رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، چند ساعت پیش از سفر خود به تهران، هشدار داد که ایران «فاصله چندانی» با ساخت سلاح هسته‌ای ندارد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه به ایران سفر کرد و در تهران با مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور اسلامی، و دیگر مقامات جمهوری اسلامی دیدار کرد.
او همزمان در گفت‌وگو با روزنامۀ لوموند اعلام کرد «این‌بار آمریکا می‌خواهد به متنی ساده‌تر دست یابد؛ متنی که عاری باشد از تمام ضمائم بسیار فنی توافق ۲۰۱۵ برجام که در عمل پایدار نماندند».
گروسی در سفر به تهران، چهارشنبه‌شب، با عباس عراقچی هم ملاقات کرد و در شبکۀ اجتماعی ایکس نوشت: «همکاری با آژانس برای اطمینان از صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران در زمانی که دیپلماسی ضرورت دارد، حیاتی است.»
وزیر خارجۀ جمهوری اسلامی هم پس از این دیدار با بیان اینکه «در ماه‌های پیش‌رو، آژانس می‌تواند نقش حیاتی در حل‌وفصل مسالمت‌آمیز پروندۀ هسته‌ای ایران ایفا کند»، افزود: «درحالی‌که طیفی از مخرب‌ها گرد هم آمده‌اند تا مذاکرات کنونی را از مسیر خارج کنند، ما به یک مدیرکل صلح نیاز داریم.»
آمریکا و اسرائیل بارها تهدید کرده‌اند که در صورت عدم توافق، تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار خواهند داد.
عراقچی در شبکه ایکس نوشت: «در حالی که مخالفان زیادی در تلاش‌اند روند مذاکرات را منحرف کنند، نیازمند مدیرکلی صلح‌طلب هستیم. ما مایلیم به گروسی اعتماد کنیم تا آژانس را از سیاست‌زدگی دور نگه دارد و بر مأموریت فنی‌اش متمرکز بماند.»
پس از خروج یک‌جانبه ترامپ از توافق هسته‌ای موسوم به برجام، تهران تمامی محدودیت‌های برنامۀ هسته‌ای خود را کنار گذاشته و اکنون اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی می‌کند که نزدیک به سطح تسلیحاتی ۹۰ درصد است.
دوربین‌های نظارتی آژانس مختل شده‌اند و برخی بازرسان باسابقه از سوی ایران کنار گذاشته شده‌اند. با این حال، هر توافق احتمالی میان ایران و آمریکا به همکاری آژانس برای راستی‌آزمایی متکی خواهد بود و دسترسی آژانس به‌طور کامل قطع نشده است.
با این اوصاف، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همزمان در گفت‌وگو با روزنامۀ لوموند خواستار نقش‌آفرینی این نهاد وابسته به سازمان ملل در گفت‌وگوهای اخیر بین ایران و آمریکا شد و هشدار داد که ایران فاصلهٔ چندانی با قابلیت تولید سلاح هسته‌ای ندارد.
آقای گروسی افزود: «این وضعیت مانند پازلی است که قطعات آن فراهم شده، اما هنوز به‌هم متصل نشده‌اند. هنوز تا دستیابی کامل به سلاح فاصله باقی است. با این حال، باید اذعان کرد که این فاصله زیاد نیست. در چهار سال گذشته، شتاب فعالیت‌های ایران در این زمینه بسیار چشمگیر بوده است».
گروسی افزود: «برای متقاعد ساختن جامعه جهانی، تنها گفتن اینکه «ما سلاح هسته‌ای نداریم» کافی نیست؛ باید امکان راستی‌آزمایی فراهم شود.»
او همچنین تأکید کرد که بدون مشارکت آژانس، هیچ توافقی دربارهٔ برنامه هسته‌ای ایران معنا نخواهد داشت و صرفاً «تکه‌ای کاغذ» خواهد بود.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، همزمان با سفر به تهران، به روزنامۀ لوموند گفت آمریکا در مذاکرات با ایران می‌خواهد به متنی ساده‌تر بدون تمام ضمائم بسیار فنی توافق برجام دست یابد.
آقای گروسی همچنین دربارۀ خودِ مذاکرات ایران و آمریکا نیز افزود: «به‌گفتۀ هر دو طرف، اکنون موضوع بر سر آن است که برخی فعالیت‌ها مانند غنی‌سازی به‌طور مستقیم‌تر ممنوع شود. در مقابل، ایران رفع تحریم‌ها یا تدابیری برای کمک به سرمایه‌گذاری را دریافت خواهد کرد. آن‌چه گفت‌وگوهای آغازشده در عمان را چارچوب‌بندی می‌کند، ایدۀ عمل متقابل است.»
مذاکرات میان ایران و آمریکا که نزدیک به نیم قرن به خصومت گذشته است، در حساس‌ترین مرحلۀ خود قرار دارد. دونالد ترامپ بارها تهدید کرده که در صورت عدم دستیابی به توافق، تأسیسات هسته‌ای ایران هدف حمله قرار خواهد گرفت. در همین حال، برخی مقامات جمهوری اسلامی هشدار داده‌اند که با توجه به ذخایر اورانیوم غنی‌شدۀ نزدیک به سطح تسلیحاتی، ممکن است مجبور شوند به دنبال تولید سلاح هسته‌ای بروند.
اظهارات گروسی در شرایطی مطرح شد که عباس عراقچی، ساعاتی پیش از آن تاکید کرد، موضوع غنی‌سازی اورانیوم در ایران در جریان مذاکرات با ایالات متحده، «غیرقابل مذاکره» است.
وی در حاشیه نشست هیئت دولت در جمع خبرنگاران اظهار داشت: «در صورتی که طرف آمریکایی به بیان مواضع متناقض ادامه دهد، روند مذاکرات با دشواری بیشتری روبه‌رو خواهد شد.»
عراقچی همچنین با تاکید بر آمادگی ایران برای اعتمادسازی در قبال نگرانی‌های احتمالی افزود: «ایالات متحده از مسیر فشار و تحمیل، به نتیجه‌ای دست نخواهد یافت.»
وی ادامه داد: «در صورتی که مذاکرات در فضایی متوازن و مبتنی بر احترام متقابل پیش برود، امکان ادامه آن وجود دارد.»
موضع عراقچی پس از آن بیان شد که استیون ویتکاف، مشاور ویژه ترامپ در امور خاورمیانه و رئیس هیئت آمریکایی حاضر در مذاکرات با ایران، شامگاه سه‌شنبه اعلام کرد که هرگونه توافق آینده باید چارچوبی برای صلح، ثبات و شکوفایی در خاورمیانه ترسیم کند؛ به این معنا که ایران باید غنی‌سازی اورانیوم و برنامه تسلیحاتی خود را متوقف کند.
این تحولات در حالی صورت می‌گیرد که دور جدید مذاکرات میان تهران و واشینگتن قرار است روز شنبه آینده در شهر رُم برگزار شود؛ موضوعی که تلویزیون رسمی ایران نیز آن را تایید کرده است.
