در پی ناتوانی جمهوری اسلامی در بهبود بخشیدن وضعیت اقتصادی مردم و مقابله با فقر، در آستانه نوروز ۱۴۰۴، بازارهای ایران با رکودی کم‌سابقه مواجه شده‌اند. افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها، کاهش قدرت خرید مردم و افت شدید تقاضا، حال‌وهوای عید را از بازارها گرفته است. گزارش‌های تصویری از شهرهای مختلف ایران حاکی از رکود اقتصادی و کسادی بازار است. بازاریان می‌گویند «کاسبی در کار نیست»، بازار «در خواب زمستانی فرو رفته» و «بوی عید» ندارد.
گزارش‌های منتشر شده از بازارها و مغازه‌های شهرهای مختلف از جمله تهران، اصفهان، قوچان، کاشان، ابهر، زرند، و زنجان در آستانه نوروز نشان می‌دهد مراکز خرید خالی از مشتری است و یا رهگذران در حال تماشا هستند و خرید و فروش چندانی صورت نمی‌گیرد.
روایت‌های شهروندی از بازارها نیز این گزارش‌ها را تأیید می‌کنند؛ برخی بازاریان با هشدار درباره رکود گسترده، گفته‌اند که «کاسبی در کار نیست» و رهگذران فقط تماشاگر هستند، نه خریدار.
بر مبنای گزارش‌های میدانی، آجیل و خشکبار که از اقلام اصلی پذیرایی نوروزی محسوب می‌شوند، به دلیل افزایش قیمت‌ها به کالاهای لوکس تبدیل شده‌اند. به‌عنوان مثال، قیمت هر کیلو پسته اکبری به حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان رسیده و این افزایش قیمت‌ها باعث شده است بسیاری از خانواده‌ها آجیل را از سبد خرید نوروزی خود حذف کنند.
با این حال، فقط آجیل از سبد خرید نوروزی مردم حذف نشده و در بازار میوه و دیگر اقلام خوراکی از گوشت و مرغ گرفته تا لبنیات نیز رکود مشهود است. افزایش قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید مردم، به کاهش تقاضا منجر شده است. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که مشتریان به دلیل گرانی، میوه را دانه‌ای می‌خرند.
بازار پوشاک هم که در ماه‌های پایانی سال همواره رونق داشت، امسال با کاهش شدید تقاضا روبرو شده است. افزایش قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید مردم، به کاهش فروش و انباشت محصولات در انبارها منجر شده است. برخی فروشندگان گفته‌اند که مشتریان پس از اطلاع از قیمت‌ها، از خرید صرف‌نظر می‌کنند.
روزنامه اطلاعات به نقل از یک فروشنده پوشاک در قزوین نوشت: «در گذشته، بازار شب عید شوروهیجان خاصی داشت و مردم از چند ماه قبل برای خرید عید اقدام می‌کردند. آن زمان، روزهای جمعه هم بازار باز بود و ما برای پاسخگویی به مشتریان مجبور می‌شدیم ساعات طولانی کار کنیم، اما حالا حتی دو هفته مانده به عید، خبری از مشتری نیست.»
در بازار لوازم خانگی نیز رکود عمیق حاکم است. افزایش قیمت‌ها باعث شده است بسیاری از خریداران به جای تعویض لوازم خانگی، به تعمیر آن‌ها روی آورند. به عنوان مثال، هزینه تعمیر یک دست مبل با کیفیت به حداقل ۴۰ میلیون تومان رسیده است که این امر نیز برای بسیاری از خانواده‌ها قابل تامین نیست.
افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها از یک سو و کاهش قدرت خرید مردم از سوی دیگر عوامل اصلی رکود کامل بازار در آستانه نوروز است؛ وضعیتی که حتی نهادهای حاکمیتی نیز به آن اذعان کرده‌اند.
روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی تحت عنوان «خط تولید شاغلان فقیر» با استناد به داده‌های مرکز پژوهش‌های مجلس نوشت نتایج بررسی رابطه حداقل دستمزد با خط فقر نشان می‌دهد که طی دو سال اخیر حداقل دستمزد از خط فقر خانوار سه نفره کمتر بوده و همین مسئله به ظهور پدیده «شاغلان فقیر» شده منجر شده است؛ به این معنا که سرپرستان خانوار با وجود داشتن شغل و درآمد، فقیر بوده‌اند. به عبارت دیگر، به دلیل وضعیت اقتصادی موجود اشتغال رسمی سرپرستان خانوار دیگر تفاوت چندانی میان خانوار فقیر و غیرفقیر ایجاد نمی‌کند.
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده است شرایط نامطلوب اقتصادی در نیمه دوم دهه ۱۳۹۰ به کاهش رشد اقتصادی و عقب ماندن حداقل دستمزد از تورم منجر شد. در حالی که در نیمه ابتدایی این دهه، داشتن شغل سرپرست خانوار به‌طور نسبی تضمین می‌کرد که آن خانوار از فقر در امان باشد، اما از سال ۱۳۹۷، نقش اشتغال در کاهش فقر کم‌رنگ و درنهایت در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، نسبت سرپرستان شاغل در خانوارهای فقیر و غیرفقیر تقریبا برابر شد.
علاوه بر این، در سال ۱۴۰۳، نسبت حداقل دستمزد به خطر فقر به حدود ۹۴ درصد رسیده است. این بدان معنا است که حداقل دستمزد دیگر حتی هزینه‌های حداقلی زندگی را هم پوشش نمی‌دهد و کارگران با وجود شاغل بودن، در فقر باقی می‌مانند.
با وجود اینکه داشتن شغل رسمی یکی از اصلی‌ترین مولفه‌هایی است که کمک می‌کند افراد به ورطه فقر سقوط نکنند، گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آشکار می‌کند که در دست‌کم هفت استان ایران شامل تهران، البرز، قم، اصفهان، گیلان، قزوین و مازندران داشتن شغل تضمینی برای در امان ماندن از فقر نیست و حداقل دریافتی نمی‌تواند هزینه‌های حداقل سبد مصرفی را برای یک خانواده سه نفره تامین کند.
تحریم‌های بین‌المللی، سیاست‌های تنش‌زای جمهوری اسلامی، تورم افسارگسیخته، رانت و فساد دولتی، در کنار مدیریت ناکارآمد منابع، زنجیره‌ای از بحران‌ها را ایجاد کرده که در نتیجه آن، جان و سلامت بسیاری به خطر افتاده است. با این حال، مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم جمهوری اسلامی، مدعی است که تحریم‌ها باعث نمی‌شود ایرانیان از گرسنگی بمیرند.
رکود اقتصادی بازار را به تعطیلی کشانده و اغلب «مغازه‌ها به صورت گسترده تعطیل شده‌اند.»
رکود در بازار هم‌زمان با سقوط پیاپی ارزش ریال، و گسترش اعتراضات معیشتی در ایران است و بر اساس گزارش‌ها، اعتراضات معیشتی بازنشستگان، پرستاران، کارگران، و بازاریان ادامه دارد.
افزایش اعتراضات معیشتی در نقاط مختلف کشور در حالی است که پس از اظهارات ستیزه‌جویانه علی خامنه‌ای در مورد مذاکره با ایالات متحده، ارزش ریال باز هم سقوط کرده است. قیمت هر یک دلار آمریکا در بازار روز سه‌شنبه ۲۱ اسفند در کانال ۹۵ هزار تومان و بهای هر یک سکه طلا نیز در کانال ۷۸ میلیون تومان در نوسان بود.
در این شرایط، ناظران وضعیت بازار را به «انبار باروت» تشبیه کرده‌اند که منتظر یک جرقه است.
