توقیف‌های زنجیره‌ای در خلیج فارس؛ قاچاق سوخت یا بازی در زمین تنش؟

سپاه پاسداران جمهوری اسلامی از توقیف یک نفتکش در خلیج فارس خبر داده و مدعی شده است این کشتی حامل چهار میلیون لیتر سوخت قاچاق بوده است. به گفته مقام‌های سپاه، این نفتکش با ۱۶ خدمه غیرایرانی، هنگام توقیف قصد خروج از آب‌های سرزمینی ایران را داشته است.

عباس غلامشاهی، فرمانده منطقه یکم نیروی دریایی سپاه پاسداران، اعلام کرد یگان‌های تحت امر او در جریان رصد تردد شناورها در خلیج فارس به فعالیت مشکوک یک کشتی بزرگ حامل سوخت پی بردند. به گفته او، بررسی‌های اطلاعاتی نشان داده این کشتی محموله‌ای بالغ بر چهار میلیون لیتر سوخت را از شناورهای کوچک‌تر دریافت کرده و قصد داشته آن را به کشتی‌های بزرگ‌تر در خارج از محدوده خلیج فارس منتقل کند.

غلامشاهی افزود خدمه این کشتی ۱۶ نفر و همگی غیرایرانی بوده‌اند و در زمان توقیف، در حال آماده‌سازی شناور برای خروج از آب‌های سرزمینی ایران بوده‌اند. او این اقدام را «قاچاق سازمان‌یافته سوخت» توصیف کرد و گفت پرونده کشتی و خدمه آن برای رسیدگی به مراجع قضایی ارجاع شده و تحقیقات تکمیلی برای شناسایی شبکه‌های مرتبط با این فعالیت ادامه دارد. به گفته فرمانده نیروی دریایی سپاه، محموله توقیف‌شده طبق ضوابط قانونی ضبط و تعیین تکلیف خواهد شد.

این دومین بار در ماه جاری است که مقام‌های جمهوری اسلامی از توقیف یک نفتکش با ادعای حمل سوخت قاچاق خبر می‌دهند. رسانه‌های ایران پیش‌تر در دوازدهم دسامبر گزارش داده بودند یک نفتکش خارجی حامل شش میلیون لیتر گازوئیل قاچاق در سواحل دریای عمان توقیف شده است. در آن پرونده نیز مقام‌های قضایی از بازداشت خدمه خارجی خبر داده بودند.

اعلام این توقیف‌ها در شرایطی صورت می‌گیرد که هم‌زمان، تنش‌ها در حوزه کشتیرانی منطقه افزایش یافته است. شرکت امنیت دریایی امبری پیش‌تر هشدار داده بود که پس از توقیف نفتکش‌های مرتبط با ایران و ونزوئلا از سوی آمریکا، احتمال اقدام تلافی‌جویانه از سوی جمهوری اسلامی وجود دارد. این شرکت ارزیابی کرده بود که کشتی‌های وابسته به ایالات متحده، به‌ویژه نفتکش‌ها در خلیج فارس و دریای عمان، ممکن است با سطح بالاتری از خطر مواجه شوند.

ایالات متحده از اوایل ماه جاری دو نفتکش حامل نفت ونزوئلا را توقیف کرده و نیروهای گارد ساحلی این کشور در تعقیب نفتکش سومی نیز هستند. مقام‌های آمریکایی مدعی‌اند درآمد حاصل از فروش نفت این کشتی‌ها برای تأمین مالی فعالیت‌های غیرقانونی دولت نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهوری ونزوئلا، استفاده می‌شود. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، نیز اعلام کرده است ایالات متحده نفت نفتکش‌های توقیف‌شده را نگه خواهد داشت.

در چنین فضایی، خلیج فارس و تنگه هرمز همچنان یکی از حساس‌ترین گذرگاه‌های انرژی جهان باقی مانده‌اند؛ منطقه‌ای که هرگونه توقیف یا درگیری دریایی در آن می‌تواند پیامدهایی فراتر از سطح منطقه‌ای داشته باشد و بر بازار جهانی انرژی و امنیت کشتیرانی بین‌المللی اثر بگذارد.