در حالی که عراقچی وزیرخارجه جمهوری اسلامی در چند هفته اخیر شلوغ ترین روزهای خود را میگذراند. و از مذاکرات فشرده در نیویورک تا سفر با کشورهای عربی برای جلوگیری از گسترش جنگ و جلوگیری از پاس شدید اسرائیل به موشکپرانی جمهوری اسلامی دست و پا میزند؛ اتفاقی که فلاحتپیشه رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی از آن به عنوان دیپلماسی شکستخورده یاد میکند. او در گفتگو با رویداد۲۴ مشخصا اعلام میکند که ایران و آمریکا برای جلوگیری از بحران جنگ، باید تعارف را کنار بگذارند و به میز سرخ مسقط برگردند.
فلاحتپیشه در گفتگو با رویداد ۲۴ میگوید: اتفاقی که ما الان میبینیم این است که عملا جنگی که در منطقه وجود دارد، فقط برای ایران و اسرائیل است و سایر کشورها این جنگ را به شکل فرصتطلبانهای میبینند. از همین رو میبینیم هیچ یک از کشورها حاضر نیستند برای جلوگیری از جنگ کوچکترین اقدام دیپلماتیکی انجام دهند.
او ادامه میدهد: کشورهایی مانند عراق و لبنان و کشورهای عربی -که اصولا در موضوع فلسطین و اسرائیل بخشی از حقارت دنیای عرب هستند- حاضر نیستند سیاست فرصتطلبانه خود را در برابر این جنگ تغییر دهند و بعضا برخی از آنها منتظر هستند این جنگ باعث شود دو قدرت عمده منطقه توان همدیگر را تحلیل کنند و نوع رفتارشان به شکلی است که این جنگ منافع آنها را تهدید نکند. حتی دولتهای لبنان، سوریه، عراق و تشکیلات خودگردان فلسطین هم این جنگ را جنگ ایدئولوژیک نمیدانند. به همین دلیل همه فرصتطلب شدهاند.
فلاحتپیشه گفت: در همین شرایط میبینیم آقای عراقچی همان جملهای را که از آغاز سفر به پایتخت سه کشور عربی به کار برد را بعد از پایان سفرش باز هم تکرار میکند و میگوید اگر دیپلماسی پیروز نشود جنگ در کل منطقه گسترانده میشود. وقتی یک دیپلمات در ابتدا و انتهای سفرش یک جمله را تکرار میکند یعنی دیپلماسی در آن حوزه موفق نشده است. به عبارتی کشورهای عربی حاضر نشدند برای جلوگیری از جنگ قدمی فراتر از منافع ملی خود بردارند. از همین رو گفتم دیپلماسی در حاشیه است.
رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی در ادامه گفت: معتقدم این دیپلماسی دیرهنگام است. آقاق عراقچی بعداز روی کار آمدن سعی کرد کارش را آغاز کند اما من معتقدم در طول یک سال گذشته، دیپلماتهای ایران میتوانستند عملکرد بهتری داشته باشند. به عنوان مثال، وقتی ایران و اسرائیل عملاً هیچگونه رسمیتی برای یکدیگر قائل نیستند، فقط در قالب مذاکرات ایران و آمریکا است که میتوان مانع افتادن منطقه در دام جنگ شد. اما دیدیم این اتفاق صورت نگرفت و عملا میز سرخ مسقط که مانعی برای گستردهترشدن جنگ بود هم تعطیل شود.
وی اصافه کرد، هرچند در طول چند هفته اخیر دیپلماتها فعال شدند اما این نظامیان هستند که در منطقه حرف اصلی را میزنند.
فلاحتپیشه گفت: من معتقدم با توجه به اینکه آمریکاییها با وارد کردن سامانه تاد به اسرائیل، موضع خودشان را مشخص کردند، تنها عاملی که میتواند نقش بازندارنده داشته باشد و با توجه به فرصتطلبی همه کشورهای عربی منطقه، تنها عامل بازدارنده، شکلگیری یک توازن فرامنطقهای است. برای همین آقای عراقچی بعد از سفر ششم خود با وزیر خارجه چین تماس گرفت. این یک نشانه است مبنی بر اینکه تداوم بیتفاوتی چین و روسیه، برای کشوری مانند ایران آسیبزا است.
وی افزود، در حالی که آمریکا در شرایط فعلی بیش از ۷۰ درصد تسلیحات اسراییل را تامین کرده و هر خلع نظامی آنها را پر میکند، ما میبینیم چینیها به چیزی جز افزایش تجارت خود فکر نمیکنند.
فلاحتپیشه افزود: روسها نیز عملا در تحویل اس ۴۰۰ و هواپیمایی سوخو ۳۵ به ایران خودداری میکنند. معنای این خودداری، این است جنگی که شرایط منطقهای دارد، عملا از ناحیه قدرتها دچار عدم توازن شده است. روی سخن من با کسانی است که سالها سیاست خارجی کشور را فریب دادند و عنوان کاذب «ارتباط راهبردی با شرق» را به سیاست خارجی کشور تحمیل کردند.
رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی در ادامه گفت: در طول ده سال گذشته بارها رابطه راهبردی با شرق را یک فریب خواندم، اما کسانی که همواره نسبت به خیانت شرق به ایران هشدار دادند، تخریب شدند، اما الان در میانه جنگ میبینیم که کذب بودن نگاه راهبری به شرق اثبات میشود.
وی همچنین افزود: این سوال به صورت جدی وجود دارد، در اوج جنگ ایران و اسرایئل، شورای اتحادیه اروپا تحریمهای دیگری را به خاطر اوکراین به ایران تحمیل کردند. روسها هیچگاه به خاطر ایران تحریم نشدند، اما ایران در اوج جنگ با اسرائیل به خاطر روسیه تحریم میشود! خصوصا اینکه روسها سابقه قربانی کردن دوستان خودشان را دارند و آخرین آن هم ارمنستان بود. معتقدم روسها و چینیها برای قربانیکردن ایران هم زیاد دچار عذاب وجدان نخواهند شد.
فلاحتپیشه در پایان گفت: با همه این شرایط، جنگ ایران و اسرائیل، جنگی است که در روابط بینالملل در قالب نظریه جبری صفر تعریف میشود. یعنی دو طرف به دنبال محو یکدیگر هستند و وقتی چنین موضوعی مطرح شود، این جنگ عملا در منطقه گسترش پیدا میکند. من به همه کشورهای منطقه هشدار میدهم جلوی این جنگ را بگیرند. وقتی سربازان آمریکا در خاک اسرائیل مستقر شوند، جان همه همرزمانشان در همه پایگاههای آمریکایی منطقه به خطر میافتد. ایران و آمریکا تعارف را کنار بگذارند و قبل از اینکه اوضاع از کنترل خارج شود، میز قرمز را احیا کنند.