به نوشتهٔ روزنامهٔ واشینگتنپست، جمهوری اسلامی ایران همچنان رفتاری مشابه یک رژیم یاغی و قانونگریز دارد. در همین راستا، هفته گذشته دولت استرالیا سفیر تهران را اخراج کرد؛ اقدامی که بهگفتهٔ مقامهای امنیتی بر پایهٔ اطلاعاتی صورت گرفت که نشان میداد حکومت ایران طراح اصلی حمله به یک کنیسه در ملبورن و همچنین یک شرکت مواد غذایی یهودی در سیدنی بوده است.
همزمان، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، سطح امنیتی خود را افزایش داده و دلیل آن را تهدیدی «از سوی ایران» عنوان کرده است. در یمن نیز، شبهنظامیان حوثی مورد حمایت تهران به دفاتر برنامهٔ جهانی غذا، سازمان جهانی بهداشت و یونیسف در صنعا یورش بردند.
دو ماه و نیم پس از حملات هوایی ایالات متحده علیه تأسیسات هستهای ایران، حملاتی که در پی آن دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، موفق شد آتشبس دوازدهروزه جنگ اسرائیل را برقرار کند، رهبران جمهوری اسلامی بار دیگر به همان بازیهای قدیمی خود بازگشتهاند: سرپیچی، تهدید و پنهانکاری برای پوشاندن واقعیتهای مربوط به بقایای برنامهٔ هستهای.
به نوشتهٔ واشینگتنپست، این رفتار تهران احتمال تکرار مداخلهٔ نظامی آمریکا را بار دیگر مطرح کرده است.
از زمان حملات ماه ژوئن به سایتهای فردو، نطنز و اصفهان، جمهوری اسلامی همکاری با بازرسان بینالمللی را بهطور عمده متوقف کرده است. همچنین هیچ توضیح روشنی دربارهٔ سرنوشت ذخایر اورانیوم غنیشده در سطح نزدیک به سلاح که پیش از حملات در اختیار داشت، ارائه نکرده است. چهارشنبه گذشته بازرسان توانستند از نیروگاه بوشهر بازدید کنند، اما هنوز اجازهٔ دسترسی به تأسیسات هدف قرارگرفته در عملیات «چکش نیمهشب» را ندارند.
به نوشتهٔ واشینگتنپست، خوشبینانهترین تفسیر آن است که حکومت ایران مانع ورود بازرسان میشود تا تأیید نشود که سه دهه سرمایهگذاری پرهزینه در برنامهٔ هستهای این کشور عملاً نابود شده است. اما تجربه نشان داده که امید، هیچگاه راهبردی کارآمد برای جلوگیری از اشاعهٔ سلاح هستهای نبوده است.
ابهامها همچنان باقی است: چه میزان از برنامهٔ هستهای ایران نابود شده و چه بخشهایی صرفاً آسیب دیدهاند؟ آیا توانمندیهای هستهای جمهوری اسلامی برای سالها به عقب رانده شده یا تنها چند ماه؟ این پرسشها به نوشتهٔ واشینگتنپست، به میدان منازعات سیاسی داخلی آمریکا نیز کشیده شد، آنجا که ترامپ مدعی شد برنامهٔ هستهای ایران «کاملاً نابود» شده است. اما برآورد سازمان اطلاعات دفاعی ایالات متحده نتیجهای دیگر نشان میداد و همین اختلاف نظر منجر به برکناری ژنرال جفری کروزه در ماه اوت شد؛ اقدامی که فضای نهادهای اطلاعاتی را بهشدت تحت فشار قرار داده است.
با این حال، شواهد کافی وجود دارد که نشان میدهد ایران پیش از حمله، بخشی از اورانیوم موجود در تأسیسات اصفهان را منتقل کرده بود. با این وجود، ترامپ در شبکههای اجتماعی نوشت: «هیچ چیز از آنجا خارج نشده است، جابهجاییاش بیش از حد سنگین، خطرناک و زمانبر است.» او ظاهراً به فردو اشاره داشت، اما در واقع، اصفهان محل ذخیرهسازی اورانیوم محسوب میشد.
تنها راه روشن شدن حقیقت، بازگشت کامل بازرسان و ارائهٔ شفاف اطلاعات از سوی ایران است.
