نیکلاس لرنر، رئیس سازمان اطلاعات خارجی فرانسه، روز سهشنبه ۱۷ تیرماه اعلام کرد که تنها بخشی از ذخایر اورانیوم غنیشده ایران در حملات هوایی آمریکا و اسرائیل نابود شده و مکان دقیق باقیمانده این ذخایر با غنای بالا همچنان نامشخص است.
لرنر در مصاحبهای تلویزیونی با شبکه LCI گفت که این حملات، برنامه هستهای ایران را «بسیار بسیار به تأخیر انداخته» و برآورد میشود این تأخیر چندین ماه به طول انجامد. او هشدار داد که احتمال دارد ایران بتواند برنامه هستهای خود را به صورت مخفیانه و با ظرفیت کمتر ادامه دهد.
رئیس سرویس اطلاعات خارجی فرانسه تأکید کرد که هیچ سرویس اطلاعاتی در جهان نمیتواند تنها ساعاتی پس از چنین حملاتی ارزیابی کامل و دقیقی از خسارات ارائه دهد. او افزود: «در این واقعیت که از حدود ۴۵۰ کیلوگرم اورانیوم غنیشده، شاید بخش کوچکی نابود شده باشد اما بخش اعظم آن همچنان در اختیار رژیم است، اجماع وجود دارد.»
لرنر گفت: «ما امروز نشانههایی از محل نگهداری این مواد داریم اما بدون بازگشت بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی، نمیتوانیم با قطعیت چیزی بگوییم. این موضوع بسیار مهم است، چرا که بدون همکاری آژانس، توانایی ردیابی این مواد را نخواهیم داشت.»
او با اشاره به آسیبدیدگی گسترده برنامه هستهای جمهوری اسلامی افزود: «ارزیابی ما این است که هر مرحله از این فرایند، از غنیسازی اورانیوم گرفته تا طراحی کلاهک هستهای و نصب آن روی موشک، بهطور بسیار جدی تحت تأثیر قرار گرفته و به شدت آسیب دیده است. این برنامه، آنطور که ما میشناسیم، بسیار بسیار به تأخیر افتاده است.» او با این حال تأکید کرد که این ارزیابیها باید دقیقتر شود و در این زمینه لازم است با «احتیاط» عمل کرد.
لرنر تصریح کرد: «به همین دلیل است که فرانسه به شدت بر یافتن راهحلی دیپلماتیک برای حل این بحران هستهای تأکید دارد.»
این اظهارات در شرایطی مطرح شد که یک منبع دیپلماتیک فرانسوی اعلام کرد در صورت عدم دستیابی به توافقی که منافع امنیتی اروپا را تضمین کند، قدرتهای اروپایی ناچار خواهند بود تحریمهای سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی را بازگردانند. این موضعگیری پس از گفتوگوی تلفنی میان ژاننوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، و دیوید لامی، همتای بریتانیایی او، و در آستانه نشست فرانسه و بریتانیا بیان شد.
همزمان، گزارشها حاکی از آن است که مذاکرات هستهای میان جمهوری اسلامی و آمریکا قرار است این هفته از سر گرفته شود. این مذاکرات پس از وقفهای که در پی جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی و اسرائیل در ماه ژوئن به وجود آمد، متوقف شده بود. اختلافات اصلی بر سر غنیسازی اورانیوم بود؛ موضوعی که دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، خواستار توقف کامل آن از سوی جمهوری اسلامی شده است.
اگرچه جمهوری اسلامی ادعا میکند به دنبال دستیابی به سلاح هستهای نیست، اما سطح غنیسازی اورانیوم خود را به ۶۰ درصد رسانده است؛ رقمی بسیار بالاتر از نیازهای غیرنظامی و تنها یک گام کوتاه تا سطح تسلیحاتی. اسرائیل نیز مدعی است که جمهوری اسلامی اخیراً گامهایی در مسیر تسلیحاتی شدن برداشته است. در پی جنگ ماه گذشته، جمهوری اسلامی همکاری خود را با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، نهاد ناظر هستهای سازمان ملل، بهطور کامل متوقف کرد.
