مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی با حضور در نشست اندیشکده آمریکایی “شورای روابط خارجی” گفته است: «گفتوگوهای ایران و آمریکا سرشار از فرصت اما در عین حال خطرناک است.»
افائل گروسی در این نشست که به طور مستقیم از شبکه یوتیوب پخش میشد در پاسخ به سوالی درباره “میزان نزدیک بودن جمهوری اسلامی به بمب هستهای” و “اقدامات لازم برای محدودساختن برنامه هستهای جمهوری اسلامی” گفت: «اکنون فرصتها و چالشهای بسیاری وجود دارد. درخصوص ایران باید تصریح کنم که موضوع ایران، موضوعی بسیار قدیمی است. در شرایطی حساس سرشار از فرصتها و خطراتی احتمالی قرار داریم. ایران سلاح هستهای ندارد اما به ساخت سلاح هستهای بسیار نزدیک شده است.»
گروسی در ادامه گفت: «ایران سلاح هستهای ندارد اما این کشور از ذخایر اورانیوم کافی برای ساخت چندین کلاهک هستهای برخوردار است. آنها در گذشته درباره برخی از موارد مورد نیاز ساخت سلاحی هستهای تحقیق کرده و حتی آزمایش کردهاند و این نتایج این تحقیقات باقی مانده و ما اطلاع کاملی درباره از بین رفتن آنها نداریم.»
مدیرکل آژانس میگوید: «نزدیک بودن ایران به ساخت سلاح هستهای، مسئولیت بزرگی بر دوش ما گذاشته تا مانع این مسئله شویم. هدف گفتوگوهای این روزها دقیقا همین مسئله است. در سالهای اخیر، روند مذاکرات ایران چهرههای مختلفی به خود گرفته است. در سال گذشته پیشرفتی حاصل نشد.»
گروسی درباره عدم بازرسی تأسیسات هستهای ایران توسط آژانس تصریح کرد: «بازرسیهای آژانس همچنان ادامه دارد اما به باور آژانس، این اقدامات کافی نیست و شفافیت لازم وجود ندارد. اما با روی کار آمدن دولت جدید آمریکا، فرصتی وجود دارد. هدف ما حل مشکلات است.»
او در مورد بیسابقه بودن گفتوگوی ایران و آمریکا اظهار داشت: «در واشنگتن، نظرات سیاسی وزن اجرایی دارند، اما من همیشه سعی کردم بهطور حرفهای خوشبین باشم. یعنی وقتی فرصتی ایجاد میشود، باید برای حل مشکلات تلاش کنیم. اکنون فرصتی وجود دارد و شاهد گفتوگوی مستقیم ایران و آمریکا هستیم. این مسئله بیسابقه است.»
او در مورد مذاکراتی که در گذشته صورت گرفته گفت: «در گذشته شاهد ایفای نقش کانالهای مخفی یا میانجیگران بودیم. اما اکنون روندی مشخص وجود دارد. مسئله مهم، نتایج این گفتوگوها و انجام صحیح آن است. ایران باید محدودیتهایی را بپذیرد تا آژانس بتواند به جامعه جهانی بگوید که شرایط مطلوب است.»
گروسی در پاسخ به سوالی درباره اظهارات عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی در مورد روند گفتوگوها و درک بهتر طرفین از اهداف این گفتوگوها اظهار داشت: «محدودیتهایی وجود دارد و نمیتوانم همه چیز را بگویم، اما میتوانم اعلام کنم که این روند ادامه دارد. گفتوگوهای شنبه که دور دوم مذاکرات بود بسیار مهم بود. دور اول گفتوگوها در عمان، بیشتر در جهت آشنایی بود، اما گفتوگوها درحال شتاب گرفتن است.»
گروسی افزود: «هیچ تضمینی برای موفقیت هیچ مذاکرهای وجود ندارد. این نوع از مذاکرات پیچیده که بهطور مستقیم و غیرمستقیم برگزار میشود، میتواند هر لحظه با شکست روبرو شود؛ اما درک مشترک در حال افزایش طرفین پس از هر دور از گفتوگو بسیار مهم است. بخش غنیسازی و تسلیحاتیشدن برنامه هستهای، بخشهای مهم این مذاکرات هستند که در حال پوشش داده شدن هستند.»
مدیرکل آژانس بینالمللی همچنین در پاسخ به سوالی درباره ایفای نقش روسیه و چین در گفتوگوهای ایران و آمریکا و تفاوت مذاکرات کنونی با دوران برجام گفت: «شرایط کنونی پیچیدهتر است. اما چند روز پیش با وانگ یی، وزیر خارجه چین در پکن دیدار داشتم. شاهد حمایت آشکار چین از این روند بودم. آنها مصمم هستند تا از یک ایران هستهای جلوگیری کنند.»
گروسی افزود: «برخلاف گذشته، دیگر کشورها تروئیکای اروپایی، چین و روسیه در مذاکرات جاری جایگاهی ندارند. آنها میتوانند بهطور غیرمستقیم تأثیرگذار باشند و همگی کانالهای ارتباطی خود را دارند. فراموش نکنید که همکاری بین ایران و روسیه بسیار بیشتر از گذشته است و آنها در حوزههای سیاسی و دفاعی نیز همکاری دارند. دیگر کشورها در حال اثرگذاری هستند، اما مذاکرات دوجانبه است.»
او همچنین در پاسخ به سوالی درباره مهلت ارائه شده از سوی دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا برای رسیدن به توافق با ایران و میزان خوشبینی به این روند گفت: «مسئله مهم، ادامه یافتن این روند است. ایران میگوید ما چیزی برای مخفی کردن نداریم. اما آمریکا، جامعه جهانی و من نظر متفاوتی داریم. در گذشته تصریح کردم که برای غنی سازی اورانیوم ۶۰درصدی توسط ایران هیچ توجیهی وجود ندارد.»
گروسی افزود: «مسئله مهم این است که ایران این مسائل را رد نمیکند. در گفتوگو با آقای عراقچی به او گفتم که شما میتوانید بگویید چیزی برای مخفی کردن ندارید، اما باید اقداماتی برای ایجاد اعتماد انجام دهید. آژانس یا آمریکا نباید اقدامی در این حوزه انجام دهند.»
با این حال از نظر مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی “همین که گفتوگوها ادامه دارد، بسیار خوب است”.