واشینگتنپست مینویسد: در عین حال، برای جلوگیری از رویارویی بیشتر، ایران باید بار دیگر وارد گفتوگو با ایالات متحده شود تا هرگونه برنامهٔ هستهای آینده صرفاً به مقاصد غیرنظامی محدود گردد. آمریکا اعلام کرده که آمادهٔ مذاکره است، اما تهران شرط گذاشته که ترامپ متعهد شود هیچ حملهٔ دیگری صورت نگیرد؛ شرطی که به باور واشینگتنپست، بیش از اندازه اهرم فشار را از دست واشنگتن خارج خواهد کرد.
جمهوری اسلامی بیتردید همچنان در حال نقض تعهدات خود در چارچوب توافق هستهای سال ۲۰۱۵ است؛ توافقی که اگرچه ترامپ در دورهٔ نخست ریاستجمهوری خود از آن خارج شد، اما میان سایر طرفها همچنان معتبر باقی ماند. اکنون بریتانیا، فرانسه و آلمان روند بازگشت تحریمها را آغاز کردهاند و تنها ۳۰ روز به تهران فرصت دادهاند تا همکاری کامل با آژانس، گفتوگوی مستقیم با آمریکا و پاسخگویی دربارهٔ اورانیوم مفقود را بپذیرد. جمهوری اسلامی در واکنش تهدید کرده که اگر تحریمها دوباره اعمال شود، حتی از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای خارج خواهد شد.
با این حال، تحریمهای تازه تأثیر چندانی بر اقتصاد ازهمپاشیدهٔ ایران نخواهد داشت. ارزش پول ملی این کشور، ریال، اکنون بیش از یکمیلیون ریال در برابر هر دلار آمریکا است؛ در حالیکه در زمان توافق برجام این نرخ حدود ۳۲ هزار ریال بود. تجارت ایالات متحده و اروپا با ایران تقریباً به صفر رسیده و چین تنها خریدار عمدهٔ نفت ایران باقی مانده است. بعید است پکن به تحریمهای جدید پایبند بماند، همانگونه که روسیه نیز خرید موشکها و پهپادهای ایرانی را ادامه خواهد داد.
در آخر به نوشتهٔ واشینگتنپست،
در همین حال، دیوید آلبرایت، بازرس پیشین آژانس بینالمللی انرژی اتمی و مدیر موسسه علوم و امنیت بینالمللی روز سهشنبه از اقدامات ایران در تاسیسات غنیسازی اورانیوم نطنز با هدف «کاهش آسیبپذیری در برابر حملات هوایی آینده» خبر داد.
آقای آلبرایت با انتشار تصاویر ماهوارهای جدید از تاسیسات هستهای نطنز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «تصاویر ماهوارهای اخیر از تاسیسات غنیسازی نطنز نشان میدهد که ایران طی یک هفته گذشته تقریبا تمامی چیلرها را از دو ساختمان تهویه (HVAC) در تاسیسات غنیسازی سوخت نطنز خارج و پراکنده کرده است. بر اساس تصاویر تا تاریخ ۳۰ اوت ۲۰۲۵، ۱۹ دستگاه از مجموع ۲۴ چیلر در نقاط مختلف داخل محوطه حفاظتشده نطنز پراکنده شدهاند.»
آقای آلبرایت افزود: «این جابهجایی و پراکندگی ظاهرا تاکتیکی برای کاهش آسیبپذیری چیلرها در برابر حملات هوایی احتمالی آینده است، چرا که این تجهیزات ارزش بالایی دارند و در حال حاضر به دلیل نبود برق و از کار افتادن مجتمع سانتریفیوژ پس از بمباران، مورد استفاده نیستند.»
او همچنین گفت: «این تصاویر شاهدی عینی و مستند بر آن است که تاسیسات غنیسازی نطنز همچنان بهدلیل حملات در جریان جنگ ۱۲ روزه تعطیل مانده است.»
به گزارش واشنگتنپست، اگر جمهوری اسلامی از وقایع خردادماه درسی گرفته باشد، آن درس چیزی جز این نیست: ایالات متحده برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای از اقدام نظامی ابایی ندارد. دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در برابر فشار جریانهای انزواطلب در داخل کشور ایستادگی کرد و چنانچه لازم بداند، بار دیگر برای حفظ امنیت ملی ایالات متحده همین مسیر را دنبال خواهد کرد.