بی‌ارتباط با اختلافات میان جمهوری اسلامی و ایالات متحده ندانند.
خبرگزاری دولت جمهوری اسلامی، ایرنا، در تحلیلی نوشته که هرچند بعید است لاوروف در این سفر پیامی از آمریکا داشته باشد اما احتمالاً میتواند برآوردی از رویکرد دولت جدید در کاخ سفید در قبال ایران به مقام‌های جمهوری اسلامی ارائه دهد.
این گزارش همچنین اضافه کرده که موضوع سوریه از دیگر مسائل مهمی خواهد بود که لاوروف و عراقچی دربارهٔ آن گفت‌وگو خواهند کرد. با سقوط حکومت بشار اسد، تهران و مسکو دوست خود در سوریه را از دست داده‌اند و حالا تلاش می‌کنند راهبرد خود را برای نظم جدید در آن کشور به‌روزرسانی کنند.
سفارت روسیه در تهران هفتم اسفند در بیانیه‌ای اعلام کرد سفر لاوروف به ایران، به دعوت عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، صورت گرفته است.
پیش از ورود لاوروف، در بیانیه وزارت خارجه روسیه درباره سفر لاوروف آمده بود که «روسای وزارتخانه‌های خارجه دو کشور در جریان این سفردرباره دستور کار دوجانبه روابط روسیه و ایران که با امضای یک توافقنامه جامع جدید بین دولتی در ۱۷ ژانویه در مسکو به سطح مشارکت راهبردی جامع رسید، به‌طور مفصل گفتگو خواهند کرد».
در این بیانیه پیش‌بینی شده بود که دو طرف در مورد برخی موضوع‌های بین‌المللی روز از جمله اوضاع سوریه، فرا قفقاز، افغانستان، یمن، خلیج فارس، حل‌وفصل مشکلات خاورمیانه، موضوع دریای خزر و وضعیت برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و برنامه هسته‌ای ایران تبادل نظر کنند.
ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، روسای جمهوری روسیه و ایران، ۲۸ دی در مسکو با یکدیگر دیدار کردند و تفاهم‌نامه راهبردی میان مسکو و تهران را به امضا رساندند.
پزشکیان پنجم بهمن اعلام کرد بر اساس این تفاهم‌نامه، در صورت حمله به ایران و روسیه، دو کشور ملزم به همکاری خواهند بود. این در حالی است که خبرگزاری روسی تاس پیش‌تر گزارش داده بود در این معاهده، بندی در خصوص تعهد به دفاع متقابل گنجانده نشده است.
کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی در مسکو، ششم اسفند در شبکه اجتماعی ایکس نوشت سفر لاوروف به تهران به‌منظور «تعمیق گفت‌وگوها» و «ادامه مسیر توسعه همکاری‌های نزدیک دو کشور» انجام می‌شود.
جلالی افزود: «عمق روابط تاریخی دو کشور، به‌ویژه پس از امضای اخیر معاهده راهبردی توسط روسای جمهور، مانع از آن است که رویدادهای زودگذر ثالث بر مناسبات دیرینه ما اثر گذارد.»
جمهوری اسلامی، به‌عنوان یکی از متحدان اصلی روسیه در جنگ اوکراین، با ارائه حمایت‌های موشکی و پهپادی نقش مهمی در این کارزار ایفا می‌کند.
روزنامه اعتماد نیز تیتر یک روز سه‌شنبه خود را به سفر وزیر خارجه روسیه اختصاص داد و نوشت: «به نظر می‌رسد لاوروف قصد دارد مواضع تهران را جویا شود تا بتواند آن را در جریان مذاکرات میان سران روسیه و آمریکا مطرح کند.»
این رسانه اصلاح‌طلب به نقل از عبدالرضا فرجی‌راد، استاد ژئوپلیتیک، نوشت: «قطعا سفر لاوروف به تهران بی‌ارتباط با تحولات اخیر در روابط ایران و آمریکا نیست، چرا که با توجه به رویدادهای مرتبط با جنگ اوکراین و نیز دیدار اخیر میان نمایندگان ترامپ و پوتین در ریاض، شرایط به گونه‌ای نیست که وزیر خارجه مسکو بخواهد برای مسائل دوجانبه معمول به‌سرعت راهی تهران شود. به ویژه آنکه طی روزهای اخیر، گفت‌وگوهای تلفنی میان دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین صورت گرفت و همزمان، میان مارکو روبیو و سرگئی لاوروف در ریاض مذاکراتی انجام شد.»
در بخش دیگری از این گفتگو آمده است: «اگرچه فرضیه ارسال پیام از سوی واشینگتن به تهران از طریق مسکو چندان محتمل به نظر نمی‌‌‌رسد، در صورت صحت این ادعا، این پیام میتواند حول محور تعویق یا کاسته شدن از فشارهای تحمیلی ترامپ به ایران باشد. به ویژه آنکه برخی تحلیلها حاکی از آن است که آمریکا ممکن است در صورت آغاز روندی برای مذاکره، اجرای فوری بخشنامه‌ها و یادداشت اجرایی ترامپ درباره تشدید فشارها را به تعویق بیندازد.»
