در پی شکست مذاکرات در دوحهی قطر که امیدواریهای زیادی را در خصوص توافق ایجاد کرده بود، کشورهای آلمان، فرانسه و انگلیس، در یک بیانیه مشترک ضمن ابراز ناخشنودی از عدم توافق بین ایران و سه کشور اروپایی و امریکا در خصوص نگرانیهای شورای امنیت به ایران هشدار دادند و با بیان این موضوع که شورای امنیت متوجه تهدید ایران علیه امنیت بینالمللی از طریق تشدیدهای هستهایاش شده، تاکید کردند که برنامه هستهای ایران از هر زمان دیگری در گذشته پیشرفتهتر شده است.
در این بیانیه به پیشرفتها در برنامهی هستهای ایران طی سه سال گذشته اشاره شده و گفته شده است که ایران در این خصوص گامهایی برای تسریع برنامه هستهای خود اتخاذ کرده و به تشدید آن ادامه میدهد.
آنها تاکید کردهاند که تلاشهای زیاد دیپلماتیک برای بازگرداندن ایران و آمریکا به اجرای کامل برنامه جامع اقدام مشترک برجام انجام شده، اما ایران تا به حال از این فرصت دیپلماتیک استفاده نکرده و به تقویت فعالیتهای هستهای خود ادامه داده است.
در بخش دیگری از بیانیه به نصب سانتریفیوژهای قدرتمند و پیشرفته جدید در تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی اشاره شده و همچنین تاکید شده است که ایران تجهیزات نظارتی آژانس بینالمللی انرژی اتمی ذیل برجام را قطع کرده است.
همچنین در بیانیه این موضوع مورد تاکید قرار گرفته است که ایران همچنان به انباشت اورانیوم با غنای ۲۰ و ۶۰ درصد ادامه میدهد و این اقدام را بسیار نگرانکننده توصیف کرده است. در این بیانیه تاکید شده است که وظیفه راستیآزمایی و نظارت بر اجرای برجام مستقیما توسط شورای امنیت سازمان ملل به آژانس بینالمللی انرژی اتمی محول شده است و به همین دلیل اقدام ایران در خصوص پایاندادن به تدابیر شفافیت مرتبط با برجام گامی منفی، غیر سازنده و تحریکآمیز محسوب میشود که شورا نمیتواند در خصوص آن سکوت کند.
سه کشور اروپایی در بخش دیگری از بیانیه تاکید کردهاند که اقدامات ایران موانع بیشتری برای خود جهت بازگشت به اجرای کامل تعهدات هستهای ذیل برجام و احیای توانایی آژانس در ارائه تضمینهایی در رابطه ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای ایران ایجاد میکند.همچنین تصریح شده است که اقدامات ایران بهسرعت تعادل بستهای که اروپا ماهها برای احیای برجام بر سر آن مذاکره کرده بودند را بر هم میزند و پنجره برای راه حل دیپلماتیک فوری را میبندد. در بیانیه از ایران خواسته شده است که از تشدید فعالیت هستهای دست بکشد و از آن بازگردد و همکاری کامل با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را از سر بگیرد و از فرصت باقیمانده روی میز استفاده کند.
آنها همچنین در این بیانیه تاکید کردهاند که سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه حمایت کامل خود را نسبت به تلاشهای هماهنگکننده برجام جهت احیای برجام ابراز میکنند و از ایران خواستهاند تا از این فرصت تا زمانی که از دست نرفته، برای نهاییسازی توافق استفاده کند.
در بخش دیگری ا بیانیه با ابراز تاسف از بیتوجهی ایران گفته شده است که ایران از فرصت مذاکرات در دوحه استفاده نکرده و به جای آن خواستههای بیشتر و غیر واقعگرایانهای را مطرح کرده است.
در بیانیه، به جلسه شورای امنیت درخصوص تحولات کلیدی در برنامه موشکی ایران که مغایر با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است، اشاره شده و تاکید شده است که شورا از ایران میخواهد انجام هرگونه فعالیت مرتبط با موشکهای بالیستیک طراحیشده برای حمل تسلیحات هستهای، از جمله پرتاب موشک از طریق فناوری موشکهای بالستیکی خودداری کند.
همچنین حمایت کشورهای اروپایی از دبیرکل سازمان ملل برای بررسی و گزارشدهی در رابطه با یافتن هرگونه شواهدی از انتقال قطعات، مصالح، کالاها، فناوریها یا ارائه خدمات مغایر با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل مورد تاکید قرار گرفته است.
به گفتهی کارشناسان این بیانیه، هشداری جدی برای صدور قطعنامههای شورای امنیت علیه ایران محسوب میشود که به نظر نمیرسد تیم جدید هستهای ایران آن را چندان جدی گرفته باشد.
بیاطلاعی از سازوکارهای بینالمللی احتمالا موجب شده است که تیم جدید هستهای جمهوری اسلامی به مخاطرات ناشی از بازگشت مجدد قطعنامههای شورای امنیت علیه ایران توجه کافی نداشته باشد و در عین حال، صدور قطعنامههای شورای امنیت را مترادف و معادل با واکنش جهانی بین ایران و جهان نمی دانند.
در حال و حاضر و به دلیل اقدام تیم قبلی در مذاکرات منتهی به برجام، تهدیدها و قطعنامههای ضد ایران از ایران برداشته شده و یک پروندهی سخت با دامنهی جهانی و تحریمهای جهانی به پروندهای ذیل تحریمهای امریکا تبدیل شده است.
تیم جدید مذاکرهکننده بدون توجه به این شرایط، به نظر نمیرسد که چندان خطرات ناشی از بازگشت مجدد پروندهی ایران به شورای امنیت را جدی گرفته باشد و از خطر اجماع جهانی علیه پرونده هستهای جمهوری اسلامی ایران نگران باشد و آن را چندان مهم بداند.
تیم هستهای قبلی جمهوری اسلامی ایران با خارج کردن پروندهی ایران از شورای امنیت، درگیری بر سر پروندههای هستهای ایران را از موضوعی بین ایران و جهان که ذیل شورای امنیت طرح شده بود به یک پرونده بین ایران و امریکا تبدیل کرد و در عین حال تحریمهای جهانی علیه ایران را به تحریمهای امریکا علیه ایران تبدیل کرد.
این موضوعی است که تیم جدید هستهای جمهوری اسلامی ایران و همچنین مخالفان برجام از مخاطرات آن آگاه نیستند و حتی به این موضوع توجه ندارند که با انجام مذاکرات چه کار بزرگی در خصوص ایران و رابطهی ایران با جهان صورت گرفت.
ضمن اینکه این امیدواری هم در تیم هستهای فعلی جمهوری اسلامی ایران وجود دارد که کشورهای چین و روسیه، با وتوی قطعنامههای علیه ایران مانع از صدور قطعنامه شورای امنیت علیه ایران شوند. در حالیکه با به حرکت انداختن مکانیزم ماشه عملا کاری از وتوی روسیه وچین بر نمی اید هر چند جدا از این چین و روسیه بارها نشان دادهاند که در اجماع جهانی علیه ایران، هرگز طرف ایران نیستند و تا کنون با وتوی قطعنامههای ضد ایرانی مانع از صدور این قطعنامهها علیه ایران نشدهاند. با این وصف امیدواریهای ایران به چین و روسیه همچنان تمام نمیشود.
