اولویت امنیت ملی بریتانیا مقابله با تهدید چند لایه ایران است

دولت بریتانیا در پاسخ رسمی به گزارش کمیتهٔ اطلاعات و امنیت پارلمان این کشور درباره ایران، تهدیدهای “مداوم و چندلایه” جمهوری اسلامی را یکی از اولویت‌های اصلی امنیت ملی توصیف و بر ضرورت یک برنامهٔ بلندمدت برای مقابله با آن تأکید کرد. در این ارزیابی، “ضدیت ایدئولوژیک با اسرائیل” بخشی پایدار از هویت ساختاری نظام خوانده شده است.

بر اساس پاسخ دولت بریتانیا، لندن تهدیدهای جمهوری اسلامی را در سه محور می‌بیند: حفظ بقای نظام جمهوری اسلامی، گسترش نفوذ منطقه‌ای و مقابله با نفوذ غرب. گزارش تأکید می‌کند تهران با تکیه بر ظرفیت‌های نامتقارن و شبکه‌ای از گروه‌های نیابتی در خاورمیانه، همزمان در پی استمرار حیات سیاسی و افزایش عمق راهبردی خود است. ضدیت ایدئولوژیک با اسرائیل، از آغاز انقلاب تا امروز به‌عنوان مؤلفه‌ای ریشه‌ای و پایدار در ساختار نظام توصیف شده و از نگاه لندن، همین مؤلفه تهدیدی مستمر برای ثبات منطقه به‌شمار می‌آید.

دولت بریتانیا با ارجاع به یافته‌های کمیتهٔ پارلمانی می‌گوید در قلب این تهدید، رهبر جمهوری اسلامی قرار دارد که اختیار نهایی در سیاست داخلی و خارجی را در دست دارد. در عین حال، وزارت اطلاعات و سپاه پاسداران با وجود چارچوب کلی مأموریتی از سطحی از خودمختاری برخوردارند که گاه به ناهماهنگی، رفتارهای پیش‌بینی‌ناپذیر و افزایش ریسک تشدید غیرقابل‌مدیریت در روابط خارجی می‌انجامد.

در ارزیابی دولت بریتانیا، اقدامات تهران می‌تواند از مسیرهای مستقیم و نیابتی منافع لندن را هدف قرار دهد: حملات موشکی و پهپادی، عملیات سایبری، تهدید تجارت و خطوط کشتیرانی و نیز مخاطرات کنسولی، از جمله بازداشت خودسرانهٔ اتباع بریتانیایی و دوتابعیتی‌ها در ایران. لندن اعلام کرده مقابله با این طیف مخاطرات، در کنار ابتکارات دیپلماتیک و امنیتی، نیازمند برنامه‌ای پایدار و میان‌دستگاهی است.

در بخش سیاست خارجی، پاسخ رسمی دولت به تقویت مناسبات ایران و روسیه اشاره می‌کند با منافع سیاسی-نظامی مشترک و همکاری‌های اطلاعاتی در جریان. روابط با چین نیز بر پایهٔ منافع اقتصادی و سیاسی ارزیابی شده است. این هم‌پیوندی‌ها، در کنار دشمنی ایدئولوژیک با اسرائیل و رقابت‌های منطقه‌ای، از منظر لندن “تصویری پیچیده و چندسطحی” از تهدید ایران ارائه می‌دهد.

گردآوری شواهد کمیتهٔ اطلاعات و امنیت پارلمان بریتانیا از اوت ۲۰۲۱ تا اوت ۲۰۲۳ انجام شده و دولت بریتانیا می‌گوید اکنون با تمرکز بر خنثی‌سازی تهدیدهای شناسایی‌شده، اقداماتی گسترده در حوزهٔ سیاست‌گذاری، امنیت داخلی و همکاری‌های بین‌المللی را پیش می‌برد. در این چارچوب، مقابلهٔ بلندمدت با تهدیدهای جمهوری اسلامی جزو اولویت‌های ثابت امنیت ملی تعریف شده است.