دولت روحانی و مهیا سازی حقوقی انجام رفراندوم

در حالی که در سال‌های اخیر حسن روحانی رئیس جمهور به بهانه‌های مختلف و به دفعات خواستار مراجعه به افکار عمومی برای حل مسايل مبتلابه نظام شده است، لعیا جنیدی معاون حقوقی رئیس جمهور روز یکشنبه اعلام کرد معاون حقوقی در این رابطه مطالعات دقیقی انجام داده است و نتیجه این مطالعات روی میز ریاست جمهوری قرار دارد.
بنا به گفته معاون رئیس جمهور، بر اساس نتایج بررسی‌های قانونی، مواردی که در قانون نیازمند اصلاح هستند به رئیس جمهور پیشنهاد شده‌اند. وی همچنین اظهار داشته است اگر رئیس جمهور نیازی به ضرورت تغییر در قانون احساس نکند، برای موضوعات فوری یا مهمی که رئیس جمهور مدنظر دارد می‌توان با تکیه بر اصول قانون اساسی و قانون عادی موجود اقدام کرد. وی همچنین گفته است برگزاری رفراندوم و مراجعه به افکار عمومی یکی از راهکارهای مورد توجه دولت و برنامه‌های دولت برای پیشبرد اهداف مدنظر دولت است. موضوع برگزاری رفراندوم در خصوص مذاکره یا عدم مذاکره با امریکا از جمله موضوعاتی که رئیس جمهور تلویحا تلاش دارد تا با مراجعه با افکار عمومی و با استفاده از رفراندوم آن را به رای بگذارد و درباره آن تصمیم‌گیری کند. در عین حال برخی از تحلیل‌گران نیز اعتقاد دارند آیت‌الله خامنه‌ای نیز ممکن است که بی‌میل نباشد تا در صورت تشدید فشار اقتصادی از طرف امریکا و در صورتی که امکان مدیریت امور داخلی با شرایط فعلی امکان‌پذیر نباشد، با واگذاری امکان همه‌پرسی در خصوص ارتباط با امریکا به مردم، با سلب مسئولیت از خود ، با رفراندوم در این خصوص اعلام کند وی همچنان با برقراری رابطه با امریکا مخالف است، اما به این دلیل که به زعم او جمهوری اسلامی حکومتی مردمی است، وی نیز با استناد به رای مردم با آن به صورت مشروط موافق است. بسیاری از مخالفان جمهوری اسلامی و بسیاری از منتقدان تندروی جمهوری اسلامی نیز تاکید دارند با گذشت ۴۰ سال از جمهوری اسلامی، برای تصمیم‌گیری درباره چگونگی ادامه‌ی نحوه اداره جامعه، باید به آرای عمومی مراجعه کرد و درباره ادامه یا عدم تداوم نظام ولایت فقیه در جامعه رفراندوم برگزار کرد و نظر مردم را در خصوص نحوه داره جامعه و نوع حکومت جویا شد.
بنا بر قانون در صورت پیشنهاد لایحه برگزاری رفراندوم توسط دولت، این لایجه باید به تصویب دوسوم نمایندگان مجلس برسد و تنها در صورت تصویب برگزاری رفراندوم توسط دوسوم نمایندگان مجلس و تایید رهبر ، دولت می‌تواند اقدام به برگزاری رفراندوم کرد. با توجه به ترکیب مجلس و وزن عمومی اصول‌گرایان در مجلس، به نظر نمی‌رسد حتی در صورت پیشنهاد دولت برای برگزاری رفراندوم، این موضوع بتواند در مجلس رای بیاورد. برخی تحلیل‌گران با تاکید بر این موضوع که رئیس جمهور به خوبی از موضوع رای نیاوردن ضرورت برگزاری رفراندوم در مجلس آگاه است، اعتقاد دارند رئیس جمهور این اقدام را عمدتا برای بهبود چهره اجتماعی خود که با اقدامات ضعیف وی در یکی دوسال اخیر و همچنین عمل نکردن او به وعده‌های انتخاباتی‌اش به شدت مخدوش شده،‌ انجام می‌دهد و هدف او بیشتر حفظ چهره سیاسی خود در جامعه است تا برگزاری واقعی رفراندوم با هدف مراجعه به افکار عمومی. بنا بر اصل ۵۹ قانون اساسی که رئیس جمهور تا کنون چندین بار بر آن تاکید کرده است، در مسائل بسیار مهم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی قوه مقننه می‌تواند از راه همه‌پرسی و مراجعه مستقیم به آرای مردم اعمال شود. بنا بر این اصل، درخواست مراجعه به آرای عمومی باید به تصویب دو سوم مجموع نمایندگان مجلس برسد.برگزاری رفراندوم تا کنون با مخالفت بسیاری از مقام‌های جمهوری اسلامی و به خصوص شورای نگهبان مواجه شده و گفته‌اند در شرایط فعلی نیازی به برگزاری رفراندوم نیست.