به دنبال تحولات پرتنش اخیر در پرونده هستهای جمهوری اسلامی، رضا نجفی، نماینده دائم جمهوری اسلامی در سازمانهای بینالمللی در وین، از آغاز دور تازه مذاکرات با آژانس بینالمللی انرژی اتمی خبر داد. او این مذاکرات را تعیینکننده «شکل جدید همکاری ایران و آژانس» دانست و گفت که گفتوگوها در سطح کارشناسی ادامه خواهد یافت.
نجفی تأکید کرده است که این نشستها در چارچوب قانون مصوب مجلس جمهوری اسلامی انجام میشود، قانونی که عملاً سطح همکاری با آژانس را محدود کرده و بارها با انتقادهای بینالمللی روبهرو شده است. مقامات جمهوری اسلامی همچنین همکاریهای خود را منوط به تصمیم شورای عالی امنیت ملی کردهاند، امری که بار دیگر نشانهای از بیاعتمادی حاکمیت به شفافیت و پاسخگویی در قبال فعالیتهای هستهای خود است.
این مذاکرات در شرایطی برگزار میشود که شورای حکام آژانس در آخرین نشست فصلی، جمهوری اسلامی را به دلیل نقض تعهدات برجامی، عدم همکاری، و پاسخ ندادن به پرسشهای کلیدی درباره فعالیتهای مشکوک هستهای محکوم کرده بود.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، نیز روز چهارشنبه هشدار داد که مذاکرات با تهران نباید ماهها به طول بینجامد. او تأکید کرد که نحوه ازسرگیری بازرسیها از تأسیساتی که هدف حملات آمریکا و اسرائیل قرار گرفتهاند باید هرچه سریعتر مشخص شود. این سخنان گروسی نشاندهنده تردید عمیق آژانس نسبت به اراده واقعی جمهوری اسلامی برای همکاری است.
در آستانه نشست شورای حکام، آژانس دو گزارش تازه منتشر کرد که تصویر روشنی از وضعیت نگرانکننده برنامه هستهای ایران به دست میدهد. بر اساس این گزارشها، ذخایر اورانیوم با غنای ۶۰ درصد در ایران، درست پیش از حملات اسرائیل، افزایش یافته بود؛ سطحی که تنها یک گام با مواد لازم برای ساخت سلاح هستهای فاصله دارد. این مسئله نگرانیهای جامعه جهانی را بیش از پیش تقویت کرده است.
در کنار این تحولات، عباس عراقچی وزیر خارجه جمهوری اسلامی نیز در دیداری با کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، بر ادامه رایزنیها در هفتههای آینده تأکید کرده است. اما واقعیت آن است که اینگونه دیدارها و وعدههای تکراری، در حالی مطرح میشود که جمهوری اسلامی همزمان با شعار «پایبندی به دیپلماسی»، همچنان به گسترش فعالیتهای حساس هستهای خود ادامه میدهد.
به این ترتیب، مذاکرات تازه در وین نه نشانهای از شفافیت و همکاری، بلکه بخشی از همان چرخه قدیمی وعدهها و تعللهای جمهوری اسلامی است؛ چرخهای که بیش از یک دهه است جامعه جهانی را با نگرانی از دستیابی تهران به سلاح هستهای روبهرو کرده است.