السودانی درمکان نخست؛ المالکی به دنبال زدوبند
علیرضا نوری‌زاده نویسنده و روزنامه‌‌نگار
جمعه ۳۰ آبان ۱۴۰۴ برابر با ۲۱ نُوامبر ۲۰۲۵ ۱۲:۴۵
مارس ۲۰۱۰ است. در دفتر نماینده دکتر ایاد علاوی در امان، پایتخت اردن، نشسته‌ام و با چند تن از اعضای فراکسیون ملی و سکولار او صحبت می‌کنم. از صمیم دل شادمانم که او انتخابات را برده است. شباهت‌های فکری او با دکتر بختیار شگفتی‌برانگیز است.
پیش از سرنگونی صدام، در نشستی که آقای خلیل‌زاد در لندن میزبانش بود، با چند تن از جمله مام جلال (طالبانی)، مسعود بارزانی، علامه بحرالعلوم، مرحوم عبدالمجید خوئی و دکتر ایاد علاوی گپ‌وگفت مفصلی داشتم. چه آرزوها که بعدها خاک شد، دکتر علاوی اما پر از امید و طرح بود. او دو بار از تله صدام حسین برای کشتنش و بار آخر با مسمومیت سنگین و یک سال بستری بودن در چند مرکز طبی بزرگ، به سلامت جسته بود. در فکر انتقام نبود. همه را حرمت می‌گذاشت و با همه در تعامل سازنده بود. با سقوط صدام، وقتی به نخست‌وزیری رسید، جرات کرد و سایه مقتدی صدر را که هم خدمت ولی فقیه می‌کرد و هم به قتل عبدالمجید خوئی متهم بود، از نجف برکند؛ آنچه تقدیر قلبی آیت‌الله سیستانی و روشنفکران عراقی را به دنبال داشت.
در انتخابات مارس ۲۰۱۰، همه شخصیت‌های ملی و سکولار عراق، حتی بعضی شیعیان، به ائتلاف او پیوستند. دکتر علاوی مطابق گزارش کمیسیون عالی انتخابات، با به دست آوردن ۹۱ کرسی برنده انتخابات شد. در حالی که نوری المالکی و همه نمازگزاران به سوی چهارراه آذربایجان «بیت مبارک» یا نمازشکسته گزاران رو به قبله متحرک حاج قاسم سلیمانی، مانند عبدالعزیز حکیم و عامری و جعفری و حیدر عبادی و عادل عبدالمهدی و… ۸۰ کرسی داشتند.
علاوی از حمایت بارزانی، سنی‌ها، شیعیان سکولار و سایر گروه‌های قومی کوچک‌تر و نیز علامه بحرالعلوم و احزاب چپ از جمله حزب کمونیست عراق برخوردار بود. در حالی که نوری المالکی با کمک ابومهدی المهندس و حاج قاسم سلیمانی، هر روز کلکی تازه سوار می‌کرد تا جلو تشکیل کابینه دکتر علاوی را بگیرد.
عاقبت، این سفیر آمریکا بود که همراه برادر سردار کاظمی‌قمی، سفیر ولی فقیه، توافق کردند یک ملی وطن‌پرست با سابقه‌ای که دکتر علاوی داشت، به کار نمی‌آید، بلکه نوری المالکی، سردسته مریدان مقام ولایت، که بنده خانگی است و مطیع خسرو واشینگتن و خلیفه ام‌القرای تهران، به کارشان می‌آید (همین کار را سولیوان و پارسونز سفرای آمریکا و بریتانیا در جریان انقلاب خمینی، با دکتر بختیار کردند).
پس با هزار کلک، عبای ریاست‌الوزرایی را بار دیگر بر شانه نوری جواد المالکی الدعوه‌ای انداختند و خزانه عامره بدو سپردند که چهار سال بعد، خالی‌اش را تحویل جانشین خود بدهد.
حالا بعد از ۱۵ سال، ساره، دختر دکتر علاوی، در جمع زنان نماینده دوره جدید پارلمان حضور دارد و پدر با تحسین به دخترش می‌نگرد که در ائتلاف شیاع السودانی برگزیده شده است. نخست‌وزیر کنونی عراق امروز با نصف آرای ائتلاف ملی دکتر علاوی، ۱۵ سال بعد، به همان نقطه رسیده است. او و کاظمی، نخست‌وزیر قبلی، کوشیدند از رژیم ولایت فقیه فاصله بگیرند. حالا نوبت آزمودن بخت است.
آمریکای ترامپ ، آمریکای بارک حسین اوباما نیست. سید علی خامنه‌ای نیز در نهانگاهش در حسرت روزهایی است که در چهار پایتخت به نامش خطبه می‌خواندند و سکه می‌زدند، اما حالا بر منبر، لعنتش می‌کنند و سکه‌هایش فقط برای قاتلان و تروریست‌ها، مقبول است.
گزارش انتخابات عراق
کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق نتایج نهایی انتخابات پارلمانی عراق را پنج روز بعد از برگزاری اعلام می‌کند. میزان مشارکت رای‌دهندگان بیش از ۵۶ درصد است. در همین حال، «چارچوب هماهنگی» شیعیان خود را بزرگ‌ترین بلوک پارلمان اعلام می‌کند.
کمیسیون اعلام می‌کند که نتایج نهایی نشان می‌دهد که «ائتلاف بازسازی و توسعه» به رهبری محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر، در پارلمان جدید ۴۶ کرسی از۳۲۹ کرسی را به دست آورده است. حزب «پیشرفت» به رهبری محمد الحلبوسی، رئیس سابق پارلمان، در ائتلاف اهل سنت با ۳۶ کرسی در جایگاه دوم است و پس از آن، ائتلاف دولت قانون (!) به رهبری نوری المالکی با ۲۹ کرسی قرار می‌گیرد. بلوک «صادقون» به رهبری قیس الخزعلی هم ۲۸ کرسی و حزب دموکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی ۲۷ کرسی به دست آورده‌اند.
