نریشن خبری – تحریم‌های گسترده آمریکا علیه شبکه‌های نفتی، مالی و لجستیکی جمهوری اسلامی
ایالات متحده یک بسته گسترده و کم‌سابقه از تحریم‌ها را علیه شبکه‌های مالی، کشتیرانی و هوایی مرتبط با جمهوری اسلامی اعلام کرد؛ بسته‌ای که ده‌ها فرد، نهاد، کشتی و هواپیما را در سراسر جهان هدف قرار می‌دهد و به گفته مقام‌های واشینگتن، با هدف «قطع منابع مالی حکومت ایران برای اقدامات بی‌ثبات‌کننده و حمایت از گروه‌های تروریستی» طراحی شده است.
این تحریم‌ها روز پنج‌شنبه و جمعه، در هماهنگی میان وزارت خارجه و وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام شد و طی آن، بیش از ۵۰ نهاد، فرد، شناور و هواپیما که در فروش نفت جمهوری اسلامی، انتقال محموله‌های غیرقانونی و تأمین تسلیحات برای گروه‌های نیابتی تهران فعال بوده‌اند، در فهرست تحریم‌ها قرار گرفتند.
تامی پیگت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، اعلام کرد که این تحریم‌ها بخشی از چارچوب یادداشت ریاست‌جمهوری درباره فشار حداکثری بر حکومت ایران است؛ چارچوبی که می‌کوشد دسترسی جمهوری اسلامی را به درآمدهای نفتی و شبکه‌های مالی پنهان محدود کند. وزارت خارجه تأکید دارد که این درآمدها مستقیماً برای تقویت گروه‌های نیابتی در منطقه و تجهیز سامانه‌های تسلیحاتی استفاده می‌شود ـ سامانه‌هایی که، به گفته واشینگتن، تهدید مستقیم برای نیروهای آمریکا و متحدانش هستند.
در فهرست تحریم‌شده‌ها، نام شرکت هواپیمایی بین‌المللی یزد و شرکت‌های وابسته آن دیده می‌شود. آمریکا می‌گوید این شرکت در انتقال سلاح و تجهیزات به گروه‌های مورد حمایت جمهوری اسلامی نقش دارد. همچنین هواپیماهای مرتبط با شرکت ماهان ایر نیز در فهرست جدید قرار گرفته‌اند؛ شرکتی که به دلیل همکاری نزدیک با نیروی قدس سپاه پاسداران و مشارکت در انتقال تجهیزات برای رژیم سوریه، سال‌هاست زیر تحریم‌های آمریکا قرار دارد.
هم‌زمان، ۱۷ نهاد، فرد و کشتی در هند، پاناما، سیشل و چند کشور دیگر که نقش محوری در تسهیل انتقال نفت و فرآورده‌های نفتی جمهوری اسلامی داشته‌اند، هدف تحریم‌های وزارت خارجه قرار گرفتند. وزارت خزانه‌داری نیز در اقدامی جداگانه ۴۱ فرد، شرکت، کشتی و هواپیما را تحریم کرد تا «جریان مالی فعالیت‌های مخرب جمهوری اسلامی» بیش از پیش مختل شود.
دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا، اوفک، اعلام کرد که یک شبکه گسترده از شرکت‌های پوششی و واسطه‌های حمل‌ونقل که با فروش نفت خام، هزینه‌های نیروهای نظامی جمهوری اسلامی و برنامه‌های مرتبط با آن را تأمین می‌کنند، در این بسته هدف گرفته شده‌اند. به گفته اوفک، پس از «شکست جمهوری اسلامی در جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل»، ارتش ایران بیش از گذشته برای جبران خسارت‌ها و بازسازی توان نظامی خود به درآمد نفت خام وابسته شده است.
در همین راستا، آمریکا شش کشتی دیگر از ناوگان موسوم به «ناوگان سایه» را تحریم کرده است؛ نفتکش‌هایی که با تاکتیک‌هایی مانند خاموش کردن سیستم‌های ردیابی و انتقال کشتی‌به‌کشتی، محموله‌های نفت ایران را پنهان کرده و به بازارهای آسیا، آفریقا و مدیترانه منتقل می‌کنند. دولت ترامپ در دوره جدید خود تاکنون بیش از ۱۷۰ کشتی را که در انتقال نفت ایران نقش داشته‌اند، تحریم کرده است؛ اقدامی که هزینه صادرات نفت ایران را افزایش داده و سود خالص تهران از هر بشکه نفت فروخته‌شده را کاهش می‌دهد.