علی مطهری، نایب رئيس پیشین مجلس، در گفت‌وگویی هشدار داده که ایران هرگز نباید به روسیه اعتماد کند. این نماینده سابق مجلس با اشاره به اینکه روسیه در طول تاریخ و از جمله توافق هسته‌ای موسوم به «برجام» به ایران ضربه زده، می‌افزاید: «روسیه دوست دارد که ایران همیشه مقابل آمریکا باشد و مسکو هم پشت آن بایستد و ما را به عنوان سپری برای خود می‌بینید و به‌شدت نگران است که روابط میان ایران و ایالات متحده نزدیک شود».
او همچنین با اشاره به همکاری میان ایران و روسیه در جنگ اوکراین، می‌گوید: «آن‌ها ما را به جنگ اوکراین کشاندند و اولین کسی هم که لو دادند که ما به روسیه پهپاد داده‌ایم، خود روس‌ها بودند».
سفر وزیر خارجه روسیه به تهران بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های داخلی داشت. خبرآنلاین، رسانه نزدیک به حکومت در ایران، درباره سفر وزیر خارجه روسیه به ایران نوشت: «آن‌طور که از روند جهان برمی‌آید، اگر تاریخ در حال تکرار است، شاید همان‌طور که صلح شکننده ورسای جنگ جهانی دوم را کلید زد، امروز نیز این کنفرانس‌های مخفیانه و تصمیم‌گیری برای جهان آغازگر جنگ سوم باشد! آن‌طور که از پشت پرده مذاکرات برمی‌آید، حتی آفریقا نیز در حال تقسیم بین روسیه و آمریکا است، چه رسد به منطقه! با این حال عالیجناب لاوروف به ایران می‌آید تا بگوید: مذاکره کنید و حرف سلاح هسته‌ای هم نزنید!»
در عین حال، روزنامه شرق روز سه‌شنبه با انتشار مطلبی نوشت که سفر لاوروف به ایران در واقع «تلاش روسیه برای هم‌راستا کردن تهران و آنکارا در مسیر منافع مسکو» است. این روزنامه ضمن اشاره به اینکه وزیر خارجه روسیه پیش‌تر در آنکارا با همتای ترکیه‌ای خود دیدار کرده بود، نوشت که کرملین تلاش دارد از ایران و ترکیه در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی بهره ببرد.
لاوروف در شرایطی روز سه‌شنبه وارد تهران شد که وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی روز پیش از آن، برای شرکت در کنفرانس خلع سلاح سازمان ملل در ژنو حضور داشت و در جریان این حضور دیدارهایی نیز برگزار شد.
کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، در حساب کاربری خود در ایکس با اشاره به رایزنی‌های روز دوشنبه با آلمان، فرانسه و بریتانیا درباره برنامه هسته‌ای دیدار‌ها در ژنو را «سازنده» توصیف کرد.
نمایندگان جمهوری اسلامی پیش‌تر در ماه ژانویه برای دومین بار در کمتر از دو ماه، با تروئیکای اروپایی درباره برنامه هسته‌ای تهران گفتگو کرده بودند. دور قبلی مذاکرات اواخر سال ۲۰۲۴ در نیویورک برگزار شد.
غریب‌آبادی گفت که طرفین «دیدگاه‌هایشان را درباره مسائل هسته‌ای و لغو تحریم‌ها به اشتراک گذاشتند» و افزود که «توافق شد مذاکرات ادامه یابد».
مذاکره با قدرت‌های اروپایی در حالی انجام می‌شود که پس از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، برنامه هسته‌ای ایران بار دیگر در کانون توجه قرار گرفته است.
ترامپ در دوران نخست ریاست‌جمهوری خود سیاست «فشار حداکثری» علیه تهران را دنبال کرد و آمریکا را از برجام که آن را «بدترین توافق» خواند، خارج کرد. رئیس‌جمهوری آمریکا اکنون هم به‌طور شفاف و صریح تاکید می‌کند که جمهوری اسلامی هرگز نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد و موضوعاتی مانند برچیدن فعالیت‌های هسته‌ای ایران را مطرح می‌کند که میتواند الگویی مشابه خلع سلاح لیبی باشد.
جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر و همزمان با آغاز جنگ اوکراین، روابط خود را با مسکو گسترش داده و تسلیحات مختلفی از جمله پهپادهای «شاهد» را در اختیار ارتش پوتین قرار داده است. گسترش همکاری که به قیمت اعمال تحریم‌های جدید و گسترده‌تر علیه ایران تمام شده است.
دو کشور همچنین به تازگی یک «توافقنامه جامع راهبردی» امضا کردند که به گفته آن‌ها، باعث نزدیکی بیشتر تهران و مسکو خواهد شد. روابطی که در داخل کشور منتقدان بسیاری دارد و مخالفان با اشاره به رویکردهای پیشین روسیه، هشدار می‌دهند که مسکو باز هم ممکن است ایران را به اهرم خود در بازی‌های بزرگ‌تر تبدیل کند.
با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید به نظر می‌رسد که روسیه دیگر مانند قبل در موضع ضعف قرار نداشته باشد و با تماس‌هایی که به صورت مستقیم میان رهبران مسکو و واشینگتن در جریان است، احتمالاً از شدت فشارها و انزوای کرملین کاسته خواهد شد.
این همان مسئله‌ای است که بسیاری در ایران از جمله روزنامه جمهوری اسلامی، نسبت به آن ابراز نگرانی کرده‌اند. این روزنامه خواستار این شده که پیش از آنکه ایران به «مهرهٔ معاملهٔ بزرگ میان پوتین و ترامپ» تبدیل شود، «تدابیری در دستور کار قرار گیرد که منافع ملی کشور در اولویت قرار گیرند».
