امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، روز دوشنبه اعلام کرد که برنامه هسته‌ای ایران در حال نزدیک شدن به نقطه بی‌بازگشت است.
او طی یک سخنرانی برای گروهی از سفرا افزود که فرانسه نیاز دارد با دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، در این باره یک گفت‌وگوی راهبردی داشته باشد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، آقای مکرون گفت رهبران باید از خود بپرسند که آیا باید پیش از اکتبر ۲۰۲۵ مکانیسم بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران را فعال کنند یا خیر.
اشاره او به «مکانیسم ماشه» یا بازگشت فوری و خودکار تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی است. مکانیسم ماشه فرایندی است که در برجام پیش‌بینی شده و تا زمان انقضای توافق هسته‌ای قدرت‌های جهانی با ایران، یعنی شهریور سال آینده اعتبار دارد.
طبق قطعنامهٔ ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل که ۹ سال پیش پس از دستیابی ایران و شش قدرت جهانی به توافق برجام صادر شد، این کشورها تا اوایل پاییز سال آینده از فرصت اِعمال دوبارهٔ سازوکار موسوم به «مکانیسم ماشه» برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران برخوردارند.
کشورهای غربی می‌گویند یک برنامه هسته‌ای درصورتی‌که واقعاً غیرنظامی باشد، نیازی به غنی کردن اورانیوم در سطح ۶۰ درصدی ندارد. جمهوری اسلامی ایران ادعای اهداف نظامی از توسغهٔ برنامهٔ هسته‌ای‌اش را رد می‌کند.
رئیس‌جمهور فرانسه در ادامه سخنانش در روز دوشنبه ایران را چالش اصلی راهبردی و امنیتی در خاورمیانه دانست و به تسریع برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی و حمایت از جنگ روسیه علیه اوکراین اشاره کرد. او در سخنرانی خود برای سفیران گفت: «ایران چالش اصلی راهبردی و امنیتی برای فرانسه، اروپایی‌ها، کل منطقه و فراتر از آن است.»
مکرون افزود که این موضوع یکی از مباحث کلیدی در گفت‌وگوهایش با دولت جدید دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، خواهد بود.
امیرسعید ایروانی، سفیر جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد، به تازگی از آنچه تبدیل شدن مکانیسم ماشه «به ابزاری در دستان شما برای سوء استفاده و تهدید» خواند انتقاد کرد.
او همچنین گفت در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، جمهوری اسلامی به آن «پاسخی قاطع و متناسب» خواهد داد.
روز ۲۷ آذر، فرانسه، بریتانیا و آلمان در بیانیه مشترکی تاکید کردند که ۱۰ ماه آینده «برای ثبات منطقه و برای یافتن راه حل دیپلماتیک در زمینه بحران هسته‌ای ایران بسیار مهم خواهد بود».
تروئیکای اروپایی در عین حال یادآور شد که جمهوری اسلامی «در این مقطع حساس» شروع به افزایش تولید اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی، نزدیک به غنای مورد نیاز برای ساخت سلاح اتمی، کرده است.
این بیانیه در حالی منتشر شد که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اول آذرماه قطعنامه‌ای توبیخی علیه جمهوری اسلامی صادر کرد.
در همین حال اکسیوس با اشاره به اینکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا در نخستین ماه‌های آغاز دولت دوم خود با تصمیمی حساس درباره برنامه‌های هسته‌ای ایران مواجه خواهد بود، نوشت: ترامپ باید تصمیم بگیرد که تهدید هسته‌ای ایران را از طریق مذاکره و فشار خنثی کند یا فرمان حمله نظامی را صادر کند.
دونالد ترامپ تا کنون گفته است که به دنبال پایان دادن به جنگ‌ها است و به‌طور علنی از اقدام نظامی علیه جمهوری اسلامی حمایت نکرده است.
اکسیوس در ادامه می‌نویسد: ترامپ و تیم مشاورانش قصد دارند به سرعت به استراتژی فشار حداکثری که در سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ علیه ایران اعمال کردند بازگردند اما از آنجایی که ممکن است این استراتژی باتوجه به گستردگی پیشرفت هسته‌ای ایران کارآمد نباشد، «اقدام نظامی» به یک امکان واقعی تبدیل می‌شود.
براساس این گزارش به نقل از دو منبع مطلع، ران درمر، وزیر امور استراتژیک اسرائیل پس از ملاقات با ترامپ در مارالاگو در ماه نوامبر به این نتیجه رسید که او هم ممکن است از اقدام نظامی اسرائیل علیه تاسیسات هسته‌ای ایران حمایت کند و هم ممکن است فرمان حمله آمریکا را صادر کند.
اکسیوس پیش‌تر گزارش داده بود که مشاور ارشد جو بایدن، رئیس‌جمهوری کنونی آمریکا طرح‌هایی را برای حمله احتمالی به ایران در صورت اقدام تهدید‌آمیز هسته‌ای پیش از مراسم تحلیف ترامپ در ۲۰ ژانویه در اختیار او قرار داده‌اند.
البته در فاصله دو هفته مانده به پایان دوره ریاست‌جمهوری بایدن، احتمال چنین عملیاتی بسیار کم است.
اکسیوس در ادامه گزارش خود می‌نویسد، برخی بر این باورند که شاید ترامپ پیش از تصمیم‌گیری درباره حمله، راه توافق با تهران را نیز امتحان کند.
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی هفته پیش به تلویزیون چین گفت که تهران آماده ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای با آمریکا و دیگر قدرت‌ها است. او در عین حال گفت که سال ۲۰۲۵ سال مهمی برای مساله هسته‌ای ایران است.
اشاره عراقچی احتمالا به بند غروب برجام در اکتبر ۲۰۲۵ است که در همان زمان هم کشورهای باقی‌مانده در برجام امکان فعال کردن مکانیسم ماشه را برای همیشه از دست می‌دهند.
اکسیوس در ادامه می‌نویسد که کشورهای گروه هفت بر این باورند که جمهوری اسلامی در سال ۲۰۲۵ مهمترین مشکل است و باید درباره آن کاری کرد در غیر این صورت بحران عظیم ایجاد خواهد شد.
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که بریتانیا، فرانسه و آلمان هفته آینده با نمایندگان جمهوری اسلامی در ژنو پای میز مذاکره می‌نشینند.
اکسیوس در پایان گزارش خود می‌نویسد: حرف آخر این است که ترامپ در دولت دوم خود با گزینه‌های کمتری برای خنثی‌کردن تهدید هسته‌ای ایران مواجه است و در مقایسه با سال ۲۰۱۷ زمان کمتری برای تصمیم‌گیری در اختیار دارد.