تحریم‌ها همچنین بخش دیگری از شبکه جهانی فروش محصولات نفتی زیرمجموعه جمهوری اسلامی را هدف قرار داده است. وزارت خارجه اعلام کرد که سه شرکت در هند و امارات که در انتقال قیر و سایر محصولات نفتی ایران فعال بوده‌اند، نیز تحریم شده‌اند؛ کالاهایی که سهم مهمی در تأمین درآمدهای خارجی حکومت ایران دارند.
در سطحی گسترده‌تر، آمریکا پنج شرکت مدیریت ناوگان کشتی در سنگاپور، امارات، ویتنام، جزایر مارشال و سیشل را نیز تحریم کرده است. این شرکت‌ها مدیریت نفتکش‌هایی را بر عهده دارند که میلیون‌ها بشکه نفت ایران را با روش‌های پنهان‌کارانه جابه‌جا کرده‌اند. وزارت خارجه می‌گوید این شبکه نه‌فقط تحریم‌ها را دور می‌زند، بلکه با فعالیت در مسیرهای پرتردد، «امنیت کشتیرانی و آزادی ناوبری» را نیز تهدید می‌کند.
هم‌زمان، وزارت خزانه‌داری آمریکا فهرستی از افراد تحریم‌شده را منتشر کرده است؛ افرادی که تابعیت‌هایی از ایران، سنگاپور، مالزی، هند و بلغارستان دارند و به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با سپاه پاسداران، شرکت‌های نفتی تحت تحریم و شبکه‌های مالی جمهوری اسلامی همکاری داشته‌اند. در میان این افراد نام احمد قائدی، حمیدرضا حیدری، رضا حیدری، سید مجتبی حسینی، محمدرضا معارف جهرمی، محمدمهدی مغفوری، محمد مولودی، رضا نمک‌شناس، کاوه رستمی ذهابی و چندین فرد دیگر دیده می‌شود.
تحریم‌ها همچنین شرکت «سپهر انرژی جهان‌نما پارس» را هدف قرار داده است؛ بازوی فروش نفت ستاد کل نیروهای مسلح، که به گفته آمریکا با استفاده از مجموعه‌ای از شرکت‌های پوششی و کشتی‌های ناوگان سایه، سالانه میلیاردها دلار نفت ایران را می‌فروشد و بخش مهمی از بودجه نظامی جمهوری اسلامی را تأمین می‌کند.
در تمامی موارد، تحریم‌ها بر اساس فرمان اجرایی ۱۳۸۴۶ اعمال شده‌اند. مطابق مقررات، تمام دارایی‌های اشخاص و نهادهای تحریم‌شده در آمریکا یا تحت کنترل اشخاص آمریکایی مسدود شده و هرگونه معامله با آنها بدون مجوز ممنوع است.
اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، تأکید کرد که «قطع دسترسی جمهوری اسلامی به منابع مالی، برای مهار جاه‌طلبی‌های هسته‌ای و متوقف کردن حمایت تهران از گروه‌های نیابتی ضروری است.» دولت آمریکا تصریح کرده که هدف تحریم‌ها «تغییر رفتار» است و در صورت تغییر شرایط، امکان بررسی حذف نام افراد و نهادها از فهرست وجود دارد.
در مجموع، این بسته جدید تحریم‌ها بازتابی از راهبرد بازگشت دولت آمریکا به فشار حداکثری است؛ فشارهایی که اکنون نه‌تنها درآمدهای نفتی جمهوری اسلامی را هدف گرفته، بلکه شبکه جهانی انتقال نفت، نفتکش‌های پنهان، شرکت‌های واسطه، هواپیماهای فعال در انتقال سلاح و حتی مدیران و دلالان مرتبط با این ساختار را نیز زیر ضرب قرار داده است.
