به نوشته مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی، تصاویر ماهواره‌ای تازه از ایران نشانه‌هایی از فعالیت‌های مشکوک و احتمالاً تازه‌احیا‌شده در حوزه هسته‌ای این کشور را آشکار کرده است. تحلیل این مرکز از تصاویر ماهواره‌ای مجموعه‌ای موسوم به «کوه کلنگ» را بررسی کرده که به نظر می‌رسد در ماه‌های اخیر شاهد افزایش فعالیت‌های غیرعادی بوده است.
به گزارش مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی، سه احتمال درباره ماهیت این تحرک‌ها مطرح است: نخست آن‌که جمهوری اسلامی در حال پیشبرد ساخت تأسیسات مونتاژ سانتریفیوژها در همان چارچوب اولیه باشد و با توجه به سرعت کار، زمان بهره‌برداری از این مرکز زودتر از پیش‌بینی‌ها فرارسد. دوم آن‌که ایران در حال گسترش مأموریت این مرکز است و بخشی از فعالیت‌های متالورژی که پیش‌تر در اصفهان نابود شده بود، به کوه کلنگ منتقل شده باشد. و سومین احتمال، ساخت یک تأسیسات پنهان غنی‌سازی اورانیوم در این منطقه است تا از آن برای افزایش سطح غنی‌سازی از ذخیره موجود ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصدی استفاده شود.
به نوشته این مرکز، هرچند هنوز روشن نیست کدام سناریو واقعیت دارد، اما نکته اصلی آن است که افزایش فعالیت‌ها در این منطقه، بار دیگر ضرورت شفافیت بیشتر در برنامه‌های هسته‌ای ایران را نشان می‌دهد، امری که تنها از طریق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و دیپلماسی بین‌المللی قابل تحقق است. گزارش تأکید می‌کند که جمهوری اسلامی در سراسر کشور چندین تأسیسات زیرزمینی دیگر نیز دارد و ممکن است بخشی از فعالیت‌های هسته‌ای خود را به‌صورت مخفیانه به آن مراکز منتقل کند.
در بخش دیگری از گزارش مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی آمده است که عملیات نظامی اسرائیل، افزون بر تخریب تأسیسات کلیدی هسته‌ای ایران، منجر به حذف بخشی از رهبران علمی برنامه اتمی این کشور شده است. به گفته یوشوا زارکا، سفیر اسرائیل، در حملات هوایی ماه ژوئن دست‌کم ۱۴ دانشمند برجسته هسته‌ای کشته شدند که ۹ نفر از آنان هدف مستقیم حملات اولیه در ۱۳ ژوئن بودند. این دانشمندان در رشته‌های شیمی، مهندسی و فیزیک هسته‌ای تخصص داشتند و در پژوهش‌های دوکاربردی با قابلیت نظامی‌سازی مشارکت می‌کردند.
به گزارش این مرکز، از دست دادن چنین نیروهای متخصصی، که دانش فنی و تجربی آن‌ها حاصل سال‌ها آموزش و کار محرمانه بوده، ضربه‌ای جبران‌ناپذیر به توانایی جمهوری اسلامی برای حفظ «دانش ضمنی» و پیشبرد برنامه‌های آینده تسلیحاتی وارد کرده است.
دقت، گستردگی و هماهنگی حملات نظامی آمریکا و اسرائیل نیز نشان می‌دهد که سرویس‌های اطلاعاتی دو کشور در عمق برنامه‌های نظامی و هسته‌ای ایران نفوذ کرده‌اند. در سال‌های منتهی به حملات ژوئن ۲۰۲۵، برنامه هسته‌ای ایران چندین بار با خرابکاری، ترور و عملیات هدفمند مواجه شد. هرچند این اقدامات برنامه تهران را به عقب رانده، اما جمهوری اسلامی همواره کوشیده است زیرساخت‌های خود را بازسازی و نیروهای تازه جذب کند. با این حال، شکست‌های امنیتی اخیر، حکومت را به سرکوب گسترده داخلی واداشته است. در ۲۵ ژوئن، نیروهای اطلاعاتی ایران بیش از ۷۰۰ نفر را به اتهام جاسوسی برای اسرائیل بازداشت کردند و در ماه سپتامبر نیز دو نفر به اتهام ارتباط با موساد اعدام شدند.
بر اساس گزارش مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی، این فضای سرکوب و اعدام، ترس و بی‌اعتمادی عمیقی را در میان بدنه علمی و فنی نهادهای هسته‌ای و نظامی جمهوری اسلامی ایجاد کرده است. منابع مطلع به روزنامه تلگراف گفته‌اند که برخی از دانشمندان هسته‌ای باقی‌مانده حتی به محافظان خود اعتماد ندارند و خواستار تعویض آنان شده‌اند. در نتیجه، تمرکز جدید حکومت بر امنیت و پنهان‌کاری، احتمالاً روند بازسازی ظرفیت هسته‌ای را کندتر و دشوارتر خواهد کرد.
گزارش در بخش پایانی خود به پیامدهای سیاسی و چشم‌انداز آینده فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی می‌پردازد. به نوشته مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی، خروج ایران از توافق هسته‌ای و اخراج بازرسان بین‌المللی، نشانه‌های نگران‌کننده‌ای برای آینده این برنامه است. برآورد می‌شود ایران در حال حاضر حدود ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد در اختیار داشته باشد، اما میزان سرعت غنی‌سازی در تأسیسات جدید اصفهان روشن نیست.
با وجود این، جمهوری اسلامی با چالش‌های فنی و اجتماعی جدی روبه‌رو است که مانع از شتاب به‌سوی ساخت سلاح هسته‌ای می‌شود. نحوه تعامل تهران با پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) و رفتار آن در کنفرانس بازنگری سال ۲۰۲۶، شاخص مهمی از مسیر آینده این کشور خواهد بود. کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی، تهدید کرده است که ایران ممکن است از این پیمان خارج شود؛ پیمانی که از آن به‌عنوان ستون اصلی نظام منع اشاعه در جهان یاد می‌شود. کره شمالی تنها کشوری است که تاکنون از NPT خارج شده و پس از آن به‌صورت پنهانی به ساخت سلاح هسته‌ای ادامه داده است.
بر پایه این گزارش، در صورت تداوم امتناع جمهوری اسلامی از همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ساخت تأسیسات زیرزمینی محرمانه مانند کوه کلنگ، این کشور می‌تواند بخش‌هایی از برنامه هسته‌ای خود را در تاریکی بازسازی کند. مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی تأکید می‌کند که جامعه جهانی باید تهران را برای پایبندی به NPT و ازسرگیری همکاری با آژانس تحت فشار قرار دهد، چرا که تنها از این مسیر می‌توان به گفت‌وگویی واقعی و شفاف درباره آینده برنامه هسته‌ای ایران دست یافت.
