بحران میان ایران و ایالات متحده بار دیگر وارد مرحله‌ای تازه و حساس شده است؛ دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، روز گذشته به‌طور رسمی اعلام کرد که هر کشوری که به خرید نفت یا محصولات پتروشیمی از ایران ادامه دهد، با تحریم‌های ثانویه آمریکا روبه‌رو خواهد شد. این تهدید نه تنها به‌عنوان بخشی از سیاست فشار حداکثری واشنگتن تلقی می‌شود، بلکه پیامدهایی جدی برای بازار انرژی جهان و مناسبات ژئوپلیتیکی بین‌المللی دارد.
ترامپ در سخنانی صریح در کاخ سفید گفت: «پیام من ساده است: یا با ایران تجارت می‌کنید یا با آمریکا. کسی نمی‌تواند هر دو را داشته باشد.» این اظهارات بلافاصله بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها و محافل سیاسی جهان پیدا کرد. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز در کنفرانس خبری تأکید کرد: «ما دیگر شاهد نقض تحریم‌ها از سوی کشورها و شرکت‌ها نخواهیم بود. زمان تعارف به پایان رسیده است.»
این سیاست که در قالب تحریم‌های ثانویه اعمال می‌شود، کشورهایی مانند چین، هند، ترکیه و حتی برخی شرکای اروپایی را در موقعیتی دشوار قرار داده است. چین که بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران محسوب می‌شود، با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که «تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا را غیرقانونی می‌داند» و «حق دارد به واردات انرژی از ایران ادامه دهد.» سخنگوی وزارت خارجه چین هشدار داد که چنین اقداماتی می‌تواند تنش‌ها میان واشنگتن و پکن را تشدید کند. هند نیز از ایالات متحده درخواست کرده است که برای برخی پروژه‌های انرژی معافیت‌هایی قائل شود.
در ایران، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، به شدت به تهدیدهای آمریکا واکنش نشان داد و گفت: «ایران نه تسلیم فشار می‌شود و نه دست از فروش نفت برمی‌دارد. ما راه‌های خود را برای مقابله با این تحریم‌ها داریم.» او افزود: «همکاری با شرکای آسیایی و استفاده از ارزهای غیردلاری بخشی از راهبرد ماست.»
از منظر سیاسی، تحلیل‌گران معتقدند که تهدید به اعمال تحریم‌های ثانویه بخشی از استراتژی فشار حداکثری ترامپ برای کشاندن ایران به پای میز مذاکره است. مارک دوبوویتز، مدیر بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در واشنگتن، گفته است: «هدف واشنگتن این است که تهران دریابد راهی جز بازگشت به مذاکرات و قبول محدودیت‌های بیشتر ندارد.» با این حال، منتقدان هشدار می‌دهند که این سیاست می‌تواند نتیجه معکوس بدهد و ایران را به سمت اقدامات تلافی‌جویانه سوق دهد.
