برکناری محمدرضا نقدی معاون هماهنگ‌کننده سپاه

در پی هفته‌ها گمانه‌زنی، سرانجام خبر برکناری محمدرضا نقدی از سمت معاون هماهنگ‌کننده سپاه پاسداران به‌طور رسمی منتشر شد. بر اساس حکم صادره از سوی محمد پاکپور، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سردار حجت‌الله قریشی به عنوان معاون هماهنگ‌کننده جدید این نهاد نظامی منصوب شده است.

خبرگزاری مهر عصر روز یکشنبه، چهارم آبان، ساعاتی پس از گزارش اختصاصی وب‌سایت خبرآنلاین، این انتصاب را تأیید کرد و نوشت که قریشی با حکم رسمی فرمانده کل سپاه به این سمت گمارده شده است. بر اساس اطلاع‌رسانی‌های تدریجی و پراکنده، قریشی از هفته‌ها پیش در این جایگاه مشغول به کار بوده است.

حجت‌الله قریشی از چهره‌های شناخته‌شده در ساختار نظامی جمهوری اسلامی است. او پیش از این، سمت‌های کلیدی متعددی در وزارت دفاع داشته و به‌ویژه به عنوان جانشین وزیر دفاع و معاون «آماد و پشتیبانی» آن وزارتخانه فعالیت کرده است. رسانه‌های نزدیک به سپاه نیز در ماه‌های گذشته، در چند گزارش، از او به عنوان معاون هماهنگ‌کننده سپاه یاد کرده بودند. برای نمونه، خبرگزاری ایرنا در سوم مهر، در گزارشی از سفر او به لرستان، همین عنوان را برایش به‌کار برده بود.

در مقابل، محمدرضا نقدی که از چهره‌های جنجالی سپاه محسوب می‌شود، اکنون به عنوان «مشاور عالی فرمانده کل سپاه» منصوب شده است. نقدی سابقه طولانی در ساختار امنیتی و نظامی جمهوری اسلامی دارد: او در سال‌های ۷۷ تا ۷۸ ریاست سازمان حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی را بر عهده داشت، و در سال ۱۳۸۸، به عنوان فرمانده بسیج، در سرکوب اعتراضات سراسری نقش مؤثری ایفا کرد.

با این حال، خبر برکناری او در حالی منتشر شده که تحلیلگران و منابع غیررسمی، احتمال ارتباط این جابه‌جایی را با تحولات پس از «جنگ دوازده‌روزه» میان ایران و اسرائیل مطرح کرده‌اند. برخی گزارش‌ها از برکناری نقدی به‌دلیل «نقض‌های امنیتی» در حوزه کاری او حکایت دارند. این گمانه‌ها پس از آن تقویت شد که شایعاتی درباره «جاسوسی شماری از کارکنان دفتر نقدی برای اسرائیل» در شبکه‌های اجتماعی بازنشر یافت.

نقدی در گفت‌وگویی با جواد موگویی، مستندساز نزدیک به نهادهای حکومتی، به این ادعا واکنش نشان داد و گفت: «جاسوس بودن رئیس یا اعضای دفترم دروغ محض است. مسئول دفتر ما همه آزاد هستند، مؤمن، متعهد و پاکی‌اند، و دروغ گفته‌اند.» اشاره موگویی به ماجرایی بود که به گفته او «ده تا پانزده سال» پیش رخ داده است.

این موضوع نخستین‌بار در سال ۱۳۹۸ از سوی بهزاد نبوی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، مطرح شد. او در گفت‌وگویی با وب‌سایت «الف» گفته بود که در دفتر یکی از سرداران سپاه دو جاسوس اسرائیل شناسایی شده‌اند. هرچند در متن مصاحبه نامی از نقدی برده نشد، در مقدمهٔ سایت از او یاد شده بود؛ اما پس از واکنش تند سپاه و تهدید به شکایت، آن بخش از مقدمه حذف شد. در نهایت، با عذرخواهی وب‌سایت الف، شکایت سپاه پس گرفته شد.

در کنار این جنجال‌ها، جابه‌جایی اخیر در سپاه پاسداران نشانه‌ای از تغییرات گسترده‌تر در بدنه فرماندهی این نهاد تلقی می‌شود؛ تغییراتی که به گفته برخی ناظران، با هماهنگی کامل علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، انجام شده است. بر اساس گزارش‌ها، انتصاب قریشی از وزارت دفاع به ستاد فرماندهی کل سپاه نیز با تصویب و تأیید نهایی خامنه‌ای صورت گرفته است.

قریشی که اکنون یکی از چهره‌های بانفوذ در ساختار نظامی جمهوری اسلامی محسوب می‌شود، در مواضع عمومی خود همواره لحن تندی علیه اسرائیل اتخاذ کرده است. او در شهریور ۱۴۰۳، پیش از حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل موسوم به «وعده صادق ۲»، گفته بود «ضربه به اسرائیل و برخورد مناسب، غیرقابل پیش‌بینی خواهد بود». همچنین در دفاع از حمله ۷ اکتبر حماس به اسرائیل، آن را «حق مسلم فلسطینیان» دانسته بود.

مرکز اطلاعات و تروریسم اسرائیل نیز در اسفند ۱۴۰۳ اسنادی منتشر کرد که نشان می‌داد جمهوری اسلامی، حزب‌الله و حماس به‌صورت مشترک طرحی جامع برای حمله چندجانبه به اسرائیل تدوین کرده بودند و قریشی در هماهنگی‌های نظامی و لجستیکی آن نقش کلیدی داشته است.

با وجود انتصاب رسمی حجت‌الله قریشی، هنوز هیچ‌گونه مراسم تودیع و معارفه برای محمدرضا نقدی برگزار نشده و سپاه نیز در این زمینه اطلاعیه‌ای رسمی منتشر نکرده است. سکوت خبری پیرامون این تغییر مهم، در حالی‌که هم‌زمان موجی از تردید و گمانه‌زنی درباره دلایل واقعی برکناری نقدی در جریان است، خود نشانه‌ای از حساسیت و ابعاد امنیتی این جابه‌جایی در بالاترین سطوح فرماندهی سپاه پاسداران تلقی می‌شود.