گام بلند ایران در کاهش تعهدات برجامی

در حالی که منطقه به علت کشتن سردار سلیمانی فرمانده سپاه قدس در بغداد و همچنین تاکید جمهوری اسلامی بر گرفتن انتقام سخت از امریکا در واکنش به این کشتن ، در التهاب شدیدی به سر می‌برد، دولت روحانی روز یک‌شنبه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد جمهوری اسلامی در اخرین مرحله کاهش تعهدات برجامی و گام پنجم کاهش تعهدات، اخرین مورد از محدودیت‌های هسته‌ای خود را کنار خواهد گذاشت. در این بیانیه با بیان این موضوع که آخرین مرحله کاهش تعهدات برجامی نادیده گرفتن محدودیت در تعداد سانتریفوژها توسط جمهوری اسلامی است، اعلام کرد جمهوری اسلامی دیگر هیچ محدودیتی برای فعالیت‌های هسته‌ای خود نخواهد داشت و در برنامه‌ی هسته‌ای طبق نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت.
در این بیانیه همچنین تاکید شده است چنانچه کشورهای امضاکننده‌ی برجام اقدام به بازگشت به برجام کنند، جمهوری اسامی نیز فعالیت‌های هسته‌ای خود را به چارچوب پیشین و در قالب تعهدات برجامی باز خواهد گرداند. در این بیانیه هم‌چنین تاکید شده است در صورت منتفع شدن جمهوری اسلامی از منافع برجام، ایران آماده است تا به تعهدات برجامی بازگردد.دولت در این بیانیه تاکید کرده است که سازمان انرژی اتمی موظف است در این چارچوب اقدامات و تمهیدات لازم را با هماهنگی رئیس جمهور اتخاذ نماید.
در همین حال، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه نیز با بیان اینکه جمهوری اسلامی از این به بعد هیچ محدودیتی را در زمینه تعداد سانتیرفوژها رعایت نخواهد کرد، اعلام کرد که این گام جمهوری اسلامی در چارچوب برجام است. وی نیز تاکید کرد همه گام‌ها در صورت اجرای موثر تعهدات متقابل، قابل بازگشت است. به گفته ظریف همکاری کامل ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنان ادامه خواهد داشت. گرچه جمهوری اسلامی این اقدامات را در چارچوب برجام انجام داده است،‌ اما با این اقدام عملا جمهوری اسلامی آماده‌ی خروج از برجام می‌شود و بازگشت به شرایط قبل از برجام می‌شود. شرایطی که می‌تواند به واکنش‌های غیرقابل پیش‌بینی دیگر طرف‌های برجام غیر از امریکا نیز منجر شود و زمینه اعمال اقداامت خشن و نظامی علیه ایران را فراهم سازد. در هر صورت به گفته تحلیل‌گران، این اقدام دولت، شرایط را برای ایران بسیار غیرقابل پیش‌بینی و شکننده کرده است و می‌تواند به پیامدهایی غیر از آنچه که جمهوری اسلامی پیش‌بینی می‌کند بینجامد. جمهوری اسلامی هچنان امیدوار است با این اقدامات بتواند از اهرم فشار اقدامات هسته‌ای خود برای بازگرداندن امریکا به میز مذاکرات و نیز برداشتن تحریم‌ها استفاده کند اما واقعیت این است که جمهوری اسلامی در عمل قدرت چانه‌زنی خود را از دست داده است و حتی اگر از نظر روانی و سیاسی و در سطح بین‌المللی و دیپلمایک این شرایط به نفع جمهوری اسلامی بوده باشد و در ارتقای قدرت مجازی جمهوری اسلامی تاثیر داشته باشد، اما شرایط عینی در منطقه به نفع جمهوری اسلامی نیست و می‌تواند شرایط را برای ایران کاملا ناامن و غیرقابل پیش‌بینی و آسیب‌پذیر سازد.
مهم‌ترین تاثیر این تصمیمات بر زندگی مردم در حوزه‌ی اقتصادی خواهد بود که می‌تواند بار دیگر به اوج‌گیری قیمت دلار و طلا و همزمان کاهش ارزش بورس و رکود بیشتر اقتصادی بینجامد. ضمن اینکه کشته شدن سردار سلیمانی و نگرانی از اقدام مقابله به مثل جمهوری اسلامی برای انتقام گرفتن از امریکا، بار دیگر با افزایش احتمال درگیری نظامی شدید بین دو کشور ایران و امریکا، بها فزایش چشمگیر قیمت طلا و سقوط بازار بورس انجامیده است و کاهش تعهدات برجامی می‌تواند تاثیر فزاینده‌ی خود را بر این شرایط افزایش دهد.