در مجموع، ائتلاف‌ها و فهرست‌های شیعه ۱۸۷ کرسی، فهرست‌های سنی ۷۷ کرسی و فهرست‌های کرد ۵۶ کرسی به دست آوردند؛ علاوه بر کرسی‌هایی که به سهمیه زنان اختصاص داده شد.
چارچوب هماهنگی (شامل نیروهای شیعه) عصر روز اعلام نتایج با حضور السودانی جلسه‌ای برگزار کرد، اما جلسات بعدی بدون حضور او تشکیل شد (و می‌شود). در مقابل، السودانی گرم گپ‌وگفت با کردها، سنی‌ها، سایر گروه‌های قومی و مذهبی کوچک‌تر و گروه زنان مستقل است. ساره علاوی هم در این تلاش، نقش ویژه‌ای دارد.
بزرگ‌ترین بلوک پارلمان حق انتخاب رئیس‌جمهوری، رئیس پارلمان و دو معاون آن‌ها و همچنین معرفی نخست‌وزیر را خواهد داشت. طبق رویه‌های قانون اساسی، برای انتخاب روسای‌جمهوری عراق و تشکیل دولت جدید برای دوره ششم پارلمان در چهار سال آینده، رئیس‌جمهوری، باید ظرف ۱۵ روز پس از تایید نتایج انتخابات و اسامی ۳۲۹ نماینده جدید پارلمان از سوی دادگاه عالی عراق، اعضای پارلمان را برای تشکیل جلسه فرا بخواند.
یادآور می‌شویم که در پارلمان ۳۲۹ عضوی عراق، هیچ حزبی به‌تنهایی قادر به تشکیل دولت نیست. این امر احزاب را مجبور می‌کند تا با سایر گروه‌ها ائتلاف کنند تا بزرگ‌ترین بلوک‌ها مسئولیت تشکیل دولت را عهده‌دار شود؛ فرایندی پرخطر که اغلب ماه‌ها طول می‌کشد.
در پارلمان جدید، چندین حزب اصلی طرفدار رژیم ولایت فقیه نسبت به انتخابات ۲۰۲۱ کرسی‌های بیشتری به دست آوردند، مانند جنبش صادقون به رهبری قیس الخزعلی، رهبر فراکسیون عصائب اهل حق (۲۷ کرسی در مقایسه با ۱۵ کرسی در سال ۲۰۲۱) و سازمان بدر به رهبری هادی العامری که ۲۱ کرسی (۱۶ کرسی در سال ۲۰۲۱) به دست آورد. این سازمان یکی از بزرگ‌ترین فراکسیون‌های طرفدار رژیم ولایت فقیه است. تعداد کرسی‌های ائتلاف نیروهای ملی به رهبری سیاست‌مدار و روحانی آل حکیم عمار، که رهبری اردوگاه میانه‌روهای شیعه را بر عهده دارد، از چهار کرسی در سال ۲۰۲۱ به ۱۸ کرسی در سال ۲۰۲۵ افزایش یافت.
از زمان اولین انتخابات چندحزبی در عراق در سال ۲۰۰۵، دو سال پس از حمله آمریکا که به سرنگونی رژیم صدام حسین منجر شد، نخست‌وزیر عراق شیعه، رئیس‌جمهوری کرد و رئیس پارلمان سنی بوده‌اند؛ آنچه بر اساس یک سیستم سهمیه‌بندی میان نیروهای سیاسی بانفوذ صورت می‌گیرد.
نامزدهای مقام ریاست‌جمهوری هنوز مشخص نشده‌اند، اما به طور غیررسمی از فواد حسین، دکتر برهم صالح، رئیس‌جمهوری سابق و برجسته‌ترین دولتمرد روشنفکر کرد، هوشیار زیباری، وزیر خارجه و دارایی پیشین و دایی مسعود بارزانی و جمال رشید نام برده می‌شود.
انتخابات عراق در واقع مقدمه انتخابات لبنان در ماه مه و انتخابات اسرائیل در ماه ژوئن است. طرح خاورمیانه جدید با این سه انتخابات و استقرار نیروهای بین‌المللی در غزه، همراه با برداشته شدن گام‌های موثر در جهت برپایی دولت مستقل فلسطینی و بازی باخت‌باخت خامنه‌ای، از فرا رسیدن عصری تازه در منطقه خبر می‌دهد.
شاهزاده محمد بن سلمان بر اسب قدرت رو به آینده می‌راند. او معنای خاورمیانه نوین را درک می‌کند. در واشینگتن قدر می‌بیند و بر صدر می‌نشیند، چنانکه شاه فقید در دهه ۱۹۷۰ در واشنگتن قدر می‌دید و بر صدر می‌نشست و ریچارد نیکسون هواپیماهای اف۱۴ را پیش از تحویل به نیروی هوایی آمریکا، به نیروی هوایی شاهنشاهی می‌فروخت.
امروز شاهزاده بن سلمان هم با قراردادهای بزرگ (مثل قرارداد خرید جنگنده‌های اف۳۵) با سربلندی به میهنش بازمی‌گردد و سیدعلی خامنه‌ای در نهانگاه، به خود می‌پیچد که حالا رئیس‌جمهوری‌اش دست توسل به سوی ولیعهد سعودی دراز می‌کند و از او مدد می‌طلبد که نزد ترامپ، شفاعت از مقام ولایت را فراموش نکند.
حقا که روزگار غریبی است.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مقاله لزوماً سیاست یا موضع ایندیپندنت فارسی را منعکس نمی کند.