یادآوری میشود که مقامات جمهوری اسلامی در ماههای گذشته درباره سرنوشت این اورانیوم شفافیت کامل نداشتند. حتی مقامی چون مجید تختروانچی، معاون وزارت خارجه، گفته بود که از محل دقیق نگهداری این اورانیوم اطلاعی ندارد و سازمان انرژی اتمی ایران باید در این باره پاسخ بدهد. اکنون فرانسویها مدعیاند که اطلاعاتی دارند که موقعیت احتمالی این اورانیوم را مشخص میکند، اما تأکید میکنند که بدون بازگشت بازرسان آژانس به ایران نمیتوان این موضوع را با قطعیت تأیید کرد.
این ارزیابی فرانسه در شرایطی منتشر شده که همزمان بریتانیا نیز مواضعی بسیار تند علیه برنامه هستهای جمهوری اسلامی اتخاذ کرده است. دیوید لامی، وزیر خارجه بریتانیا، در سخنرانی اخیر خود هشدار داده که اگر ایران به همکاری با آژانس بازنگردد و جاهطلبیهای هستهای خود را متوقف نکند، اروپا ممکن است به سمت فعالسازی «مکانیزم ماشه» حرکت کند؛ سازوکاری که بر اساس آن میتوان تحریمهای شدید سازمان ملل علیه ایران را دوباره برقرار کرد.
او گفته است که در هفتههای آینده تحریمهای جدیدی علیه ایران آماده میشود و در صورت ادامه وضعیت فعلی، فعال شدن مکانیزم ماشه در دستور کار قرار خواهد گرفت. همزمان خبرهایی از احتمال برگزاری مذاکرات جدید در اسلو، نروژ منتشر شده و کشورهای اروپایی امیدوارند که جمهوری اسلامی از این فرصت برای کاهش تنشها و بازگشت به همکاری با جامعه جهانی استفاده کند.
در جریان درگیریها، ایالات متحده سه مرکز اصلی هستهای ایران از جمله تأسیسات فوردو را که تصور میشد فقط با بمبهای سنگرشکن آمریکا قابل نفوذ باشد، هدف قرار داد. ترامپ مدعی شد این حملات توانسته سایتهای هستهای و ذخایر اورانیوم بسیار غنیشده ایران را نابود کند. با این حال، گزارشهای اطلاعاتی آمریکا و اروپا نشان دادهاند که این سایتها بهطور کامل تخریب نشدهاند و بخش قابل توجهی از اورانیوم پیش از حملات منتقل شده بود.
در این میان، اسرائیل در ۱۳ ژوئن حملهای گسترده علیه فرماندهان ارشد نظامی، دانشمندان هستهای، سایتهای غنیسازی اورانیوم و برنامه موشکی ایران انجام داد. مقامهای اسرائیلی این عملیات را برای جلوگیری از آنچه «برنامه اعلامشده جمهوری اسلامی برای نابودی کشور یهود» خواندهاند، ضروری دانستند.
در پاسخ، ایران بیش از ۵۰۰ موشک بالستیک و حدود ۱۱۰۰ پهپاد به سمت اسرائیل شلیک کرد. به گفته مقامهای بهداشتی و بیمارستانها، این حملات ۲۸ کشته و بیش از ۳۰۰۰ زخمی در اسرائیل برجای گذاشت. در مجموع، ۳۶ موشک و یک پهپاد به مناطق مسکونی اصابت کرد و موجب آسیبدیدگی بیش از ۲۳۰۰ خانه در ۲۴۰ ساختمان، دو دانشگاه و یک بیمارستان شد و بیش از ۱۳ هزار اسرائیلی را آواره کرد.