عباس عراقچی در لوموند: مذاکره، اما بدون نظارت؛ شروط ایران برای بازگشت به گفتگو

به نوشته روزنامه لوموند، وزیر خارجه جمهوری اسلامی در تازه‌ترین گفت‌وگوی خود با این روزنامه فرانسوی، تلاش کرد انتقادها از رفتار ایران در مذاکرات هسته‌ای را متوجه اروپا و آمریکا کند و از پاسخگویی درباره اقدامات تهران طفره برود.

عباس عراقچی در مصاحبه‌ای که روز پنجشنبه، ۱۹ تیر ماه، در لوموند منتشر شد، مدعی شد که اروپا اگر «واقعا» می‌خواهد نقشی محوری ایفا کند، باید استقلال و بی‌طرفی خود را ثابت کند. عراقچی در پاسخ به سوال لوموند گفته است که یکی از نشانه‌های این بی‌طرفی، محکوم کردن تجاوز اسرائیل و حمله آمریکا به تأسیسات ایران است – موضوعی که فرانسه تاکنون از انجام آن خودداری کرده. او با لحنی طلبکارانه از اروپا خواسته است که پیش از هر توقعی از ایران، رفتار خود را اصلاح کند.

این در حالی است که به نوشته روزنامه لوموند، جمهوری اسلامی با مصوبه اخیر مجلس، عملا همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به حالت تعلیق درآورده و امکان هرگونه نظارت مؤثر بر فعالیت‌های هسته‌ای‌اش را از بین برده است. با وجود این اقدام، وزیر خارجه جمهوری اسلامی در این مصاحبه مدعی شده که ایران قصد خروج از معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای، ان‌پی‌تی، را ندارد. پرسش اصلی اما اینجاست که وقتی نهاد تخصصی ناظر بر این معاهده عملا از دسترسی و نظارت محروم شده، عضویت در آن چه ارزشی خواهد داشت؟

عراقچی در پاسخ به سوال لوموند درباره آینده مذاکرات با آمریکا نیز گفته است که گفت‌وگوها از راه کشورهای دوست یا میانجی در جریان است، اما شکل آن بسته به شرایط تغییر می‌کند. او تأکید کرده که ایالات متحده باید تضمین بدهد در جریان مذاکرات به ایران حمله نظامی نکند. این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که خود جمهوری اسلامی سابقه‌ای طولانی در بی‌اعتمادی، پنهان‌کاری هسته‌ای و نقض تعهدات بین‌المللی دارد.

وزیر خارجه جمهوری اسلامی همچنین در پاسخ به سوال خبرنگار لوموند درباره احتمال مذاکره درباره برنامه موشکی ایران، به صراحت این احتمال را رد کرده و گفته است برنامه موشکی کشورش «دفاعی و بازدارنده» است و قابل مذاکره نیست. این موضع‌گیری بار دیگر نشان می‌دهد که تهران هیچ تمایلی به شفافیت و محدودیت در زمینه توانایی‌های نظامی خود ندارد، حتی در شرایطی که همین برنامه موشکی عامل اصلی بی‌ثباتی در منطقه به شمار می‌رود.

به نوشته روزنامه لوموند، عراقچی درباره موضوع غنی‌سازی اورانیوم هم گفته است که ایران این کار را بر اساس حقوق خود در چارچوب ان‌پی‌تی انجام می‌دهد و هدف نظامی ندارد. او به فتوایی دینی استناد کرده که تولید و استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی را حرام می‌داند. اما در عمل، سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران به ۶۰ درصد رسید، رقمی که از هر هدف صلح‌آمیز پزشکی و انرژی فراتر می‌رود و درهای دسترسی به سوخت مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای را باز می‌گذارد.

عراقچی در پاسخ به سوال لوموند درباره حملات آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران هم با لحنی شاکیانه گفته که این حملات می‌توانست به فاجعه‌ای زیست‌محیطی و انسانی منجر شود. او آمریکا را مسئول شکست مذاکرات گذشته معرفی کرده و خواستار تضمین‌هایی برای آینده شده است. این در حالی است که در همان زمان، تهران نه تنها به مذاکرات پایبند نماند بلکه سطح غنی‌سازی را افزایش داد و همکاری با آژانس را محدودتر کرد.

وزیر خارجه جمهوری اسلامی همچنین در بخشی از این مصاحبه در پاسخ به سوال لوموند درباره سابقه همکاری‌های بین‌المللی، به تجربه همکاری با فرانسه و آلمان در دهه ۱۹۷۰ اشاره کرده و گفته که این کشورها پروژه‌ها را متوقف و اموال ایران را بلوکه کردند. اما او توضیحی نداد که در چهار دهه گذشته چه عاملی باعث بی‌اعتمادی و تحریم‌های مکرر شده است – جز سیاست‌های خود جمهوری اسلامی در سرکوب داخلی، صدور بحران به خارج، و تلاش پنهانی برای توسعه ظرفیت هسته‌ای نظامی.

به نوشته روزنامه لوموند، این مصاحبه نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی همچنان بر همان سیاست قدیمی «مذاکره برای مذاکره» و «وقت‌کشی» تأکید دارد – بدون آنکه آماده شفافیت واقعی، اعتمادسازی جدی و پاسخگویی به نگرانی‌های مشروع جامعه جهانی باشد.