چالش های جمهوری اسلامی و آژانس انرژی اتمی بر سر فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران و حدود و ثغور آن همچنان ادامه دارد. جمهوری اسلامی ایران که در حال بازی خرید زمان در حوزه هسته ای میباشد از جنبه تبلیغاتی همچنان اقدامات آژانس را سیاسی می داند و تاکنون بارها تاکید کرده است که آژانس به جای اقدامات کارشناسی و تخصصی، نظارت خود را بر اساس رویکرد سیاسی به موضوع هسته‌ای ایران پیش می برد. در همین راستا اقدام ایران در راستای لغو ویزای هشت بازرس با تجربه آِژانس از المان و فرانسه موجب واکنش آژانس بین المللی و صدور بیانیه توسط رئیس آژانس شده که واکنش ایران را به دنبال داشته است. آژانس در اعتراض به ایران این اقدام راغیرکارشناسی و سیاسی عنوان کرده است و گفته این امر مانع از انجام ماموریت آژانس در ایران میشود ، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این اقدام تهران را بی‌سابقه دانست و آنرا محکوم کرد. به گفتۀ گروسی، عملاً حدود یک‌سوم از بازرسان آژانس از فعالیت در ایران محروم شده‌اند.
جمهوری اسلامی ایران لغو ویزای بازرسان آژانس را براساس حقوق حاکمیتی مصرح در ماده ۹ موافقت‌نامه جامع پادمان بین ایران و آژانس دانسته و از آن دفاع کرده است، و در همان حال، ایران توضیحی هم در این خصوص نداده است که به چه علت اقدام به لغو انتصاب بازرسان کرده است، اما به نظر می رسد که این اقدام پس از آن صورت می گیرد که برخی از بازرسان آژانس گزارش‌هایی را در خصوص فعالیت های هسته ای ایران در سایت های اعلام نشده به آژانس ارائه کرده بودند.
جمهوری اسلامی ایران در واکنش به اقدام آژانس در راستای محکوم کردن اقدام ایران در خصوص لغو ویزای بازرسان، گفته است سه کشور اروپایی و آمریکا به رغم تعامل مثبت، سازنده و مستمر جمهوری اسلامی با آژانس، با زیاده‌خواهی و با هدف تخریب فضای همکاری ایران و آژانس، از فضای شورای حکام برای مقاصد سیاسی خود سوءاستفاده کرده اند .هفتۀ گذشته، آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان از ایران خواستندکه به پرسش‌های موجود در مورد منشأ اورانیوم کشف‌شده در برخی مراکز پاسخ دهد، وگرنه با قطعنامۀ شورای حکام مواجه خواهد.
اقدام ایران واکنشع به بیانیه نخست بوده است . کنعانی سخنگوی وزارت خارجه در این خصوص همچنین گفته است که ایران پیش تر نسبت به عواقب این گونه سوء استفاده‌های سیاسی از جمله تلاش برای سیاسی کردن فضای آژانس هشدار لازم را داده بود.
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین گفته است جمهوری اسلامی ایران انتظار دارد که کشورهای غربی از سیاست سوءاستفاده از سازمان‌های بین‌المللی از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خودداری کنند و اجازه دهند که این سازمان‌ها فعالیت‌های حرفه‌ای و بی‌طرفانه خود را به دور از فشارهای سیاسی انجام دهند.
وی در عین حال تصریح کرده است که جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر ضرورت بی‌طرفی آژانس، به همکاری‌های مثبت خود در چارچوب توافقات انجام شده، ادامه خواهد داد. در این میان روزنامه جوان وابسته به سپاه پاسداران در گزارشی خبر داد که تعلیق هشت بازرس آلمانی و فرانسوی به اروپا پاسخ فوری به بیانیه نخست اروپاست است. در بخشی از این گزارش آمده ایران اعلام عدم تعهد سه دولت اروپایی به لغو تحریم‌های موشکی را که ماه آینده سررسید آن است، با یک اقدام فوری و تلافی‌جویانه یعنی تعلیق فعالیت یک سوم بازرسان آژانس پاسخ داد تا مشخص شود که توافق غیرمستقیم تهران و واشنگتن برای تبادل و آزاد‌سازی شش میلیارد دلار از دارایی‌های ایران نمی‌تواند مانع واکنش ایران به عهدشکنی اروپا باشد در واکنش به این اقدام ر وز یکشنبه یکی از سخنگویان اتحادیۀ اروپا در بیانیه دومی تصمیم اخیر مقامات جمهوری اسلامی را بسیار نگران‌کننده توصیف کرد و افزود که لغو مجوز فعالیت برخی از بازرسان، مستقیماً بر توانایی‌های آژانس در انجام اقدامات راستی‌آزمایی تأثیر خواهد گذاشت.
تهران پیوسته تکرار می‌کند که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نباید تحت تأثیر مقاصد سیاسی غربی‌ها قرار گیرد. در مقابل، آژانس نیز همچنان تأکید می‌ورزد که ایران توضیحات کافی در مورد فعالیت‌های هسته‌ای‌اش ارائه نکرده است. این زورآزمایی از زمان به بن‌بست رسیدن برجام تاکنون ادامه دارد.
جمهوری اسلامی همواره بر سیاسی کردن فعالیت های آژانس توسط غربی ها تاکید دارد، اما در همان حال خود با سیاسی کردن تعامل خود با آژانس فضا را برای این گونه اقدامات باز می گذارد.
جمهوری اسلامی علیرغم تاکیدهای خود هیچگاه بی طرفانه با فعالیت های آژانس مواجه نشده است، و در مواردی هم تلاش کرده است که به جای گزارش‌های تخصصی و کارشناسی از طریق گفتگو و روابط غیر رسمی، آژانس را متقاعد کند که نیازی به ارائه‌ی گزارش رسمی نیست.
ایران در تمام این سال ها حتی سال هایی که فعالیت رسمی بازرسان آژانس در ایران وجود داشته است، فعالیت های غیرقانونی خود را انجام داده است که همین رویکرد موجب بدبینی هرچه بیشتر آژانس نسبت به فعالیت‌های پنهان هسته ای جمهوری اسلامی شده است.
جمهوری اسلامی زیر نظر بازرسان آژانس اقدام به غنی سازی بیش از 60 درصدی کرده، بی آنکه بازرسان آژانس متوجه این فعالیت ها شوند و لذا به گفته ناظران طبیعی است که همچنان نسبت به فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران بدبینی وجود داشته باشد.
