آسوشیتدپرس جزییات یک گزارش محرمانه ن آژانس بین المللی انرژی اتمی را که میان کشورهای عضو این آژانس توزیع شده و منتشر کرده است، در این گزارش جزییات خطرناکی فاش شده که نشان می‌دهد مذاکرات کنونی برای دسترسی بازرسان به سایت‌های هسته‌ای ایران چقدر از نظر کشورهای غربی اهمیت دارد. بخشی از این گزارش آمده که ایران پیش از حمله نظامی اسرائیل، ذخایر اورانیوم غنی‌شده نزدیک به سطح تسلیحاتی خود را افزایش داده است.
به نوشته آسوشیتدپرس، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی محرمانه اعلام کرده است که جمهوری اسلامی ایران درست پیش از حمله نظامی اسرائیل در ۱۳ ژوئن، ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را در سطوح نزدیک به درجه تسلیحاتی افزایش داده است. این گزارش که به کشورهای عضو ارائه شده و نسخه‌ای از آن به دست آسوشیتدپرس رسیده، نشان می‌دهد تهران میزان اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد را به بیش از ۴۴۰ کیلوگرم رسانده است. این رقم نسبت به گزارش قبلی آژانس در ماه مه، افزایشی بیش از ۳۲ کیلوگرم را نشان می‌دهد.
این سطح از غنی‌سازی تنها یک گام فنی کوتاه با غنای ۹۰ درصد، یعنی سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، فاصله دارد. بنا بر برآوردهای آژانس، تنها ۴۲ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد در صورت رساندن به ۹۰ درصد می‌تواند برای ساخت یک بمب اتم کافی باشد.
به گزارش آسوشیتدپرس، در این سند تأکید شده که داده‌های موجود بر اساس اطلاعات ارائه‌شده از سوی ایران و بازرسی‌های انجام‌شده میان ۱۷ مه تا ۱۲ ژوئن به‌دست آمده است. روز بعد از این تاریخ، حملات هوایی اسرائیل علیه تأسیسات هسته‌ای و نظامی ایران آغاز شد. اسرائیل بارها اعلام کرده است که اجازه نخواهد داد جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند و مدعی است تهران به این هدف بسیار نزدیک شده است.
در ادامه همان گزارش آمده است که ایران و آژانس هنوز به توافقی برای ازسرگیری بازرسی‌ها در سایت‌هایی که هدف حملات اسرائیل و آمریکا قرار گرفتند، دست پیدا نکرده‌اند. در ۲۲ ژوئن، ایالات متحده نیز بمب‌های سنگرشکن را علیه تأسیسات هسته‌ای ایران به کار گرفت. اما در دوم ژوئیه، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور جمهوری اسلامی، قانونی را امضا کرد که بر اساس آن تمام همکاری‌های ایران با آژانس متوقف می‌شود.
از زمان آغاز جنگ، تنها یک سایت هسته‌ای یعنی نیروگاه بوشهر تحت بازرسی قرار گرفته است. کارشناسان آژانس در روزهای ۲۷ و ۲۸ اوت شاهد تعویض سوخت در این نیروگاه بودند؛ نیروگاهی که با کمک فنی روسیه فعالیت می‌کند.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، در این گزارش بار دیگر تأکید کرده است که «چارچوب‌های فنی برای بازگشت کامل بازرسی‌ها باید بدون تأخیر نهایی شود.» او اقدام تهران برای قطع همکاری با آژانس را «بسیار تأسف‌برانگیز» خوانده است.
بر اساس گزارش آسوشیتدپرس، تا ۱۳ ژوئن، مجموع ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران به نزدیک ده هزار کیلوگرم رسیده است، رقمی که نسبت به گزارش ماه مه بیش از ۶۲۰ کیلوگرم افزایش را نشان می‌دهد. اما آژانس تأکید کرده است که پس از این تاریخ، به دلیل قطع همکاری ایران، هیچ‌گونه فعالیت میدانی برای راستی‌آزمایی تغییرات ذخایر انجام نشده و این موضوع «به‌شدت نگران‌کننده» است.
ایران طبق معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) موظف به همکاری با آژانس است. با این حال، در گزارش ذکر شده است که تهران تنها حاضر شده پیش‌نویس ترتیبات جدیدی را ارائه کند که بر اساس آن آژانس باید برای هر بازرسی از تأسیسات سالم، به‌صورت موردی درخواست دهد، و درباره سایت‌های آسیب‌دیده نیز ایران وعده داده تنها یک ماه پس از نهایی شدن این ترتیبات گزارشی ارائه کند. گروسی به روشنی اعلام کرده است که هرگونه همکاری باید در چارچوب توافق‌های پادمانی ایران با آژانس باشد.
به نوشته آسوشیتدپرس، گفت‌وگوهای ایران و آژانس قرار است در روزهای آینده در وین ادامه یابد. این تحولات در حالی رخ می‌دهد که سه کشور اروپایی، فرانسه، آلمان و بریتانیا، از ۲۸ اوت روند بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران را آغاز کرده‌اند. این مکانیزم موسوم به «اسنپ‌بک»، در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ طراحی شده بود و بدون امکان وتو می‌تواند ظرف یک ماه تحریم‌ها را بازگرداند.
اروپایی‌ها گفته‌اند تنها در صورتی این مهلت را تمدید خواهند کرد که ایران مذاکرات مستقیم با آمریکا را از سر بگیرد، دسترسی بازرسان سازمان ملل به تأسیسات هسته‌ای خود را فراهم کند و درباره بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای بالا که آژانس می‌گوید در اختیار دارد شفاف‌سازی کند. اما تا این لحظه هیچ‌یک از این شروط از سوی جمهوری اسلامی محقق نشده است.
این گزارش محرمانه آژانس که به نوشته آسوشیتدپرس به دست کشورها رسیده، بار دیگر زنگ خطر درباره فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی را به صدا درآورده است؛ فعالیت‌هایی که به گفته بسیاری از ناظران، ایران را بیش از هر زمان دیگری به آستانه توانایی تولید سلاح هسته‌ای نزدیک کرده است.
